Cannabis in the traditional Southern Thai medical recipe.

Authors

  • Namon Pussapaphan Faculty of Liberal Ars, Mahidol University
  • Witthaya Busabong The lnstitute for Southern Thai Studies, Thaksin University

Keywords:

Cannabis , Folk medicine

Abstract

The study-base article in title ‘The Cannabis in the Traditional Southern Thai Medical Recipe’ which has designed on the objective to study the use of cannabis in the treatment of various diseases mentioned in ‘The 100 traditional southern recipes of Thailand’. It is the collection of local literature and folklore of The Institute for Southern Thai Studies, Thaksin University. The book was studied as the main data and information together with all related documents; researches, studies and interviews. The interviews made with village people and traditional medicine healer or folk medicine doctor. The study found Southern Thai people know cannabis and can use cannabis as medicines and in cooking of various food recipes, from the old days until now, for a very long time. Cannabis in folk medicine usage was wild cannabis found widely in the natural environment in all provinces in the Southern region. In the recipe and formularies of folk medicine have no exact indication of cannabis part in clear information but wording opened as ‘Cannabis’. It was found various cannabis ingredient in all forms such as powder, liquid, tablet or bolus. Cannabis formularies covered diseases and group of symptoms and the most found included; Fainting, Dizziness, Ague and Hemorrhoids, etc. It can be concluded that the use of cannabis in the Southern Thailand is local wisdom. It has been transferred from generation to generation for a long time and this wisdom is also recorded in the folk medicine document called ‘Nang Sue But’. Cannabis formularies and recipes are ensured its properties and effectiveness in the treatment of diseases by the long time recording folk documents.

References

กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. (ออนไลน์). ตำรับยาแผนไทยที่มีกัญชาปรุงผสม (มีส่วนของกัญชาที่เป็นยาเสพติด” จำนวน 8 ตำรับ. สืบค้นเมื่อ 20 กรกฎาคม 2565. สืบค้นจาก https://ockt.dtam.moph.go.th/images/ ตำรับยาที่มีกัญา_8_ตำรับ.pdf

กลิ่น คงเหมือนเพชร. (2556). ตำรายาฉบับวัดโภคาจูฑามาตย์ อำเภอเมือง จังหวัดกระบี่. สงขลา : โครงการจัดทำฐานข้อมูลภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยและหมอพื้นบ้านภาคใต้ มูลนิธิสุขภาพไทย สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ.

เกษวรินทร์ ไชยแก้ว. (2541). ศึกษาความเชื่อเกี่ยวกับพืชที่ใช้เป็นอาหารและยาของชาวบ้านอำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต วิชาเอกไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ.

คณะกรรมการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ สาขาการใช้กัญชาทางการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (ออนไลน์). คู่มือแนวทางการพัฒนาระบบบริการสุขภาพสาขาการใช้กัญชาทางการแพทย์. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2565. สืบค้นจาก, http://www.lpnh.go.th/files/cmorph/SR.pdf

เจริญ ศรประดิษฐ์. (2542). ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้ด้านการแพทย์พื้นบ้านจากหนังสือบุด. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงศึกษาธิการ.

ชนาณัติ แสงอรุณ. (2557). เภสัชกรรมไทย (ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม กองการประกอบโรคศิลปะ) (E-book). กรุงเทพฯ: ห้องสมุดแพทย์แผนไทย.

ชัยวุฒิ พิยะกูล. (2556). ตำรายาฉบับนายสุภาพ สุวรรณบัณฑิต อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา. สงขลา : โครงการจัดทำฐานข้อมูลภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยและหมอพื้นบ้านภาคใต้ มูลนิธิสุขภาพไทย สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ.

ชาญชัย เอื้อชัยกุล. (ออนไลน์). พืชกัญชา: ประโยชน์ โทษและข้อเสนอการพัฒนากำกับดูแล. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2565. สืบค้นจาก https://ccpe.pharmacycouncil.org

ชุมศรี เสือเปียและคณะ. (2527). รายงานโครงการ พิเศษเรื่องยาพื้นบ้านจากหนังสือบุดของอำเภอท่าฉาง. สุราษฎร์ธานี : วิทยาลัยครูสุราษฎร์ธานี.

นเรศ ศรีรัตน์. (2558). พจนานุกรมไทยถิ่นใต้: กลุ่มตากใบ ฉบับสมบูรณ์. ม.ป.ท : ม.ป.พ.

