วารสารศาสตร์

“หวานรักต้องห้าม”

สมสุข หินวิมาน — 2025-05-19

พิคโทเรียลิสม์: บทสำรวจจุดเริ่มต้นของภาพถ่ายในฐานะงานศิลปกรรม

วารี ฉัตรอุดมผล — 2025-05-19

บทความนี้สำรวจความขัดแย้งและพัฒนาการของภาพถ่ายในฐานะงานศิลปะผ่านบริบททางประวัติศาสตร์ มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอองค์ความรู้เชิงสหวิทยาการ ขยายขอบเขตความเข้าใจและยกระดับความสนใจด้านภาพถ่ายศึกษา ผู้เขียนใช้วิธีการศึกษาผ่านการวิเคราะห์ความเคลื่อนไหวของลัทธิศิลปะภาพถ่ายแบบพิคโทเรียลิสม์ (Pictorialism) และความสัมพันธ์กับอิทธิพลของเทคโนโลยี สังคม และวัฒนธรรมในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 ถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 จากการศึกษาพบว่า พิคโทเรียลิสม์เป็นขบวนการศิลปะกลุ่มแรกในประวัติศาสตร์ภาพถ่าย ซึ่งมุ่งเน้นการยกระดับผลงานภาพถ่ายให้เป็นงานศิลปะที่มีคุณค่าและความหมายในตัวเองมากกว่าเพียงเครื่องมือบันทึกภาพสำเนาของวัตถุหรือเหตุการณ์ มีการเคลื่อนไหวอย่างชัดเจนอยู่ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 ถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 ในทวีปยุโรปและทวีปอเมริกา มีบทบาทสำคัญในการเปิดทางให้ภาพถ่ายได้รับการยอมรับในฐานะงานศิลปะ การเกิดขึ้นของพิคโทเรียลิสม์มีที่มาจากข้อขัดแย้งและความไม่ลงรอยกันระหว่างแนวคิดใหม่และแนวคิดดั้งเดิม ก่อให้เกิดข้อถกเถียงทางศิลปะและนำทางไปสู่การค้นหาสุนทรียศาสตร์ในภาพถ่าย ข้อค้นพบดังกล่าวสัมพันธ์กับความเปลี่ยนแปลงของบริบททางสังคมและวัฒนธรรม ที่เกิดจากอิทธิพลของความเจริญก้าวหน้าทางความรู้และแนวคิดภายใต้บรรยากาศอันท้าทายของการปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่ 1 และครั้งที่ 2 การผสมผสานและปะทะกันระหว่างอำนาจของชนชั้นกลางใหม่และค่านิยมดั้งเดิมในสังคมยุควิคตอเรียน รวมถึงอิทธิพลของเทคโนโลยีการผลิตซ้ำและวัฒนธรรมสำเร็จรูป ซึ่งกำลังก่อตัวขึ้นเป็นวัฒนธรรมมวลชน และส่งผลกระทบต่อการมองภาพถ่ายในฐานะงานศิลปะ

แนวทางการออกแบบเสียงซับไตเติ้ลในรายการโทรทัศน์ที่มีเสียงบรรยายภาพ เพื่อคนพิการทางการเห็น

ภัทธีรา สารากรบริรักษ์ — 2025-05-19

งานวิจัยเรื่อง “แนวทางการออกแบบเสียงซับไตเติ้ลในรายการโทรทัศน์ที่มีเสียงบรรยายภาพเพื่อคนพิการทางการเห็น” มีเป้าหมายเพื่อหาแนวทางการออกแบบสื่อเสียงซับไตเติ้ลสำหรับคนพิการทางการเห็น เก็บข้อมูลจากผู้เข้าร่วมวิจัยที่พิการทางการเห็นจำนวน 9 คน ด้วยการให้คะแนนความเข้าใจและความพึงพอใจหลังการรับชมคลิปวิดีโอ 6 คลิป การสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม ใช้กรอบแนวคิดเพื่อวิเคราะห์ใน 4 มิติ คือ มิติด้านความพิการทางการเห็น มิติด้านเทคนิคการผลิต มิติด้านผลของการใช้สื่อ และมิติด้านความเสมอภาคในการเข้าถึงสื่อ โดยใช้แนวคิดเกี่ยวกับความพิการทางการเห็น แนวทางการผลิตสื่อเสียงซับไตเติ้ลจากต่างประเทศ กรอบวิเคราะห์ The Tetrad ของ McLuhan and McLuhan และแนวคิดเรื่องความเสมอภาคในการเข้าถึงสื่อ

