การพัฒนาแนวทางการชะลอไตเสื่อมโดยเครือข่ายชุมชนมีส่วนร่วม โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลดงห่องแห่ อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

     การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแนวทางการชะลอไตเสื่อมโดยเครือข่ายชุมชนมีส่วนร่วมและเพื่อศึกษาผลการพัฒนาแนวทางการชะลอไตเสื่อมโดยเครือข่ายชุมชนมีส่วนร่วมโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลดงห่องแห่อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี โดยใช้กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการตามแนวคิดของ Kemmis & McTaggart ดำเนินการระหว่างเดือนกันยายน 2565- มีนาคม 2566 กลุ่มตัวอย่าง ประกอบด้วย 2 กลุ่ม คือ 1) กลุ่มผู้ให้ข้อมูลในการพัฒนากระบวนการ ได้แก่ ทีมผู้ให้บริการ ได้แก่ แพทย์ เภสัชกร พยาบาล  เจ้าหน้าที่สาธารณสุข จำนวน 4 คน และเครือข่ายชุมชน ได้แก่ ผู้ป่วยเรื้อรัง  ผู้นำชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น  อสม.  ญาติผู้ป่วย และผู้ป่วยไตวายเรื้อรังรวม 13 คน 2) กลุ่มที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเพื่อศึกษาผลลัพธ์ จำนวน 43 คน เครื่องมือที่ใช้เป็นแนวทางสนทนากลุ่มและแบบสอบถาม วิเคราะห์เชิงปริมาณได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย วิเคราะห์ ข้อมูลเชิงเปรียบเทียบด้วยสถิติ paired t-test และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการรวบรวม จัดหมวดหมู่ และวิเคราะห์เนื้อหา

     ผลการวิจัยพบว่า แนวทางการชะลอไตเสื่อมโดยเครือข่ายชุมชนมีส่วนร่วม โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลดงห่องแห่ อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี ประกอบด้วย 11 กิจกรรม ได้แก่ 1) การให้ความรู้แก่ผู้ป่วยและญาติเรื่องโรคไตเรื้อรังและการชะลอไตเสื่อม การรับประทานอาหาร เครื่องดื่ม การปรุงรสประกอบ 2) การให้ความรู้และเพิ่มทักษะแก่บุคลากรในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล โดยใช้วิธี On the job training และโมเดล 3) จัดทำ CKD Clinic ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 4) วางระบบการดูแลผู้ป่วยไตเรื้อรังเพื่อชะลอไตเสื่อมใน CKD Clinic 5) ให้ความรู้อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน 6) ทีมเยี่ยมแบบสหวิชาชีพและเครือข่ายชุมชน 7) บัดดี้ อสม.เยี่ยมบ้านกลุ่มเป้าหมาย 8) ให้ความรู้แก่ผู้ประกอบอาหารปรุงสุก ผลการนำแนวทางไปทดลองใช้ พบว่า หลังนำแนวทางการพัฒนาไปทดลองใช้กลุ่มตัวอย่างมีผลต่างค่าเฉลี่ยของคะแนนความรู้ การปฏิบัติตัวในการจัดการตนเองเพื่อชะลอไตเสื่อม เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 จากผลการวิจัย รูปแบบที่พัฒนาขึ้น สามารถใช้เป็นแนวทางการชะลอไตเสื่อมได้ตามวัตถุประสงค์ อาจมีการขยายผลให้มีความครอบคลุมหรือประยุกต์ใช้ในโรคอื่นหรือพื้นที่อื่นต่อไป