วารสารภาษาไทยและวัฒนธรรมไทย

ความหมายของคำว่า “วัยรุ่น”: จากภาษากำหนดความคิด สู่ความคิดกำหนดภาษา

2025-05-04T16:30:41+07:00

ความเป็นวัยรุ่นได้รับการกำหนดตามช่วงอายุ ลักษณะทางกายภาพตามธรรมชาติ ลักษณะทางจิตวิทยา และบทบาทหน้าที่ทางสังคม ทั้งนี้ คนในสังคมมักจะรับรู้และกล่าวถึงวัยรุ่นที่มีลักษณะจำเพาะของวัยอย่างเป็นเรื่องปกติธรรมดา โดยไม่ตั้งคำถามย้อนไปว่าคำว่า “วัยรุ่น” เกิดเป็นคำศัพท์อย่างเป็นทางการในเอกสารไทยตั้งแต่เมื่อใด และมีปัจจัยทางสังคมวัฒนธรรมใดที่เป็นเหตุในการสร้างตัวตนของวัยรุ่นขึ้นมาในสังคมไทย บทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์ที่จะเผยให้เห็นว่า คำว่า “วัยรุ่น” เริ่มต้นใช้กันอย่างแพร่หลายในประวัติศาสตร์ช่วงที่มีนโยบายการพัฒนาประเทศไทยให้ทันสมัยแบบ ชาติตะวันตก บริบทสังคมวัฒนธรรมดังกล่าวมีส่วนสร้างอัตลักษณ์ความเป็นวัยรุ่นด้วยปฏิบัติการทางวาทกรรมของสถาบันสังคมต่าง ๆ และความหมายของอัตลักษณ์ที่สร้างขึ้นนั้นยังคงมีอิทธิพลต่อระบบคิดในสังคมไทยเกี่ยวกับความหมายของคำว่า “วัยรุ่น” ในเวลาต่อมา กล่าวคือ เมื่อมีการใช้คำนี้เป็นคลังเก็บความหมายที่สร้างมโนทัศน์ร่วมของคนในสังคมเกี่ยวกับวัยรุ่น ในขณะเดียวกันความหมายของคำนี้ ก็ยังคงเชื่อมโยงกับวาทกรรมในประวัติศาสตร์ด้านการพัฒนาการศึกษาแบบตะวันตก ความนิยมใน การบริโภคสินค้าวัฒนธรรมตะวันตก และมาตรการรักษาความสงบเรียบร้อยของรัฐ ที่มีบทบาทใน การสร้างความหมายของวัยรุ่นมาตั้งแต่ยุคเริ่มแรก คำว่า “วัยรุ่น” จึงเป็นกรณีตัวอย่างที่เน้นให้เห็นความสำคัญของการสืบค้นความเป็นมาของคำที่เกิดจากปฏิบัติการทางวาทกรรม ซึ่งช่วยอธิบาย ความเป็นจริงทั้งจากมุมของแนวคิด “ภาษากำหนดความคิด” และ “ความคิดกำหนดภาษา” เพราะปรากฏการณ์ทั้งสองยังมีความสัมพันธ์กันอยู่ตราบใดที่สถาบันสังคมยังคงต้องธำรงรักษาอำนาจทาง วาทกรรมของตนไว้

