การทรมานและการบังคับบุคคลให้สูญหาย: บทเรียนจากคดี Gafgen

บทคัดย่อ

เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม 2566 ศาลรัฐธรรมนูญมีมติตัดสินพระราชกำหนดแก้ไขเพิ่มเติมขยายระยะเวลาการบังคับใช้พระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. 2565 ขัดต่อรัฐธรรมนูญ  ส่งผลให้ประเด็นเรื่องการทรมานและอุ้มหายกลับมาได้รับความสนใจในสังคมอีกครั้งหนึ่ง ซึ่งความชอบธรรมของการทรมานนั้นเป็นหนึ่งในข้อถกเถียงที่สำคัญในแวดวงนิติปรัชญาโดยเฉพาะสำนักกฎหมายบ้านเมือง  

ทั้งนี้ ในอดีตได้มีคดีอันโด่งดังที่ส่งผลให้เกิดประเด็นวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับแนวคิดเรื่องการยอมรับและการต่อต้านการทรมานอย่างคดี GÄFGEN v. GERMANY ซึ่งได้แสดงทัศนะของผู้พิพากษาแต่ละฝ่ายในคดีที่สะท้อนถึงแนวคิดเบื้องหลังของนักปรัชญาในสำนักฝ่ายปฏิฐานนิยมที่มีแนวความคิดแตกต่างกัน โดยมีคำถามสำคัญคือ “เป้าหมายที่ดีงามสร้างความชอบธรรมให้วิธีการที่ต่ำช้าหรือไม่” (Do the Ends Justify the Means?)

บทความวิชาการนี้จึงมุ่งศึกษาแนวคิด ข้อถกเถียงที่เกี่ยวข้องเพื่อตอบคำถามว่า “เป้าหมายที่ดีงามสร้างความชอบธรรมให้วิธีการที่ต่ำช้าหรือไม่” รวมถึงวิเคราะห์ข้อโต้เถียงของแต่ละขั้วแนวคิด เพื่อให้ได้มาซึ่งข้อเสนอแนะในการนำมาประยุกต์ใช้กับมาตรการที่เกี่ยวข้องกับการทรมานในบริบทของประเทศไทย