มูลนิธิภิวัฒน์สาธารณสุขไทย. (ออนไลน์). แนวทางการให้ข้อมูลคลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนไทยและการแพทย์พื้นบ้าน. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2565. สืบค้นจาก https://www.hfocus.org/sites/default/files/files_upload/aenwthaangkaaraihkhmuulkhlinikkaychaathaangkaaraephthyaephnaithyaelakaaraephthyphuuenbaanaithy_6_m.kh_.63.pdf

ประกอบ อุบลขาว, จิตตะเสน เจริญ และ จำรูญ วงศ์กระจ่าง. (2547). งานวิจัยเรื่องศึกษาภูมิปัญญาด้านการใช้สมุนไพรบำบัดโรคด้วยตนเองของหมอชาวบ้านในจังหวัดสงขลา. กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม.

ผกาทิพย์ รื่นระเริงศักดิ์. (ออนไลน์). กัญชากับการรักษาโรค. ภาควิชาเภสัชกรรม คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. สืบค้นเมื่อ 7 สิงหาคม 2562. สืบค้นจากhttps://pharmacy.mahidol.ac.th/th/staff/pakatip.rue/article.

ราชบัณฑิตยสถาน. (ออนไลน์). พจนานุกรมแปล ไทย-ไทย ราชบัณฑิตยสถาน. สืบค้นเมื่อ 2 มีนาคม 2565. สืบค้นจาก https://dictionary.sanook.com/

ราชกิจจานุเบกษา. (ออนไลน์). พระราชบัญญัติกัญชา พุทธศักราช 2477. สืบค้นเมื่อ 2 มีนาคม 2565. สืบค้นจากhttps://dl.parliament.go.th/backoffice/viewer2300/web/viewer.php

ราชกิจจานุเบกษา. (ออนไลน์). พระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ (ฉบับที่ 7) พ.ศ. 2562. สืบค้นเมื่อ 7 สิงหาคม 2562. สืบค้นจากhttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2562/A/019/T_0001.PDF

พฤฒาจารย์ วิพุธโยคะ รัตนรังสี. (2562). เพชรน้ำหนึ่งของโบราณอาจารย์. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : โอเดี้ยนสโตร์.

โครงการเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว "แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ : ภูมิปัญญาทางการแพทย์และมรดกทางวรรณกรรมของชาติ". (ออนไลน์). แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ : ภูมิปัญญาทางการแพทย์ และมรดกทางวรรณกรรมของชาติ. สืบค้นเมื่อ 17 มีนาคม 2564. สืบค้นจาก https://docs.google.com/file/d/0B8OH-AxvQU22Vk12UXpxcDJ6em8/view?resourcekey=0-Je1jjUmjevKK3jtGO3uv-A

มณีรัตน์ สมศรี, สุชชนา แทบประสิทธิ์ และ จริยานาฎ เกวี. (ออนไลน์). จากบ้องกัญชาสู่ยารักษาโรค. AFRIMS Medical Scientific Report. สืบค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2565. สืบค้นจาก https://www.afrims.go.th/main/download/upload/document-20210831192101.pdf

มูลนิธิการแพทย์แผนไทยพัฒนา. (2549). พฤกษชาติสมุนไพร. กรุงเทพฯ: มูลนิธิการแพทย์แผนไทย.

เมดไทย. (ออนไลน์). รายชื่อสมุนไพรจากฐานข้อมูลเมดไทย (Medthai). สืบค้นเมื่อ 3 มีนาคม 2565. สืบค้นจาก https://medthai.com

เลิศชาย ศิริชัยและอุดม หนูทอง. (2545). รายงานการวิจัย เรื่อง การแพทย์พื้นบ้านภาคใต้กับบริบททางสังคมและกระบวนการรักษาผู้ป่วย. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.

วัฒนา จินดาพลและอิ่มใจ เรียนเพ็ชร์. (2537). โครงการสำรวจรวบรวมตำรายาพื้นบ้านในจังหวัดพังงา. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงศึกษาธิการ.

วิทยา บุษบงค์. (2562). กัญชากับการรักษาโรคที่ปรากฏในหนังสือบุดตำรายาภาคใต้. รวมบทความฉบับเต็ม การประชุมวิชาการระดับชาติศรีโคตรบูรณ์ศึกษา ครั้งที่ 1 “แลสายน้ำโขงกับงานวัฒนธรรมเพื่อพัฒนาท้องถิ่น”. นครพนม: มหาวิทยาลัยนครพนม.

วีรยา ถาอุปชิตและนุศราพร เกษสมบูรณ์. (2560). การใช้กัญชาทางการแพทย์. วารสารเภสัชศาสตร์อีสาน. 13(1) : 228-240.

วุฒิ วุฒิธรรมเวช. (2540). สารานุกรมสมุนไพร รวมหลักเภสัชกรรมไทย. กรุงเทพฯ: โอ.เอส พริ้งติ้งเฮ้าส์.

สถาบันทักษิณคดี มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สงขลา. (2529). สารานุกรมวัฒนธรรมภาคใต้ พ.ศ.2529 เล่ม 10. กรุงเทพฯ: อมรินทร์การพิมพ์.

