กลยุทธ์การสอนสังคมศึกษาตามแนวทางการจัดการเรียนรู้ ตามแบบพุทธวิธีี

บทคัดย่อ

การสอนตามแนวพุทธวิธี เป็นการจัดการเรียนรู้ที่มีความหลากหลาย และสามารถพัฒนาผู้เรียนให้เกิดผลสัมฤทธิ์ได้ ซึ่งเป็นวิธีการสอนที่นำไปใช้กันอย่างแพร่หลายในศตวรรษที่ 21 นี้ การสอนแบบพุทธวิธี ประกอบด้วย 9 วิธี ได้แก่ 1) วิธีสอนแบบอุปมาอุปไมย 2) วิธีสอนแบบปุจฉาวิสัชนา 3) วิธีสอนแบบธรรมสากัจฉา 4) วิธีสอนแบบอริยสัจสี่ 5) วิธีสอนแบบสืบสวน 6) วิธีสอนแบบไตรสิกขา 7) วิธีสอนแบบเบญจขันธ์ 8) วิธีสอนโดยการสร้างศรัทธาและโยนิโสมนสิการ และ 9) วิธีสอนตามหลักพหูสูต การจัดการเรียนรู้ตามแนวทางพุทธวิธี สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ในแต่ละรูปแบบตามบริบทและสถานการณ์ของการสอนตามแนวพุทธวิธี เป็นการจัดการเรียนรู้ที่มีความหลากหลาย และสามารถพัฒนาผู้เรียนให้เกิดผลสัมฤทธิ์ได้ ซึ่งเป็นวิธีการสอนที่นำไปใช้กันอย่างแพร่หลายในศตวรรษที่ 21 นี้ การสอนแบบพุทธวิธี ประกอบด้วย 9 วิธี ได้แก่ 1) วิธีสอนแบบอุปมาอุปไมย 2) วิธีสอนแบบปุจฉาวิสัชนา 3) วิธีสอนแบบธรรมสากัจฉา 4) วิธีสอนแบบอริยสัจสี่ 5) วิธีสอนแบบสืบสวน 6) วิธีสอนแบบไตรสิกขา 7) วิธีสอนแบบเบญจขันธ์ 8) วิธีสอนโดยการสร้างศรัทธาและโยนิโสมนสิการ และ 9) วิธีสอนตามหลักพหูสูต การจัดการเรียนรู้ตามแนวทางพุทธวิธี สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ในแต่ละรูปแบบตามบริบทและสถานการณ์ของผู้เรียน ปัจจัยแห่งความสำเร็จของการจัดการเรียนรู้เชิงกลยุทธ์ครูผู้สอนต้องมีทักษะในการจัดกระบวนการเรียนรู้ให้แก่ผู้เรียน ได้แก่ 1) มีอิสระที่จะเลือกสิ่งที่พอใจ แสดงความคิดเห็นและลักษณะเฉพาะของตนเอง 2) มีความต้องการดัดแปลงสิ่งต่างๆ ให้ตรงตามความพอใจของตนเอง 3) ตรวจสอบหาความจริงเบื้องหลัง 4) เป็นตัวของตัวเองและสร้างปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นเพื่อรวมตัวกันเป็นองค์กร 5) ชอบความสนุกสนานและการละเล่นถือเป็นส่วนหนึ่งของงาน การเรียนรู้ และชีวิตทางสังคม 6) การร่วมมือและความสัมพันธ์เป็นส่วนหนึ่งของทุกกิจกรรม 7) ต้องการความเร็วในการสื่อสาร การหาข้อมูล และตอบคำถาม 8) สร้างนวัตกรรมต่อทุกสิ่งทุกอย่างในชีวิต 
ดังนั้น การจัดการเรียนรู้แบบพุทธวิธี จึงเป็นกลยุทธ์อย่างหนึ่งของการสอนสังคมศึกษาบูรณาควบคู่กับทักษะของครูผู้สอน เพื่อนำไปสู่ความสำเร็จหรือเป้าหมายที่ต้องการภายใต้สภาพแวดล้อมของสังคมที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา โดยการวิเคราะห์ปัจจัยภายนอกเพื่อหาโอกาสและข้อจำกัดและวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายในเพื่อหาจุดอ่อน จุดแข็ง ในการจัดกระบวนการเรียนรู้ เพื่อความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความสม่ำเสมอ โดยใช้การยึดหยุ่นตามสภาพแวดล้อมนั้นๆ อันจะเกิดผลสัมฤทธิ์ต่อผู้เรียนอย่างแท้จริง