การบริหารตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็ก : การวิจัยเพื่อสร้างทฤษฎีฐานราก

บทคัดย่อ

การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและนำเสนอข้อสรุปเชิงทฤษฎีจากปรากฏการณ์การบริหารตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็ก กลุ่มเป้าหมายในการวิจัยคือ ผู้บริหาร ครู นักเรียน ผู้ปกครอง ผู้นำชุมชน พื้นที่เป้าหมาย คือ โรงเรียนขนาดเล็ก สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ได้รับการรับรองเป็นสถานศึกษาพอเพียงต้นแบบ ซึ่งได้มาโดยใช้เทคนิค สโนว์บอล เก็บข้อมูลโดยใช้แบบวิเคราะห์เอกสาร แบบสัมภาษณ์เชิงลึก แบบสังเกตุพฤติกรรมการทำงาน แบบบันทึกการสนทนากลุ่มย่อย จัดทำข้อมูล โดยการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาด้วยการจัดหมวดหมู่ของข้อมูลอย่างเป็นระบบ ตีความหมาย จัดเรียงข้อมูล จำแนก จัดกลุ่มเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า

1. เงื่อนไขเชิงสาเหตุ ประกอบด้วย นโยบายต้นสังกัดให้ทุกโรงเรียนเป็นสถานศึกษาพอเพียง ผู้บริหารต้องการพัฒนาให้เป็นสถานศึกษาต้นแบบพอเพียง สภาพปัญหาและความต้องการพัฒนาโรงเรียนให้เป็นแหล่งเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง


2. ลักษณะการบริหาร มี 6 ขั้นตอน คือ เข้าใจบริบท เข้าถึงเพื่อเตรียมพร้อม น้อมนำพัฒนา ต่อยอดองค์ความรู้ ขยายสู่ชุมชน ประเมินผลทุกขั้นตอน


3. ปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จ ปัจจัยภายใน ได้แก่ ลักษณะของผู้บริหาร ครู และบริบทโรงเรียนพร้อมที่จะพัฒนาเป็นแหล่งเรียนรู้ ปัจจัยภายนอกได้แก่ ชุมชน หน่วยงานภาครัฐและเอกชนให้การสนับสนุน

4. ผลสืบเนื่องมี 5 ด้าน คือ นักเรียนมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ครูรักและภูมิใจในวิชาชีพ ผู้บริหารเป็นแบบอย่างที่ดี โรงเรียนเป็นสถานศึกษาพอเพียงต้นแบบ ชุมชนรักและภาคภูมิใจ