จากถ้ำติ่งถึงภูพระบาท การซ้อนทับความเชื่อและพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ของคนลุ่มแม่น้ำโขง

บทคัดย่อ

บทความเรื่อง จากถ้ำติ่งถึงภูพระบาท การซ้อนทับความเชื่อและพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ของคนลุ่มแม่น้ำโขงนำเสนอการศึกษาประวัติความเป็นมาของถ้ำติ่ง เมืองหลวงพระบาง สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว และประวัติความเป็นมาของภูพระบาท อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี และการซ้อนทับความเชื่อและพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ของถ้ำติ่งและภูพระบาท โดยรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร สิ่งพิมพ์ สื่อออนไลน์ และการเก็บข้อมูลจากภาคสนามด้วย แบบสำรวจ แบบการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม และแบบการสัมภาษณ์ จากผู้รู้ ผู้ปฎิบัติและผู้เกี่ยวข้อง การจดบันทึก และการถ่ายภาพ จากนั้นนำมาวิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูล ผลการศึกษาพบว่า ถ้ำติ่ง และ ภูพระบาท เป็นพื้นที่ที่มีการซ้อนทับความเชื่อและพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ของคนลุ่มแม่น้ำโขงมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ จากหลักฐานการค้นพบโบราณวัตถุและภาพเขียนสี หรือ ศิลปะถ้ำที่บริเวณถ้ำติ่ง เมืองหลวงพระบาง สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวและภูพระบาท อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี นอกจากนั้นยังพบว่ามีความเชื่อเรื่องผีบรรพบุรุษในยุคประวัติศาสตร์ตอนต้น มีการบวงสรวงดวงวิญญาณ ผีฟ้า ผีแถน เทพยดาและพญานาค ก่อนที่ศาสนาพราหมณ์และพุทธศาสนาจะเข้ามา เมื่อพระเจ้าฟ้างุ้มนำพุทธศาสนาเข้ามาเผยแพร่สถานที่ทั้งสองถูกเปลี่ยนให้เป็นพุทธสถาน มีการสร้างพระพุทธรูป วัด สถูปเจดีย์ และพระธาตุ ศาสนสถานต่าง ๆ ถูกโยงเข้ากับตำนานพื้นบ้านและความเชื่อดั้งเดิมจนไม่สามารถแยกออกจากกันได้ กลายเป็นความเชื่อและพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ที่มีความเฉพาะของท้องถิ่น