เมืองศิลปะศรีเทพ เขาถมอรัตน์: การพัฒนาพื้นที่ท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์มรดกทางวัฒนธรรม

Main Article Content

พระครูสุตพัชรบัณฑิต (ธนกร กิตฺติปญฺโญ/สร้อยศรี)
กษิดิศ รอดน้อย

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาประวัติศาสตร์และศิลปกรรมทางศาสนา เขาถมอรัตน์ อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ เพชรบูรณ์ 2) ศึกษาการมีส่วนร่วมของวัดและชุมชนในการอนุรักษ์พุทธประติมากรมเขาถมอรัตน์เมืองศิลปะศรีเทพ เพชรบูรณ์ และ 3) การพัฒนาการจัดการทรัพยากรมรดกทางวัฒนธรรมพื้นที่ท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ เมืองศิลปะศรีเทพ เขาถมอรัตน์ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) การวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) โดยการเก็บข้อมูลภาคสนาม ด้วยการสัมภาษณ์เกี่ยวกับความรู้ ความเป็นมา และพัฒนาการของศิลปกรรมทางศาสนาเขาถมอรัตน์ โดยการสัมภาษณ์เชิงลึก (In depth Interview) จำนวน 37 รูป/คน เพื่อวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อนำมาสรุปผลการวิจัย
ผลการวิจัยพบว่า
1. ประวัติศาสตร์เขาถมอรัตน์ เป็นเขาธรรมชาติ มีความโดดเด่น โดยมีส่วนแกนกลางของถ้ำที่เกิดจากหินย้อยเป็นแนวยาวลึกเข้าไปภายใน ส่วนที่เป็นผนังของแกนถ้ำเป็นที่แกะสลักประติมากรรมนูนต่ำ รูปพระพุทธรูป พระโพธิสัตว์ ธรรมจักรและเจดีย์ ประติมากรรมภายในถ้ำถมอรัตน์
2. การอนุรักษ์พุทธศิลปกรรมของเขาถมอรัตน์ สามารถจัดลำดับได้ 2 ขั้นตอน ขั้นการซ่อมแซม และขั้นการดำรงรักษาส่วนที่ดีเด่น การมีส่วนร่วมของวัดและชุมชน จำแนกได้ 4 แนวทาง คือ (1) การส่งเสริมการเรียนรู้ (2) การปลูกจิตสำนึก (3) การสร้างและพัฒนามัคคุเทศก์ และ (4) การเสริมสร้างภูมิทัศน์ทางพระพุทธศาสนา การเสริมสร้างเครือข่ายการอนุรักษ์เขาถมอรัตน์ คือ (1) เครือข่ายมัคคุเทศก์รุ่นใหม่ (2) เครือข่ายฐานข้อมูลและทรัพยากรพุทธศิลปกรรม และ (3) เครือข่ายพุทธศิลปกรรม
3. การพัฒนาการจัดการทรัพยากรมรดกทางวัฒนธรรมพื้นที่ท่องเที่ยวเชิงสร้าง สรรค์ พบว่า การจัดการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ บนฐานอัตลักษณ์ ประกอบด้วย ประวัติศาสตร์ ศิลปะวัฒนธรรม วิถีชีวิต ภูมิปัญญา เอกลักษณ์ อัตลักษณ์เฉพาะถิ่นเขาถมอรัตน์โดยสามารถนำจุดแข็งในแต่ละองค์ประกอบมาใช้ในการพัฒนาต่อยอดให้เป็นส่วนสำคัญในการบริการจัดการท่องเที่ยว

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
(ธนกร กิตฺติปญฺโญ/สร้อยศรี) พ. ., & รอดน้อย ก. . (2025). เมืองศิลปะศรีเทพ เขาถมอรัตน์: การพัฒนาพื้นที่ท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์มรดกทางวัฒนธรรม. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, 25(1), 247–260. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/dhammathas/article/view/277908
ประเภทบทความ
บทความวิจัย (Research Article)

เอกสารอ้างอิง

กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม. (2550). อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ. กรุงเทพฯ: รุ่งศิลป์การพิมพ์.

ธนาวดี ปิ่นประชานันท์. (2564). การพัฒนากิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์เพื่ออนุรักษ์วัฒนธรรมกลุ่มชาติพันธุ์อูรักลาโวยจในพื้นที่เกาะลันตา. (ปริญญานิพนธ์ศิลปศาสตรบัณฑิต). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

ศรีศักร วัลลิโภดม. (2560). พุทธศาสนาและความเชื่อในสังคมไทย. กรุงเทพฯ: มูลนิธิเล็ก-ประไพรวิริยะพันธ์.

สุภัทรดิศ ดิศกุล, หม่อมเจ้า. (2539). ศิลปะขอม. กรุงเทพฯ: คุรุสภาลาดพร้าว.

อรทัย ก๊กผล. (2546). Best practices ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีความเป็นเลิศด้านความโปร่งใสและการมีส่วนร่วมของประชาชน. นนทบุรี: วิทยาลัยการปกครองท้องถิ่น สถาบันพระปกเกล้า.

Habermas, J. (1984). The theory of communicative action: Reason and the rationalization of society. Boston: Beacon Press.