ข้อค้นพบจากงานวิจัยพบว่า ในการออกแบบการผลิตสื่อเสียงซับไตเติ้ลจำเป็นต้องพิจารณามากกว่ามิติด้านเทคนิคการผลิต เนื่องจากสื่อเสียงซับไตเติ้ลมีความเชื่อมโยงกับมิติด้านความพิการทางการเห็น มิติด้านผลของการใช้สื่อ และมิติด้านความเสมอภาคในการเข้าถึงสื่ออีกด้วย โดยงานวิจัยได้เสนอแนวทางการออกแบบสื่อเสียงซับไตเติ้ลออกเป็น 2 แนวทาง ดังนี้

แนวทางแรกเป็นการออกแบบพื้นฐานตามแนวทางการออกแบบเพื่อทุกคน (universal design) โดยให้ผลิตสื่อเสียงซับไตเติ้ลทุกรายการตั้งแต่ต้นทางของการผลิต แต่หากมีข้อจำกัด ควรเลือกรายการที่จำเป็นมากมาผลิตก่อน เช่น รายการที่มีการพูดภาษาต่างประเทศมาก หรือรายการที่พิธีกรไม่ได้พูดสรุปความภาษาต่างประเทศให้ เป็นต้น ในด้านรูปแบบรายการพบว่า รายการที่แสดงอารมณ์มากควรใช้รูปแบบการพากย์ และรายการที่ซับซ้อนควรใช้จำนวนเสียงใกล้เคียงกับจำนวนตัวแสดง และในด้านเทคนิคการผลิตพบว่า ควรปรับระดับเสียงซับไตเติ้ลให้ดังกว่าเสียงรายการต้นฉบับ และออกแบบให้ซิงค์กับรายการต้นฉบับมากที่สุด

แนวทางที่สองเป็นแนวทางที่ตอบสนองความต้องการเฉพาะบุคคล โดยออกแบบให้มีทางเลือกสำหรับผู้ใช้ตามแนวทางการออกแบบที่รวมทุกคนเข้าไว้ด้วยกัน (inclusive design) ให้มีทางเลือกด้านรูปแบบสื่อเสียงซับไตเติ้ล ด้านตัวเลือกของเสียงสังเคราะห์ ด้านช่องทางการเข้าถึง ด้านการผสานกับเสียงบรรยายภาพ ด้านการชมแบบเรียลไทม์ ออนไลน์ และออฟไลน์ ด้านการชมรายการที่มีความทันสมัย และด้านการออกแบบให้ผู้ใช้สามารถปรับระดับเสียงซับไตเติ้ลและเสียงรายการต้นฉบับได้เอง