ตำรานุ่งผ้าขี่ช้างฉบับหอสมุดแห่งชาติ

2025-05-03T17:00:21+07:00

บทความวิชาการเรื่อง “ตำรานุ่งผ้าขี่ช้างฉบับหอสมุดแห่งชาติ” นี้ ผู้เขียนได้ศึกษาและรวบรวมขึ้นจากตำราที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการนุ่งผ้าขี่ช้าง ในหมวดสัตวศาสตร์ ที่เก็บรักษาไว้ในกลุ่มหนังสือตัวเขียนและจารึก สำนักหอสมุดแห่งชาติของไทย มีจำนวนทั้งสิ้น 4 ฉบับ ได้แก่ พระตำหรับนุ่งผ้าขี่ช้าง ตำรานุ่งผ้าขี่ช้าง ว่าด้วยวิธีนุ่งผ้าขี่ช้าง ตำราขี่ช้าง ว่าด้วยกลนุ่งผ้าขี่ช้าง และตำรานุ่งผ้าขี่ช้าง
ตำรานุ่งผ้าขี่ช้างฉบับหอสมุดแห่งชาติสามารถจำแนกเนื้อหาออกเป็น 7 กลุ่มเนื้อหา ได้แก่ เนื้อหาที่กล่าวถึงชื่อและวิธีการนุ่งผ้าขี่ช้างของกรมช้าง สำหรับขี่ผัดพานล่อแพน เนื้อหาที่กล่าวถึงชื่อและวิธีการนุ่งผ้าของเสนาบดี แต่งตัวตามเสด็จงานมหรสพแขกเมือง ยืนนางเรียงค้ำปลายเชือกเพนียด ยืนนางเรียงพระราชพิธี คเชนทรัศวสนาน เนื้อหาที่กล่าวถึงขนาดและวิธีการนุ่งพระภูษาวิไลพัตร์ (ผ้าต้น) เนื้อหาที่กล่าวถึงชื่อและวิธีการนุ่งผ้าแบบใหม่สำหรับหมอผู้ประกอบพระราชพิธีพระคชกรรมเท่านั้น เนื้อหาที่กล่าวถึงชื่อและวิธีการเกี้ยวผ้า 4 แบบ เนื้อหาที่กล่าวถึงรูปแบบของการนุ่งและเกี้ยวผ้าที่เหมาะสมกัน 9 แบบ และเนื้อหาที่กล่าวถึงรูปแบบของการนุ่งผ้าที่ห้ามเกี้ยวผ้าแต่ให้รัดตะคดเท่านั้น 2 แบบ ส่วนการสังเคราะห์วิธีการนุ่งผ้าในแง่ของการนำไปใช้สามารถแบ่งเป็นประเภทการนำไปใช้ออกเป็น 3 ประเภทหลัก ได้แก่ การแต่งกายเพื่อความสวยงามในการออกงาน การแต่งกายเพื่อความสะดวกสบายและกระชับในการนั่งบนคอช้างลักษณะต่าง ๆ และการแต่งกายเฉพาะอย่าง

รถแห่อีสาน: นวัตกรรมนันทนาการเพื่อสร้างสมดุลทางวัฒนธรรม และความสุขของวัยรุ่นอีสานยุคใหม่

2025-05-03T16:20:15+07:00

รถแห่ในภูมิภาคอีสานเป็นปรากฏการณ์นันทนาการร่วมสมัยที่สะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงของวิถีชีวิตในชุมชน โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กและเยาวชนที่ใช้กิจกรรมนี้เป็นพื้นที่แสดงออกทางวัฒนธรรมและสร้างสรรค์ความบันเทิง บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์บทบาทของรถแห่ในฐานะเครื่องมือนันทนาการที่ตอบสนองความต้องการของเยาวชนในชุมชนอีสาน 2) อธิบายผลกระทบของรถแห่ต่อสุขภาวะองค์รวมและการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน และ 3) เสนอแนวทางการพัฒนารถแห่ในฐานะนวัตกรรมนันทนาการที่ยั่งยืนผ่านความร่วมมือของผู้ประกอบธุรกิจ ชุมชน และครอบครัว ผลการศึกษาพบว่า รถแห่ช่วยส่งเสริมการเรียนรู้ การลดความตึงเครียด และการสร้างความสามัคคีผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย อีกทั้งยังช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจท้องถิ่นและอนุรักษ์วัฒนธรรมพื้นบ้านในรูปแบบที่ร่วมสมัย อย่างไรก็ตาม กิจกรรมรถแห่ยังมีผลกระทบด้านลบ เช่น ปัญหาเสียงดัง การบริโภคแอลกอฮอล์เกินปริมาณ การใช้สารเสพติด การแสดงพฤติกรรมไม่เหมาะสม และการเบี่ยงเบนจากรากวัฒนธรรมเดิม ซึ่งอาจลดทอนคุณค่าทางสังคมและวัฒนธรรมในระยะยาว ดังนั้น ในอนาคตควรมุ่งพัฒนารูปแบบกิจกรรมรถแห่ให้มีความปลอดภัย เปิดโอกาสให้ทุกกลุ่มมีส่วนร่วม และตอบสนองต่อความหลากหลายของกลุ่มเป้าหมาย โดยยึดหลักความสมดุลระหว่างความสุขของชุมชน การอนุรักษ์วัฒนธรรม และความยั่งยืนทางเศรษฐกิจ ทั้งนี้ ความสำเร็จของแนวทางดังกล่าวต้องอาศัยความร่วมมือจากผู้ประกอบธุรกิจที่บริหารจัดการอย่างมีความรับผิดชอบ ชุมชนที่ร่วมกำหนดกฎเกณฑ์และออกแบบพื้นที่ปลอดภัย และครอบครัวที่สนับสนุนการมีส่วนร่วมของเยาวชนในกิจกรรมที่สร้างสรรค์และมีคุณค่า

