การกล่อมเกลาทางการเมืองที่นำไปสู่แบบแผนวัฒนธรรมทางการเมืองของผู้นำทางการเมืองในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาแบบแผนวัฒนธรรมทางการเมืองของผู้นำทางการเมืองในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 2) เพื่อศึกษาหน่วยหรือตัวแทนการกล่อมเกลาทางการเมืองที่มีผลต่อการสร้างวัฒนธรรมทางการเมืองของผู้นำทางการเมืองในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยศึกษาในเขตพื้นที่จังหวัดนครราชสีมา และจังหวัดขอนแก่น กลุ่มเป้าหมายในการวิจัยและใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ใช้การเลือกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) ได้แก่ กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (Key Informants) จำนวนทั้งสิ้น 40 คน ได้แก่ ผู้นำทางการเมืองในจังหวัดนครราชสีมา จำนวน 15 คน ผู้นำทางการเมืองในจังหวัดขอนแก่น จำนวน 15 คน และนักวิชาการและอาจารย์ทางรัฐศาสตร์ 10 คน วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล ใช้วิธีสัมภาษณ์แบบเจาะลึก (In-depth Interview) เป็นรายบุคคล เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แนวทางการสัมภาษณ์เป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล
ผลการวิจัยพบว่า ลักษณะแบบแผนวัฒนธรรมทางการเมืองของผู้นำทางการเมืองในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีรูปแบบผสมไม่อาจแยกเป็นแบบใดแบบหนึ่งโดยเฉพาะ คือ แบบแผนวัฒนธรรมทางการเมืองแบบอนุรักษ์นิยม แบบแผนวัฒนธรรมทางการเมืองแบบประชาธิปไตย และแบบแผนวัฒนธรรมทางการเมืองแบบอำนาจนิยม จากการวิเคราะห์ข้อมูลพบความสอดคล้องมากที่สุด คือ แบบแผนวัฒนธรรมทางการเมืองแบบอนุรักษ์นิยม พบว่า วัฒนธรรมการเมืองแบบอุปถัมภ์และวัฒนธรรมเคารพผู้อาวุโสมีอิทธิพลมากทั้งในผู้นำทางการเมืองระดับชาติและผู้นำทางการเมืองระดับท้องถิ่น รองลงมา คือ แบบแผนวัฒนธรรมทางการเมืองแบบประชาธิปไตย พบว่า วัฒนธรรมพลเมืองที่นำไปสู่การพัฒนาระบอบประชาธิปไตยเริ่มมีอิทธิพลมากต่อผู้นำทางการเมืองรุ่นใหม่ทั้งในผู้นำทางการเมืองระดับชาติและผู้นำทางการเมืองระดับท้องถิ่น และน้อยที่สุด คือ แบบแผนวัฒนธรรมทางการเมืองแบบอำนาจนิยม พบว่า ผู้นำทางการเมืองเป็นทั้งผู้ใช้วัฒนธรรมอำนาจนิยม และลักษณะการยอมจำนน การเชื่อฟัง การเคารพยอมตามผู้มีอำนาจเหนือกว่า ลักษณะเหล่านี้มีอิทธิพลน้อยลงในระบบสังคมไทยปัจจุบัน
วัตถุประสงค์ข้อที่สองหน่วยหรือตัวแทนการกล่อมเกลาทางการเมืองที่มีผลต่อการสร้างวัฒนธรรมทางการเมืองของผู้นำทางการเมืองในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พบว่า การกล่อมเกลาทางการเมืองมีผลต่อการสร้างวัฒนธรรมดังต่อไปนี้ 1) การสร้างบุคลิกภาพทางการเมืองจากการอบรมเลี้ยงดูของสถาบันครอบครัว 2) ความรู้เกี่ยวกับระบอบการปกครองประชาธิปไตยจากการส่งเสริมการเรียนรู้ของสถาบันการศึกษา 3) การร่วมกิจกรรมทางสังคมและทางการเมืองจากการกระตุ้น จูงใจ และกดดันของกลุ่มเพื่อน
4) ส่งผลต่อการสร้างความเชื่อทางการเมือง พฤติกรรมทางการเมือง ความคิดทางการเมืองจากการรับข่าวสารจากสื่อมวลชน 5) ส่งผลต่อความเชื่อทางการเมือง อุดมการณ์ทางการเมืองและส่งผมต่อพฤติกรรมทางการเมืองของผู้นำทางการเมือง