ความท้าทายของคุณลักษณะละครโทรทัศน์ไทยที่ส่งผลต่อการเขียนบท Audio Description

กุลนารี เสือโรจน์ — 2025-05-19

บทความเรื่อง “ความท้าทายของคุณลักษณะละครโทรทัศน์ไทยที่ส่งผลต่อการเขียนบท Audio Description” มีวิธีการเก็บข้อมูลแบบเฉพาะเจาะจง (purposive sampling approach) โดยเลือกศึกษาคลิปละครโทรทัศน์จำนวน 4 เรื่องได้แก่ ฉากจากละครเรื่อง เลือดข้นคนจาง ใบไม้ที่ปลิดปลิว ฉลาดเกมส์โกง และ บุพเพสันนิวาส ส่วนการวิเคราะห์เลือกใช้การวิเคราะห์ตัวบท (textual analysis) เกณฑ์ในการวิเคราะห์ประกอบด้วย (ก) เกณฑ์ด้านบริบท จะพิจารณาองค์ประกอบการนำเสนอด้านภาพและเสียง ซึ่งในส่วนนี้จะนำเสนอข้อมูลโดยใช้กรอบการวิเคราะห์ที่เรียกว่า Functional Approach to AD ผสมผสานกับแนวคิด 3 Cs by Borg ในการวิเคราะห์ภาพรวมของวัตถุดิบก่อนการผลิต Audio Description โดยพิจารณาจาก 3 เกณฑ์ ได้แก่ (1) เกณฑ์การวิเคราะห์เนื้อหาของวัตถุดิบต้นฉบับ (2) เกณฑ์การวิเคราะห์รูปแบบของวัตถุดิบต้นฉบับ และ (3) เกณฑ์การวิเคราะห์ทั้งเนื้อหาและรูปแบบของวัตถุดิบต้นฉบับ เพื่อให้เข้าใจเงื่อนไขและข้อจำกัดที่เกี่ยวข้องกับการเขียนบท AD สำหรับวัตถุดิบรายการแต่ละรายการซึ่งมีการออกแบบการนำเสนอด้านภาพและเสียงที่แตกต่างกันออกไป (ข) พิจารณาความสอดคล้องหรือขัดแย้งระหว่างการแสดงออกทางกายภาพและอารมณ์ และ (ค) ความซับซ้อนของการแสดงออกทางกาย

ผลการศึกษาพบว่า การเขียนบท AD ที่มีประสิทธิภาพต้องคำนึงถึงความสอดคล้องกลมกลืมระหว่างเสียงต้นฉบับ และเสียง AD โดยเสียงบรรยายควรเข้ามาทำหน้าที่เติมเต็มความเข้าใจ รักษาอรรถรส และสร้างอารมณ์ร่วมแก่คนพิการทางการเห็นที่เข้ามาใช้บริการ AD ในการเข้าถึงละครโทรทัศน์ แต่ทั้งนี้ AD ต้องไม่ทำลายหน้าที่ของเสียงต้นฉบับ และที่สำคัญ ในแต่ละฉากอาจมีรูปแบบการเขียนบท AD ได้หลากหลายมากกว่าหนึ่งรูปแบบ เป็นการตอกย้ำแนวคิดที่ว่า กลยุทธ์การเขียนบท AD ควรก้าวข้ามแนวคิดเรื่องขั้วตรงข้ามระหว่างการบรรยายแบบตรงไปตรงมา ห้ามตีความ กับการบรรยายที่ยอมรับการตีความ มาสู่แนวคิดเรื่องความหลากหลายที่สามารถประยุกต์ใช้กลยุทธ์ผสมผสานกันได้ตามเงื่อนไขของละครแต่ละฉาก

ปากบอกไม่ ใจบอกรัก: ความรักและความสูญเสียแบบเควียร์ในนวนิยายเรื่อง นางเอก ของอัญชัน

