ผลของโปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเองต่อประสิทธิภาพการทำงานของไตในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่รักษาในโรงพยาบาลงาว
คำสำคัญ:
การจัดการตนเอง, โรคไตเรื้อรัง, พฤติกรรมสุขภาพบทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-experimental research) แบบ One Group Pretest-Posttest Design เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเองต่อประสิทธิภาพการทำงานของไต และพฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง ระยะที่ 3 ที่รักษาในโรงพยาบาลงาว กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 จำนวน 32 คน ที่เข้ารับการรักษา ในแผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลงาว จังหวัดลำปาง โปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเอง ประกอบด้วย 4 ขั้นตอน ได้แก่ การตั้งเป้าหมาย การติดตามตนเอง การประเมินตนเอง และการให้แรงเสริมตนเอง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และสถิติทดสอบค่าคู่ (Paired t-test)
ผลการวิจัย พบว่า หลังได้รับโปรแกรม การจัดการตนเอง ค่าอัตราการกรองของไต (eGFR) เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.001) จากค่าเฉลี่ย 37.60 เป็น 43.27 และพฤติกรรมสุขภาพโดยรวมดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (p < 0.001) โดยเฉพาะพฤติกรรมการบริโภคอาหาร การออกกำลังกาย และการลดปัจจัยเสี่ยง เช่น การลดการบริโภคโซเดียม ฟอสฟอรัส และน้ำตาล สรุปได้ว่า โปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเองมีผลช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของไต และส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพที่ดีขึ้นในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3
เอกสารอ้างอิง
สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย. โรคไตเรื้อรัง [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 25 ก.พ. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.nephrothai.org/wp-content/uploads/2022/11/โรคไตเรื้อรัง.pdf
สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย. คำแนะนำสำหรับการดูแลผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังก่อนการบำบัดทดแทนไต พ.ศ. 2565. กรุงเทพฯ: คณะอนุกรรมการป้องกันโรคไตเรื้อรัง สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย; 2565.
HDC. ข้อมูลเพื่อตอบสนอง Service Plan สาขาโรคไม่ติดต่อ [Internet]. กระทรวงสาธารณสุข; 2566 มี.ค. [เข้าถึงเมื่อ 25 ก.ย. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https:// https://lpg.hdc.moph.go.th/hdc/reports/page.php?cat_id=b2b59e64c4e6c92d4b1ec16a599d882b
สุรศักดิ์ กันตชูเวสศิริ. โรคไตเรื้อรัง [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 25 ก.พ. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.rama.mahidol.ac.th/med/sites/default/files/public/pdf/medicinebook1/Patient%20with%20chronic%20kidney%20disease.pdf
พิศมัย ใจถาวร. ผลโปรแกรมสนับสนุนการจัดการตนเองในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อชะลอไตเสื่อมในผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูง อำเภอท่าสองยาง [อินเทอร์เน็ต]. ตาก: โรงพยาบาลท่าสองยาง; 2560 [เข้าถึงเมื่อ 22 เม.ย. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://hpc2appcenter.anamai.moph.go.th/academic/web/files/2566/r2r/MA2566-004-02-0000000190-0000001205.pdf
ปิยะดา ด้วงพิบูลย์. การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างทักษะในการจัดการตนเองด้านพฤติกรรมการรับประทานอาหารเพื่อการชะลอไตเสื่อมในผู้ป่วยไตเรื้อรัง คลินิกชะลอไตเสื่อม โรงพยาบาลวัดเพลง. วารสารวิจัยเพื่อการส่งเสริมสุขภาพและคุณภาพชีวิต. 2565;2(3):13-24.
จุฑามาส จันทร์ฉาย, มณีรัตน์ ธีระวิวัฒน์, นิรัตน์ อิมามี. ประสิทธิผลของโปรแกรมการจัดการตนเองในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารพยาบาลตำรวจ. 2560;9(1):105-115.
ไชยา ท่าแดง. ผลของโปรแกรมการจัดการตนเองต่อการรับรู้สมรรถนะแห่งตน พฤติกรรมการจัดการตนเอง ระดับน้ำตาลในเลือด และระดับน้ำตาลสะสมเกาะเม็ดเลือดแดงของผู้ที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 อำเภอเมือง จังหวัดอ่างทอง [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2563.
วันวิสาข์ สนใจ, สุวรรณา จันทร์ประเสริฐ, นิสากร กรุงไกรเพชร. ผลของการจัดการตนเองต่อพฤติกรรมสุขภาพและสมรรถภาพไตของผู้ป่วยโรคเรื้อรังที่มีภาวะไตเสียหน้าที่ระยะที่ 2. วารสารวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ. 2561;12(2):88-97.
อัมพร จันทชาติ, มาลี มีแป้น, เพ็ญศรี จาบประไพ. การพัฒนารูปแบบการพยาบาลผู้ป่วยเบาหวานที่มีภาวะไตเรื้อรังระยะที่ 3 โดยใช้แนวคิดการจัดการตนเอง. วารสารสมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย. 2560;10(2):45-58.
คำแปลง ศรีซ้ง. การพัฒนารูปแบบการสนับสนุนการจัดการตนเองเพื่อชะลอไตเสื่อมในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีภาวะไตเสื่อม ระยะ 3 อำเภอสมเด็จ จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารสุขภาพและสิ่งแวดล้อมศึกษา. 2566;8(2):181-93.
โฉมฐิตาภา ศิริมา. ผลของโปรแกรมการจัดการตนเองเพื่อชะลอไตเสื่อมในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3b โรงพยาบาลผาขาว จังหวัดเลย. วารสารสุขภาพและสิ่งแวดล้อมศึกษา. 2566;8(2):164-72.
