พิธีแรกนาขวัญในกสิภารทวาชสูตร
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
พิธีแรกนาขวัญในกสิภารทวาชสูตร: อินเดียสมัยก่อนพุทธกาลชาวอารยันเดิมทีมีอาชีพเลี้ยงสัตว์กึ่งเร่ร่อน เริ่มลงหลักปักฐานโดยทำการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์ มีพิธีกรรมต่างๆ เพื่อบวงสรวง บูชา อ้อนวอนเทพเจ้าเกี่ยวกับพืชพันธุ์ธัญญาหาร ดิน น้ำ ลม ไฟ ตลอดจนธรรมชาติอื่นๆ ในสมัยพุทธกาลวิถีชีวิตของชาวนาเกี่ยวข้องกับประเพณีวัฒนธรรมการทำนา อันเป็นหลักปฏิบัติที่เชื่อว่าจะก่อให้เกิดอาหารสมบูรณ์ เกิดสวัสดิมงคลและความปลอดภัย มั่นคงแก่ชีวิต ทรัพย์สิน และสิ่งที่เกี่ยวข้อง เช่น พิธีบูชาเทพธิดา พิธีสู่ขวัญแม่โพสพ เป็นต้น
กสิภารทวาชสูตร ได้อธิบายถึงการทำนาของศากยวงศ์ในสมัยพุทธกาล มีพระนามเกี่ยวเนื่องด้วยข้าว เช่น 1) พระเจ้าสุทโธทนะ 2) พระเจ้าโทโตทนะ และ 3) พระเจ้าอมิตโตทนะ โดยมีโครงสร้างของกสิภารทวาชสูตรสามารถจำแนกได้ 5 ส่วน ได้แก่ 1) ส่วนบุคคล ประกอบด้วย พระพุทธเจ้า กสิภารทวาชพราหมณ์ และพราหมณ์ 500 2) ส่วนสถานที่ ประกอบด้วย หมู่บ้านพราหมณ์ชื่อว่า เอกนาฬา และทักขิณาคีรีชนบท แคว้นมคธ 3) ส่วนหลักธรรม ประกอบด้วย ศรัทธา, ตบะ, ปัญญา, หิริ, ใจ, สติ, การสำรวม, สัจจะ, โสรัจจะ และวิริยะ 4) ส่วนเกษตรกรรม ประกอบด้วย พืช, ฝน, แอกไถ, งอนไถ, เชือก, ผาลและปฎัก, การถอนหญ้า, เคียวเกี่ยวพืชผล, การปลดแอกไถ และโค 5) ส่วนพิธีกรรม ประกอบด้วย พิธีแรกนาขวัญ, เครื่องอุปกรณ์ และผู้เข้าร่วมพิธี
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เพื่อให้เป็นไปตามกฎหมายลิขสิทธิ์ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องลงลายมือชื่อในแบบฟอร์มใบมอบลิขสิทธิ์บทความ ให้แก่วารสารฯ พร้อมกับบทความต้นฉบับที่ได้แก้ไขครั้งสุดท้าย นอกจากนี้ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องยืนยันว่าบทความ ต้นฉบับที่ส่งมาตีพิมพ์นั้น ได้ส่งมาตีพิมพ์เฉพาะในวารสาร วิชาการธรรม ทรรศน์ เพียงแห่งเดียวเท่านั้น หากมีการใช้ ภาพหรือตารางของผู้นิพนธ์อื่นที่ปรากฏในสิ่งตีพิมพ์อื่นมาแล้ว ผู้นิพนธ์ต้องขออนุญาตเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน พร้อมทั้ง แสดงหนังสือที่ได้รับการยินยอมต่อบรรณาธิการ ก่อนที่บทความจะได้รับการตีพิมพ์เอกสารอ้างอิง
กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. (2536). เกษตรยั่งยืน อนาคตการเกษตรไทย. กรุงเทพฯ: กรมวิชาการเกษตร.
กัณฐชา วิญญูวิริยวงศ์. (2559). พระพุทธศาสนาเพื่อสังคมแนวเกษตรกรรม. วารสารพุทธจิตวิทยา, 1(1), 79-94.
พระครูสถิตพัฒนาทร (ช่วง ฐิตโสภโณ). (2561). กสิภารทวาชสูตร: พุทธวิธีการสอนที่แยบคาย. วารสารบัณฑิตสาเกตปริทรรศน์, 3(2), 15-30.
มนูญ มุกข์ประดิษฐ์. (2548). การศึกษาวิเคราะห์ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ กับหลักธรรมในพระพุทธศาสนา. (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สุนันท์ อยู่คงดี. (2559). พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ. วารสารวิชาการศรีปทุม ชลบุรี, 1(13), 1-6.