ชุติมา ประกาศวุฒิสาร — 2025-05-19

นางเอก (2547) เป็นนวนิยายขนาดสั้นของอัญชัน ที่นำเสนอแก่นเรื่องเกี่ยวกับหญิงรักหญิง แม้อัญชันจะแสดงความเห็นอกเห็นใจต่อผู้ที่ละเมิดขนบทางเพศ และตั้งคำถามกับสังคมว่าเหตุใด “ผู้ที่ละเมิดกฎธรรมชาติ” จึงถูกสังคมประณามมากกว่า “ผู้ที่ละเมิดกฎศีลธรรม” อย่างไรก็ตาม ในการนำเสนอเรื่องราวของ “กัญญา” ตัวละครหญิงรักหญิง ผู้เขียนกลับให้ “พิม” ตัวละครหญิงสาวที่มาจากครอบครัวชนชั้นกลางและยึดถือขนบรักต่างเพศเป็นผู้เล่าเรื่องของกัญญา เรื่องเล่าของพิมนำเสนอความสัมพันธ์แบบหญิงรักหญิงว่าไม่ใช่ความรัก แต่เป็นการล่อลวง ดังที่พิมนำเสนอผู้อ่านว่า เธอถูกกัญญาใช้กลอุบายเพื่อล่วงละเมิดทางเพศ ในบทความนี้ ผู้วิจัยใช้ทฤษฎีเควียร์เป็นเครื่องมือในการอ่านวิเคราะห์ตัวบท เมื่ออ่านใหม่ในแบบเควียร์ เรื่องเล่าของพิมเผยให้เห็นความย้อนแย้งของผู้เล่าในรูปของการตอบรับแบบปฏิเสธ (negation) ความพยายามของพิมที่จะหลีกหนีกัญญากลับเผยให้เห็นความผูกพันอย่างลึกซึ้งของเธอที่มีต่อกัญญา แนวคิดเรื่อง melancholy gender ของ จูดิธ บัตเลอร์ (Judith Butler) ช่วยอธิบายความย้อนแย้งในเรื่องเล่าของพิม บัตเลอร์ชี้ให้เห็นว่า อัตลักษณ์ทางเพศถูกสร้างขึ้นจากการปฏิเสธความปรารถนาที่มีต่อเพศเดียวกัน การสูญเสียความผูกพันแบบเควียร์เป็นสิ่งที่บุคคลไม่สามารถแสดงความโศกเศร้าอาลัย เนื่องจากสังคมปิดกั้นความปรารถนาในเพศเดียวกัน โดยมองสิ่งนี้ว่าไม่มีอยู่จริงตั้งแต่แรก การอ่านแบบเควียร์แสดงให้เห็นการโอบรับความสูญเสียแบบเควียร์ที่สังคมปฏิเสธ เพื่อเผยให้เห็นพลังของความผูกพันแบบเควียร์ที่ยังคงหลอกหลอนสังคมที่ยึดถือรักต่างเพศเป็นบรรทัดฐาน

ประพันธศาสตร์ของความเศร้า: บทกวีกับจินตกรรมของชุมชนแบบเควียร์ในนิตยสารเกย์ไทย (พ.ศ. 2527-2530)

ชัยรัตน์ พลมุข — 2025-05-19

บทความนี้รวบรวมและวิเคราะห์บทกวี 20 บทที่ตีพิมพ์ในนิตยสารเกย์ไทย 3 ชื่อฉบับ ได้แก่ นีออน เกสรประสบการณ์ และ มิถุนาจูเนียร์ ระหว่าง พ.ศ. 2527-2530 ผู้วิจัยศึกษาตัวบทเหล่านี้ในฐานะ “บทกวีเควียร์” ที่ถ่ายทอดเพศวิถีนอกแบบแผนและความปรารถนาเพศเดียวกัน โดยมุ่งพิจารณาบทบาทของบทกวีดังกล่าวในการประกอบสร้างจินตกรรมของชุมชนแบบเควียร์ ในเบื้องต้นผู้วิจัยเสนอว่า ชุมชนแบบเควียร์ประกอบสร้างขึ้นจากลักษณะของนิตยสารเกย์ในฐานะพื้นที่แห่งการสร้างปฏิสัมพันธ์และบทสนทนา อันทำให้นิตยสารเป็นเครือข่ายผัสสารมณ์ที่อำนวยให้เกิดการถ่ายทอดและแลกเปลี่ยนประสบการณ์ทางผัสสะและอารมณ์ความรู้สึกระหว่างชุมชนเควียร์ บทบาทดังกล่าวยังทำให้นิตยสารเกย์เป็นจดหมายเหตุแบบเควียร์ที่ทำหน้าที่บันทึก รักษา และส่งต่อประวัติศาสตร์อารมณ์แบบเควียร์อีกด้วย

