รูปแบบชุมชนจัดการตนเองในพื้นที่จังหวัดยะลา

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบชุมชนจัดการตนเองในพื้นที่จังหวัดยะลา ผู้วิจัยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ  เป็นแนวทางการการศึกษาและเก็บรวบรวมข้อมูล  การเลือกพื้นที่ศึกษา  ผู้วิจัยทำการคัดเลือกชุมชนในลักษณะของความเป็นชุมชนซึ่งเป็นตัวแทนของกลุ่มชุมชนในเขตชุมชนเมือง  ชุมชนกึ่งเมือง  และเขตชุมชนชนบทในพื้นที่จังหวัดยะลา 3 ชุมชนประกอบด้วย  ชุมชนผังเมือง 4 ชุมชนท่าสาป และชุมชนบ้านลือเน็ง เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการวิจัยเอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่มจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน 36  คน  วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีวิเคราะห์เนื้อหา  ผลการศึกษา  พบว่า  รูปแบบชุมชนจัดการตนเองทั้ง 3 ชุมชนในพื้นที่จังหวัดยะลา  มีรูปแบบที่แตกต่างกันในหลายประเด็น ได้แก่ บริบทพื้นที่ ที่มีลักษณะแตกต่างกันของความเป็นชุมชนเมือง ชุมชนกึ่งเมือง  และชุมชนชนบท มีผลต่อมิติชุมชนจัดการตนเองที่แตกต่างกันคือ ชุมชนผังเมือง 4 เป็นชุมชนเมืองที่เน้นการจัดการด้านความปลอดภัยชุมชนเป็นอันดับแรก ในขณะที่ชุมชนท่าสาปเป็นชุมชนกึ่งเมืองให้ความสนใจในการจัดการชุมชนด้านแหล่งท่องเที่ยวและเศรษฐกิจชุมชนเป็นสำคัญ สำหรับชุมชนบ้านลือเน็งเป็นชุมชนชนบทซึ่งอยู่ห่างไกลจากชุมชนเมือง ส่งผลให้วิถีการดำรงชีวิตของคนในชุมชนส่วนใหญ่ยังคงผูกพันและยึดมั่นในด้านการจัดการวิถีชุมชนตามหลักการศาสนาเพื่อเป็นแนวทางในการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ มีการใช้กฎระเบียบชุมชนที่ทุกคนมีส่วนร่วมในการกำหนดขึ้นมาเองโดยไม่ขัดต่อหลักกฎหมายและหลักการศาสนา