ทัศนคติและการรับรู้ของครูและผู้ปกครองต่อการป้องกันการสูบบุหรี่ในนักเรียนประถมศึกษาชั้น ป.4-6
คำสำคัญ:
การป้องกันการสูบบุหรี่, ครูและผู้ปกครอง, ทฤษฎีการเรียนรู้ทางสังคมบทคัดย่อ
การวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงสำรวจแบบภาคตัดขวาง (Survey research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาทัศนคติของครูและผู้ปกครองต่อการป้องกันการสูบบุหรี่ในนักเรียนประถมศึกษาชั้น ป.4-6 ในตำบลคลองสี่ อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี จำนวน 60 คน (ครู 30 คน ผู้ปกครอง 30 คน) โดยการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามและวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน ผลการวิจัย: พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 66.7 อายุ 20-30 ปี ร้อยละ 55.0 การศึกษาระดับปริญญาตรี ร้อยละ 63.3 และมากกว่าครึ่งไม่เคยมีประสบการณ์ในการให้ความรู้เรื่องการป้องกันการสูบบุหรี่ ร้อยละ 51.7 กลุ่มตัวอย่างมีทัศนคติเชิงบวกต่อการป้องกันการสูบบุหรี่ โดยเห็นว่าเด็กเรียนรู้จากแบบอย่างในระดับมาก ร้อยละ 55.0 แบบอย่างที่ดีมีผลต่อเด็กในระดับมาก ร้อยละ 78.3 และสนับสนุนการใช้การฝึกบทบาทสมมุติ ร้อยละ 70.0 ปัจจัยเสี่ยงที่พบได้แก่ การมีผู้ใหญ่ในครอบครัวที่สูบบุหรี่ ร้อยละ 25.0 พ่อแม่ไม่อยู่บ้าน ร้อยละ 21.7 และมุมอับในโรงเรียน ร้อยละ 15.0 กลุ่มตัวอย่างเห็นความจำเป็นที่ต้องมีผู้เชี่ยวชาญเข้ามามีบทบาท ร้อยละ 41.7
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. WHO report on the global tobacco epidemic 2021: addressing new and emerging products. Geneva: WHO Press; 2021.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. การสำรวจพฤติกรรมการสูบบุหรี่และดื่มสุราของประชากร พ.ศ. 2564. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ; 2565.
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. รายงานการสำรวจพฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพของนักเรียน พ.ศ. 2564. นนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย; 2565.
มูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่. รายงานสถานการณ์การสูบบุหรี่ของเด็กและเยาวชนไทย พ.ศ. 2563. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2564.
Piaget J. The psychology of the child. New York: Basic Books; 2019.
Erikson EH. Identity and the life cycle. New York: Norton & Company; 2018.
National Cancer Institute. The role of the media in promoting and reducing tobacco use. Bethesda (MD): U.S. Department of Health and Human Services; 2020.
Faggiano F, Vigna-Taglianti FD, Versino E, Zambon A, Borraccino A, Lemma P. School-based prevention for illicit drugs use: a systematic review. Prev Med. 2021;100(3):71-84.
Smith JK, Johnson M, Brown A. Teachers' role in health education: a comprehensive review. Health Educ Res. 2020;35(4):289-305.
Thomas R, McLellan J, Perera R. School-based programmes for preventing smoking. Cochrane Database Syst Rev. 2016;12:CD001293.
Wen X, Li Y, Chen S, Wang H. Parental attitudes and adolescent smoking initiation: a longitudinal study. J Adolesc Health. 2019;65(2):234-41.
สุขใส แสงทอง, รุ่งทิวา จันทร์เพ็ญ, สมชาย ใจสุข. ความรู้และทัศนคติของครูประถมศึกษาต่อการป้องกันการสูบบุหรี่. วารสารพยาบาลสาธารณสุข. 2564;35(2):45-58.
มานิตย์ ใจดี, สุวิมล รักษ์ดี, ประทีป มั่นคง. การรับรู้ของผู้ปกครองต่อการป้องกันการสูบบุหรี่ในเด็กวัยประถมศึกษา. วารสารสุขภาพชุมชน. 2563;28(3):78-89.
Ajzen I. The theory of planned behavior. Organ Behav Hum Decis Process. 2021;50(2):179-211.
Bandura A. Social cognitive theory of health promotion. Health Educ Behav. 2019;31(2):143-64.
Green LW, Kreuter MW. Health program planning: an educational and ecological approach. 5th ed. New York: McGraw-Hill; 2020.
พิมพ์ใจ สุขสาน, วิไลลักษณ์ เจริญสุข. การทบทวนวรรณกรรมเกี่ยวกับการป้องกันการสูบบุหรี่ในเด็กไทย. วารสารวิจัยทางสุขภาพ. 2563;14(4):123-35.
อัญชลี มีสุข, ดวงใจ รักดี. สถานการณ์การวิจัยด้านการป้องกันการสูบบุหรี่ในประเทศไทย: การวิเคราะห์เชิงระบบ. วารสารสาธารณสุขศาสตร์. 2564;51(1):89-102.
Craig P, Dieppe P, Macintyre S, Michie S, Nazareth I, Petticrew M. Developing and evaluating complex interventions: the new Medical Research Council guidance. Int J Nurs Stud. 2020;50(5):587-92.
องค์การอนามัยโลก สำนักงานภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้. แผนยุทธศาสตร์การควบคุมยาสูบ ค.ศ. 2020-2025. นิวเดลี: WHO Regional Office for South-East Asia; 2563.
Bandura A. Social learning theory. Englewood Cliffs (NJ): Prentice Hall; 1977.
Bandura A. Social foundations of thought and action: a social cognitive theory. Englewood Cliffs (NJ): Prentice Hall; 1986.
Thomas R, Baker P, Lorenzetti DL. Teachers' and parents' attitudes toward school-based smoking prevention: a systematic review. Health Educ Res. 2018;33(4):287-304.
McAlister AL, Perry CL, Parcel GS. How individuals, environments, and health behaviors interact: social cognitive theory. In: Glanz K, Rimer BK, Viswanath K, editors. Health behavior and health education: theory, research, and practice. 4th ed. San Francisco: Jossey-Bass; 2008. p. 169-88.
Lee JH, Kim SS, Park JY. Parental smoking and children's smoking initiation: a longitudinal study in Korea. Nicotine Tob Res. 2019;21(12):1671-7.
Bandura A. Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychol Rev. 1977;84(2):191-215.
Martinez C, Rodriguez A, Lopez P. Digital media vs. live modeling in smoking prevention programs: a comparative effectiveness study. Health Educ Behav. 2020;47(3):445-53.
Bronfenbrenner U, Morris PA. The bioecological model of human development. In: Lerner RM, Damon W, editors. Handbook of child psychology: theoretical models of human development. 6th ed. Hoboken (NJ): John Wiley & Sons; 2006. p. 793-828.
Wang L, Chen X, Zhang Y, Liu H. Environmental risk factors for early smoking initiation among Chinese elementary school children. Nicotine Tob Res. 2021;23(4):698-705.
Johnson M, Anderson K, Brown S. Multi-stakeholder smoking prevention programs: a systematic review of effectiveness. Prev Med. 2020;139:106178.
National Cancer Institute. The role of schools in preventing tobacco use among youth. Bethesda (MD): U.S. Department of Health and Human Services; 2020.