การวิเคราะห์บทกวีเควียร์คัดสรรเหล่านี้แสดงให้เห็นความสำคัญของอารมณ์โศกเศร้า อันเป็นอารมณ์ที่ปรากฏอย่างเด่นชัดใน 2 ประเด็นที่สัมพันธ์กัน ประการแรก อารมณ์โศกเศร้าถ่ายทอดประสบการณ์ร่วมของเควียร์ที่ต้องเผชิญกับอคติทางเพศ ภาพของเควียร์ผู้ตรอมตรมในบทกวีจึงเป็นหลักฐานของภาวะเกลียดกลัวคนรักเพศเดียวกัน และเป็นบทวิพากษ์บรรทัดฐานทางสังคมที่ตั้งอยู่บนอุดมการณ์รักต่างเพศ ประการต่อมา อารมณ์โศกเศร้านำไปสู่การใคร่ครวญเกี่ยวกับเพศวิถีและอารมณ์ปรารถนาแบบเควียร์ ซึ่งปรากฏการเชื่อมโยงความปรารถนาดังกล่าวเข้ากับความเป็นมายาและอนิจจังตามแนวคิดทางพุทธศาสนา ขณะเดียวกัน องค์ประกอบทางศาสนาก็ช่วยขับเน้นความเข้มข้นของกามารมณ์และถ่ายทอดความเปราะบางแห่งการดำรงอยู่ของเควียร์ภายใต้ขนบรักต่างเพศ ความโศกเศร้าในบทกวีเควียร์จึงมีบทบาทในการสร้างชุมชนแบบเควียร์ ทั้งในด้านการโต้กลับวาทกรรมกระแสหลัก และการเป็นแหล่งพักพิงทางอารมณ์ของเควียร์ในช่วงเวลาดังกล่าว

บทบาทการให้ความรู้เรื่องเพศศึกษาในสื่อออนไลน์ของรายการ หงี่-เหลา-เป่า-ติ้ว

วสันต์ วังสุข — 2025-05-19

บทความนี้เป็นการศึกษารายการเพศศึกษาในยุคดิจิทัลในรูปแบบวิจัยเชิงคุณภาพ ผ่านรายการ หงี่-เหลา-เป่า-ติ้ว ที่อยู่บนสื่อสังคมออนไลน์ ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์บทบาทการให้ความรู้เรื่องเพศศึกษาของรายการ หงี่-เหลา-เป่า-ติ้ว ผู้วิจัยเสนอว่า รายการ หงี่-เหลา-เป่า-ติ้ว มีบทบาทหน้าที่ในการให้ความรู้เรื่องเพศศึกษาที่ไม่ใช่แค่การ “สอน” เท่านั้น แต่ยังมีบทบาทหน้าที่ในแบบอื่นด้วย ผู้วิจัยใช้การวิเคราะห์ตัวบท (textual analysis) เนื้อหาที่ปรากฏในรายการทางช่องยูทูบที่เป็นคลิปวิดีโอบันทึกการถ่ายทอดสด (live) จำนวน 3 ตอน ผลการศึกษาพบว่า รายการ หงี่-เหลา-เป่า-ติ้ว มีลักษณะการนำเสนอเนื้อหาที่แตกต่างจากสื่อมวลชนในอดีต โดยเป็นรายการสดที่มีลักษณะเป็น “มัลติมีเดียปฏิสัมพันธ์” กับผู้รับสารแบบทันทีทันใด ผ่านการโทรศัพท์เข้ามายังรายการและการแสดงความคิดเห็นในการถ่ายทอดสด โดยรายการ หงี่-เหลา-เป่า-ติ้ว มีบทบาทหลัก 4 บทบาทคือ (1) บทบาทเป็นที่ปรึกษา (advisor) ซึ่งรายการมีบทบาทในการเป็น “สื่อให้คำปรึกษา” ที่ให้คำแนะนำและความรู้เรื่องเพศศึกษาผ่านกรณีศึกษาที่มาจากคำถามของผู้ชมทางบ้าน (2) บทบาทเป็นครูสังคม (social teachers) ที่ช่วยสลายมายาคติเรื่องเพศแบบผิดๆ และมีบทบาท “สอนศีลธรรม” ให้กับผู้ชมทางบ้าน (3) บทบาทเป็นประชาสัมพันธ์ด้านสาธารณสุข (public relations) ที่สนับสนุนการรณรงค์ทางสาธารณสุขด้านต่างๆ (4) บทบาทเป็นผู้ให้ความบันเทิง (entertainer) โดยเฉพาะความสนุกสนานในรายการ ที่ผู้ดำเนินรายการและแพทย์ผู้เชี่ยวชาญสร้างเสียงหัวเราะได้ราวกับเป็น “ไวอากร้าแก่สังคม” โดยเนื้อหาส่วนหนึ่งมีความ “เร้าอารมณ์ทางเพศ” นั่นเอง

