ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการเกิดภาวะไตเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวาน ในเครือข่ายบริการสุขภาพอำเภอนาวัง จังหวัดหนองบัวลำภู

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาย้อนหลังจากผลไปหาเหตุ (Case-Control Study) เพื่อหาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะไตเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวาน ที่ขึ้นทะเบียนรักษาในเครือข่ายบริการสุขภาพอำเภอนาวัง  จังหวัดหนองบัวลำภู ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2562 ถึงวันที่ 30 กันยายน 2563 ผู้เข้าร่วมการศึกษาจำนวน 517 คน แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่มศึกษา(Case)ได้แก่ กลุ่มผู้ป่วยเบาหวาน ที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นภาวะไตเรื้อรัง จำนวน 139 คน และกลุ่มควบคุม(Control) ได้แก่ กลุ่มผู้ป่วยเบาหวาน ที่ยังไม่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นภาวะไตเรื้อรัง จำนวน 378 คน วิเคราะห์ข้อมูลลักษณะบุคคลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา วิเคราะห์ความสัมพันธ์ตัวแปรเชิงเดี่ยว โดยใช้สถิติ Simple logistic regression หาขนาดความสัมพันธ์ใช้ Odds ratio (OR) วิเคราะห์ความสัมพันธ์ตัวแปรพหุโดยใช้สถิติ Multiple logistic regression แสดงผลด้วยค่า Adjusted odds ratio (OR adj ) และช่วงเชื่อมั่นที่ร้อยละ 95 (95% CI )

ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างจำนวน 517 คน ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงร้อยละ 55.90 เมื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ตัวแปรพหุ ด้วยสถิติ Multiple logistic regressionพบปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะไตเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวาน ได้แก่ เพศ (OR adj =5.33, 95 % CI=2.76-10.29)  ค่าดัชนีมวลกาย (OR adj = 0.55, 95 % CI=0.30-0.95)   การบริโภคอาหารเค็ม(OR adj = 0.44, 95 % CI=0.20-0.95) การดื่มน้ำ/วัน (OR adj = 0.05, 95 % CI=0.01-0.16) การใช้ยาสมุนไพร-ยาชุด (OR adj = 1.71, 95 % CI=1.31-1.62) และการเป็นโรคความดันโลหิตสูง(OR adj = 0.15, 95 % CI=0.03-0.79)

สรุปจากผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะไตเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวานมีหลายปัจจัยซึ่งสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการดำเนินการควบคุมและป้องกันโรคไตเสื่อมอันเป็นปัญหาที่สำคัญในกลุ่มผู้ป่วยเบาหวาน ควรมีการเฝ้าระวัง และคัดกรองโรคในกลุ่มผู้ป่วยเบาหวาน รวมถึงผู้ป่วยในคลินิกโรคไม่ติดต่อเรื้อรังอื่นๆส่งเสริมศักยภาพในการเฝ้าระวัง

และติดตามผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงทั้งในระดับโรงพยาบาลทั่วไป โรงพยาบาลชุมชนรวมทั้งในระดับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลอย่างเป็นระบบและสม่ำเสมอ