สมพร ขุมทอง. (2556). ตำรายาไข้ของเณรขุย ฉบับวัดท้ายยอ ตำบลเกาะยอ อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา. สงขลา : โครงการจัดทำฐานข้อมูลภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยภาคใต้จากหนังสือบุดและหมอพื้นบ้าน มูลนิธิสุขภาพไทยและสถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ.

สำนักงานจัดการกัญชาและกระท่อมทางการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข. (2564). คู่มือการปรุงยาเฉพาะยาตำรับยากัญชาทางการแพทย์แผนไทย (ส่วนที่ไม่เป็นยาเสพติดให้โทษ) สำหรับหน่วยบริการสาธารณสุข. กรุงเทพฯ : กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข.

สำนักวิชาการ กรมพัฒนการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข. (2553). รายงานการสาธารณสุขไทย ด้านการแพทย์แผนไทยการแพทย์พื้นบ้านและการแพทย์ทางเลือก พ.ศ. 2552-2553. กรุงเทพฯ: องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก.

สุทิพย์ พูลสวัสดิ์. (2539). พืชที่ใช้เป็นสมุนไพรของชาวบ้านตำบลโมคลาน อำเภอท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สงขลา.

สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์. (2542). ฤาษี ใน สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคใต้ เล่ม 14. กรุงเทพฯ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.

สุนทร พุทธศรีจารุ. (2562). การพัฒนามาตรการทางกฎหมายควบคุมการใช้กัญชาทางการแพทย์และการนำไปสู่การปฏิบัติ. วารสารอาหารและยา. 26(2) : 10-19.

สุรศักดิ์ อิ่มเอี่ยมและคณะ. (2562). กัญชา. วารสารศูนย์การศึกษาแพทย์ศาสตร์คลินิก โรงพยาบาลพระปกเกล้า. 36(4) : 356-362.

สุวิทย์ มาประสงค์. (2555). พืชสมุนไพรภาคใต้ ในสารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคใต้ (ฉบับเพิ่มเติม) เล่ม 2. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.

หมอชาวบ้าน. (ออนไลน์). โรคโบราณชื่อ “โทสันทฆาต”. สืบค้นเมื่อ 2 มีนาคม 2565. สืบค้นจาก https://www.doctor.or.th.

อ้างอิงสัมภาษณ์

นางโชคดี สุวรรณชาตรี, อายุ 42 ปี, บ้านเลขที่ 71/4 หมู่ 11 บ้านเกาะยวน ตำบลรัตภูมิ อำเภอควนเนียง จังหวัดสงขลา, 25 มกราคม 2565, สัมภาษณ์.

นางวันดี อันจะนะ, อายุ 47 ปี, ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเครื่องแกงบ้านเกาะยวน หมู่ 11 ตำบลรัตภูมิ อำเภอควนเนียง จังหวัดสงขลา, 25 มกราคม 2565, สัมภาษณ์.

นายจวง ทองแกมแก้ว, อายุ 78 ปี, หมอพื้นบ้าน, บ้านเลียบ หมู่ 1 ตำบลท่าช้าง อำเภอบางกล่ำ จังหวัดสงขลา, 7 มีนาคม 2565, สัมภาษณ์.

นายเดชา บุษบงค์, อายุ 65 ปี, เจ้าของร้านจำปาทองโอสถ อำเภอควนเนียง จังหวัดสงขลา, 6 มีนาคม 2565, สัมภาษณ์.

นายพัน วิไลรัตน์, อายุ 77 ปี, หมอพื้นบ้าน บ้านเลขที่ 14 หมู่ที่ 1 บ้านโต๊ะหนอ ตำบลรัตภูมิ อำเภอควนเนียง จังหวัดสงขลา, 25 มกราคม 2565, สัมภาษณ์.

นายมะยาเต็ง สาเหมาะ, อายุ 47 ปี, นายหนังตะลุง (หนังเต็งสาคอ ตะลุงบันเทิง) ตำบลท่าสาบ อำเภอเมือง จังหวัดยะลา, 6 มีนาคม 2565.

นายอภิชาติ แก่นจันทร์, อายุ 50 ปี, บ้านเลขที่ 45 หมู่ 2 ตำบลรัตภูมิ อำเภอควนเนียง จังหวัดสงขลา, 6 มีนาคม 2565, สัมภาษณ์.

นายสามารถ สาแรม, อายุ 28 ปี, นักวิชาการอิสระ, วันที่ 25 มกราคม 2565, สัมภาษณ์.

Downloads

Published

2022-08-24

How to Cite

Pussapaphan, N., & Busabong, W. . (2022). Cannabis in the traditional Southern Thai medical recipe. Asian Journal of Traditional and Innovative Arts and Textiles, 1(2), 31–60. Retrieved from https://so06.tci-thaijo.org/index.php/TIAT/article/view/257807