ภาวะความตายอย่างโดดเดี่ยว: สื่อสารภาพสะท้อนสังคมสูงวัย

อารีย์ พีรพรวิพุธ — 2025-05-19

บทความนี้เขียนขึ้นด้วยความสนใจในมิติภาวะการตายอย่างโดดเดี่ยวของผู้สูงวัย แนวโน้มผู้สูงวัยที่อยู่ลำพังมีเพิ่มมากขึ้น ส่งผลกระทบโดยตรงต่อระบบการดูแลสุขภาพ และก่อให้เกิดความท้าทายทางด้านต่างๆ ตามมา บทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจแนวคิดการตายอย่างโดดเดี่ยวของผู้สูงวัย ทำความเข้าใจปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้น โดยมุ่งสำรวจปรากฏการณ์ของประเทศตะวันออก จากนั้นจึงเป็นการวิเคราะห์องค์ประกอบที่นำไปสู่การตายอย่างโดดเดี่ยวของผู้สูงวัย เพื่อกระตุ้นให้สังคมพึงตระหนักรู้และพิจารณาหาแนวทางในการรับมือกับความท้าทายที่ประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุขั้นสุดยอด (super-aged society) ผลการศึกษาพบว่า องค์ประกอบที่นำไปสู่การตายอย่างโดดเดี่ยวของผู้สูงวัย แบ่งออกเป็น 3 ลักษณะ ได้แก่ (1) ลักษณะภาวะทางเศรษฐกิจ ความตายอย่างโดดเดี่ยวเกิดขึ้นสอดคล้องกับโครงสร้างทางสังคมของประเทศ โดยเฉพาะภาวะทางเศรษฐกิจ ส่งผลให้ผู้สูงอายุจำนวนมากจำเป็นต้องใช้ชีวิตลำพังห่างไกลลูกหลาน สังคมสมัยใหม่ที่กำกับด้วยทุนนิยม บีบให้คนต้องเคลื่อนย้ายตนเองไปสู่แหล่งที่สามารถหาทุน ดิ้นรนทำมาหาเลี้ยงปากท้อง ดำรงชีวิต และหาเลี้ยงครอบครัว อาจต้องพาลูก สามี/ภรรยา ไปกับตนด้วย ในขณะที่จำต้องแยกห่างจากผู้สูงวัยซึ่งเป็นพ่อแม่ (2) ลักษณะครัวเรือนไร้บุตรหลาน โครงสร้างของครัวเรือนที่ “ไร้บุตรหลาน” มีสัดส่วนที่สูงขึ้น และมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้น ผู้สูงอายุจำนวนไม่น้อยไร้ลูกหลานเหล่านี้ไร้คนดูแล และไม่มีคนคอยช่วยเหลือ แบบไร้ญาติขาดมิตร และจะกลายเป็น “กลุ่มเปราะบาง” ของสังคมยุค “เกิดต่ำ อายุขัยยาว” และ (3) ลักษณะการดำเนินชีวิต ขาดการติดต่อกับสังคม การเสียชีวิตคนเดียวที่เป็นปรากฏการณ์อันน่าสลดใจ อาจสะท้อนถึงความล้มเหลวของสังคมรอบตัวผู้เสียชีวิต ทั้งครอบครัว เพื่อนฝูง และชุมชน การขาดการติดต่อกับสังคม เป็นองค์ประกอบหนึ่งที่อาจมาจากการที่ผู้สูงวัยห่างเหินจากญาติพี่น้อง หรือจงใจหลีกเลี่ยงการติดต่อกับคนอื่นๆ ด้วยเหตุผลส่วนบุคคล

ร้านไม่สะดวกซื้อของคุณทกโก และ ร้านไม่สะดวกซื้อของคุณทกโก ในวันที่คุณ ทกโกไม่อยู่

พรรษา รอดอาตม์ — 2025-05-19