การตัดคำภาษาอังกฤษที่พบในรายการเดอะเฟซไทยแลนด์

2025-05-04T16:39:20+07:00

งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะการตัดคำภาษาอังกฤษที่ใช้ในรายการ “เดอะเฟซไทยแลนด์” วิเคราะห์และเปรียบเทียบการตัดคำภาษาอังกฤษที่พบในรายการ “เดอะเฟซไทยแลนด์” กับการตัดคำภาษาอังกฤษในภาษาอังกฤษแบบดั้งเดิม ผลการศึกษาพบว่า การตัดคำภาษาอังกฤษในรายการ “เดอะเฟซไทยแลนด์” มีอยู่ 3 รูปแบบ คือ back-clipping (การตัดคำส่วนหลัง) fore-clipping (การตัดคำส่วนหน้า) และ syncope (การตัดคำทั้งส่วนหลังและส่วนหน้า) ปรากฏว่า การตัดคำแบบ back-clipping พบมากที่สุด รองลงมาคือการตัดคำแบบ fore- clipping และการตัดคำแบบ syncope ตามลำดับ เมื่อเปรียบเทียบการตัดคำภาษาอังกฤษที่พบในรายการ “เดอะเฟซไทยแลนด์” กับการตัดคำภาษาอังกฤษในภาษาอังกฤษแบบดั้งเดิม พบการตัดคำภาษาอังกฤษแบบ back-clipping ที่ใช้ในภาษาอังกฤษและภาษาไทยมากที่สุด รองลงมาพบการตัดคำภาษาอังกฤษแบบ back-clipping ที่ใช้เฉพาะในภาษาไทย ลำดับถัดมาคือการตัดคำภาษาอังกฤษแบบ fore- clipping และ syncope ที่ใช้เฉพาะภาษาไทยตามด้วยการตัดคำภาษาอังกฤษแบบ fore- clipping ที่ใช้ในภาษาอังกฤษและภาษาไทย แต่ไม่พบการตัดคำภาษาอังกฤษแบบ syncope ที่ใช้ในภาษาอังกฤษและภาษาไทยแต่อย่างใด

กลวิธีทางภาษาและแนวคิดของใบเซียมซีศาลเจ้าโรงเกือก : กรณีศึกษาตามแนวคิดวัจนกรรม

2025-05-03T16:30:04+07:00

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลวิธีทางภาษาและแนวคิดที่ปรากฏในใบเซียมซีของศาลเจ้าโรงเกือก เขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร โดยมีเป้าหมายหลัก 2 ประการ ได้แก่ 1) วิเคราะห์กลวิธีทางภาษาที่ใช้ในใบเซียมซี และ 2) วิเคราะห์แนวคิดที่สื่อผ่านข้อความในใบเซียมซี การวิจัยดำเนินตามระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้การวิเคราะห์เอกสารจากใบเซียมซีจำนวน 50 ใบที่สุ่มคัดเลือกจากศาลเจ้าโรงเกือก อาศัยกรอบแนวคิด วัจนกรรมของ Searle (1976) ในการวิเคราะห์โครงสร้างถ้อยคำ เจตนาการสื่อสาร และการถ่ายทอดคุณค่าทางวัฒนธรรม ผลการวิจัยพบว่า 1) ใบเซียมซีใช้วัจนกรรมหลากหลายประเภท ได้แก่ วัจนกรรมชี้นำ บอกกล่าว แสดงความรู้สึก และผูกมัด โดยถ้อยคำมีลักษณะสั้น กระชับ สื่อเจตนาในการโน้มน้าว ชี้แนะ ตักเตือน และให้กำลังใจผู้รับสารในเชิงศีลธรรม และ 2) แนวคิดที่ปรากฏในใบเซียมซีครอบคลุมทั้งแนวคิดทางพุทธศาสนา ค่านิยมแบบจีน และแนวคิดร่วมสมัย เช่น ความเข้าใจเรื่องกรรม การยึดมั่นในคุณธรรม การเปลี่ยนแปลงตนเอง การใช้สติและเหตุผล การให้คุณค่ากับครอบครัว การยอมรับความไม่แน่นอน การมีศรัทธาเป็นแรงผลักดัน ความหวังเป็นพลังชีวิต การตระหนักในบุญ–บาป และการให้ความหมายแก่ถ้อยคำในฐานะคำสอนชีวิต ใบเซียมซีของศาลเจ้าโรงเกือกจึงมิใช่เพียงคำพยากรณ์โชคชะตา หากเป็นเครื่องมือทางภาษาและวัฒนธรรมที่สะท้อนคุณค่าทางความเชื่อและวัฒนธรรมของชุมชนไทย–จีนอย่างลึกซึ้ง