ตำนานพระร่วงในหุบเขานครไทย : จากตำนานท้องถิ่นสู่การอธิบายประวัติศาสตร์ชาติ

ผู้แต่ง

  • Teerawatt Sankom นักวิชาการอิสระ

DOI:

https://doi.org/10.14456/tiat.2023.8

คำสำคัญ:

พระร่วง, ตำนาน, หุบเขานครไทย, ประวัติศาสตร์

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาตำนานพระร่วงที่ปรากฏในหุบเขานครไทยท้องที่อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก จากเอกสารด้วยวิธีการทางประวัติศาสตร์ ผลการศึกษาพบว่าในเขตหุบเขานครไทยมีตำนานพระร่วงที่อธิบายความเป็นมาลักษณะทางกายภาพของสถานที่ต่าง ๆ หลายสำนวน ต่อมามีความพยายามของคณะบุคคลได้นำตำนานพระร่วงมาเชื่อมโยงกับพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ชาติไทยโดยเฉพาะการตีความว่า พระร่วงคือพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ เจ้าเมืองบางยางซึ่งเชื่อกันว่าคือชื่อเดิมของเมืองนครไทย จนทำให้เรื่องราวของพระร่วงในหุบเขานครไทยถูกอธิบายใหม่ผ่านเรื่องราวของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ พระมหากษัตริย์แห่งกรุงสุโขทัยแทนที่ความเป็นวีรบุรุษทางวัฒนธรรมของท้องถิ่น

เอกสารอ้างอิง

กรมศิลปากร. (2548). ประชุมจารึกภาคที่ 8 จารึกสุโขทัย. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร.

กรมศิลปากร. (2555). นิทานเรื่องพระร่วง. กรุงเทพฯ : แสงดาว.

ขวัญทอง สอนศิริ (บรรณาธิการ). (2553). พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ (พ่อขุนบางกลางท่าว) พระปฐมกษัตริย์ ผู้สร้างชาติไทย. พิษณุโลก : รัตนสุวรรณการพิมพ์.

ขุนวิจิตรมาตรา. (2516). หลักไทย. พระนคร : บำรุงสาส์น.

คมเดช สุวรรณชาญ. (2554). “พ่อขุนบางกลางท่าวและเมืองบางยาง: รัฐชาตินิยมผสมท้องถิ่นนิยมกับการสร้างประวัติศาสตร์ใหม่ของเมืองนครไทย”. ศิลปวัฒนธรรม. 32(12) : 146-169.

เฉลิมวุฒิ ต๊ะคำมี. (2559). ความสัมพันธ์ระหว่างชนชั้นปกครองของล้านนาและสุโขทัย: ข้อคิดใหม่และข้อสังเกตบางประการ. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

เทศบาลตำบลนครไทย. (2549). งานประเพณีปักธงชัย วันที่ 3-5 พฤศจิกายน 2549. พิษณุโลก : สุวรรณการพิมพ์.

เทศบาลตำบลนครไทย. (2550). สุจิบัตรงานประเพณีปักธงชัย ประจำปี 2550 อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก. พิษณุโลก : เทศบาลตำบลนครไทย.

ธิดา สาระยา. (2539 ก). ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น: ประวัติศาสตร์ที่สัมพันธ์กับสังคมมนุษย์. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ.

ธิดา สาระยา. (2539 ข). “พระร่วง”. ใน โครงการศูนย์สุโขทัยศึกษา. สารานุกรมสุโขทัยศึกษา (เล่ม 2 ผ-ฮ). กรุงเทพฯ : โครงการศูนย์สุโขทัยศึกษา สาขาวิชาศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

ธีระวัฒน์ แสนคำ. (2553). “เมืองนครไทย: พัฒนาการทางประวัติศาสตร์เมืองชุมทางคมนาคมระหว่างรัฐลุ่มน้ำโขงกับรัฐลุ่มน้ำเจ้าพระยา”. อารยธรรมศึกษา โขง-สาละวิน. 3(ฉบับพิเศษ) : 19-32.

พิเศษ เจียจันทร์พงษ์. (2545). ศาสนาและการเมืองในประวัติศาสตร์สุโขทัย-อยุธยา. กรุงเทพฯ : มติชน.

ศรีศักร วัลลิโภดม. (2540). “เจดีย์ยุทธหัตถีของ 2 กษัตริย์ไทย”. ใน สุจิตต์ วงษ์เทศ, (บรรณาธิการ). เจดีย์ยุทธหัตถีมีจริงหรือ?(131-134). กรุงเทพฯ : มติชน.

สัญญา พานิชยเวช. (2559). หอมกลิ่นแผ่นดินเก่า. สุโขทัย : โรงนาบ้านไร่.

หวน พินธุพันธ์. (2514). พิษณุโลกของเรา. กรุงเทพฯ : วิทยาลัยการศึกษาพิษณุโลก.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2023-12-20

รูปแบบการอ้างอิง

Sankom, T. . (2023). ตำนานพระร่วงในหุบเขานครไทย : จากตำนานท้องถิ่นสู่การอธิบายประวัติศาสตร์ชาติ. Asian Journal of Traditional and Innovative Arts and Textiles, 2(3), 20–32. https://doi.org/10.14456/tiat.2023.8

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