ความชุกของเชื้อก่อโรคและปัจจัยที่มีผลต่อการดื้อยาเซฟไตรอะโซอนของโรคติดเชื้อสารน้ำในช่องท้องชนิดปฐมภูมิในโรงพยาบาลปทุมธานี

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาถึงปัจจัยเสี่ยงที่มีผลต่อการติดเชื้อดื้อยา ceftriaxone ของโรคติดเชื้อสารน้ำในช่องท้องชนิดปฐมภูมิ (spontaneous bacterial peritonitis) และผลต่ออัตราการเสียชีวิต
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาที่เก็บข้อมูลย้อนหลังจากเวชระเบียนผู้ป่วยโรคตับแข็งจากสาเหตุต่างๆที่ได้รับการวินิจฉัยเป็นโรคติดเชื้อของสารน้ำในช่องท้องชนิดปฐมภูมิและเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลปทุมธานี จังหวัดปทุมธานีตั้งแต่ ปี 2559-2564
ผลการศึกษา: รวบรวมผู้ป่วยโรคตับแข็งที่ติดเชื้อได้ 125 ราย โดยร้อยละ 41 มีสาเหตุตับแข็งจากการดื่มแอลกอฮอล์เรื้อรัง เพาะเชื้อขึ้นจากน้ำในช่องท้องหรือจากเลือดที่ร้อยละ 38 (48 จาก 125 ราย) และเป็นเชื้อดื้อยา Ceftriaxone ถึงร้อยละ 35 (17 จาก 48 ราย) เมื่อพิจารณาตามแหล่งที่มาของเชื้อก่อโรค พบความชุกของเชื้อดื้อยา Ceftriaxone ในชุมชนทีร้อยละ 21 ในกลุ่มเสี่ยงจากความสัมพันธ์กับสถานพยาบาลที่ร้อยละ 43 และเป็นติดเชื้อดื้อยาทั้งหมดในโรงพยาบาล ซึ่งเพิ่มสูงขึ้นตามลำดับ ปัจจัยที่ส่งเสริมต่อการติดเชื้อดื้อยานี้คือ ประวัติการได้รับยาฆ่าเชื้อกลุ่ม Fluoroquinolone ภายใน 30 วันก่อนการติดเชื้อ (OR 3.61 [95% CI 1.35-9.69]) และการติดเชื้อที่เกิดภายในโรงพยาบาล (OR 2.52 [95% CI 0.94-6.73]) โรคติดเชื้อสารน้ำในช่องท้องชนิดปฐมภูมินี้ส่งผลให้เกิดอัตราการเสียชีวิตภายใน 30 วันถึงร้อยละ 38 ซึ่งปัจจัยที่มีผลคือการตรวจพบภาวะช็อค การเพาะเชื้อขึ้นจากน้ำในช่องท้องหรือเลือด และคะแนน MELD-Na ที่สูงตั้งแต่แรกรับ
สรุป: ความชุกของเชื้อดื้อยา Ceftriaxone ในโรคติดเชื้อสารน้ำในช่องท้องชนิดปฐมภูมินั้นเพิ่มสูงในโรงพยาบาลปทุมธานี อีกทั้งยังพบได้มากหากมีประวัติเสี่ยงจากความสัมพันธ์กับสถานพยาบาลร่วมด้วย การให้ยาฆ่าเชื้อที่คลอบคลุมและเหมาะสมตั้งแต่ต้นในกลุ่มผู้ป่วยที่มีประวัติเคยได้รับยาฆ่าเชื้อกลุ่มFluoroquinolone
ในช่วง 30 วันก่อนการติดเชื้อหรือเป็นการติดเชื้อที่เกิดภายในโรงพยาบาลและสถานพยาบาลน่าจะเป็นประโยชน์และสามารถช่วยลดอัตราการเสียชีวิตหากมีการค้นหากลุ่มผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูงร่วมด้วย