วิเคราะห์การใช้หลักอินทรียภาวนาสูตรเพื่อการดูแลสุขภาพ

Abstract

สารนิพนธ์เรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิดเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพและหลักอินทรียภาวนาสูตร และวิเคราะห์การใช้หลักอินทรียภาวนาสูตรเพื่อการดูแลสุขภาพ เป็นการศึกษาวิจัยเชิงเอกสาร โดยการศึกษาพระไตรปิฎก เอกสารวิชาการทางพระพุทธศาสนา และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ด้วยวิธีพรรณนาวิเคราะห์

ผลการวิจัยพบว่า การใช้หลักอินทรียภาวนาสูตรเพื่อป้องกันโรคทางพระพุทธศาสนา เกิดจาการยึดมั่นในอุปาทานขันธ์ ๕ ซึ่งมีผลต่อสภาพร่างกายและจิตใจ รวมถึงพฤติกรรมที่เปลี่ยนไป ซึ่งเป็นอุปสรรคในการบรรลุธรรมด้วย เพราะทางพระพุทธศาสนากล่าวไว้ว่า กายกับจิตมีความสัมพันธ์กัน แม้กิเลสตัณหาชนิดต่างๆ ที่ครอบงำจิตใจ ก็ถือว่า เป็นโรคทางใจแล้ว นอกจากจะทำให้จิตของผู้ป่วยผิดปกติแล้ว ยังส่งผลต่อร่างกายได้อีกด้วย ตลอดถึงคนรอบข้างด้วย นอกจากจะมีผลต่อการดำเนินชีวิตประจำวันแล้ว

การใช้หลักอินทรียภาวนาสูตรเพื่อบำบัดโรค ก็คือ เป็นการฝึกฝนจิตให้รู้จักสำรวมระวัง และป้องกันอันตรายที่เกิดจากกิเลสตัณหา จากการใช้อินทรีย์ ๖ คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ โดยที่ทำให้มีมีความยินดียินร้ายเกิดขึ้นในอารมณ์มากมาย เป็นเหตุให้เกิดความเศร้าหมอง จึงต้องอาศัยควบคุมอินทรีย์ต่างๆ ด้วยสติสัมปชัญญะที่พร้อมอยู่เสมอเมื่อรับรู้อารมณ์ ไม่ปล่อยจิตไปตามกระแสของสิ่งมัวเมา และถูกครอบงำจากความโลภ ความโกรธ และความหลงโดยมีการฝึกฝนอบรมสติให้เข้มแข็งและรวดเร็ว เพื่อช่วยให้ปลอดภัยจากกิเลสตัณหาและบาปอกุศลธรรมทั้งหลาย การใช้หลักอินทรียภาวนาสูตรเพื่อป้องกันโรค เป็นการเน้นการให้มนุษย์ใช้ปัญญาเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต โดยใช้แนวทางการพัฒนาของอินทรีย์สังวรและการประมาณในการบริโภคนี้ เป็นการขัดเกลากิเลสในขั้นพื้นฐานที่สุดของมนุษย์ทั้งหลาย เพราะมนุษย์ทุกคนต้องเกี่ยวข้องกับกับปัจจัย ๔ อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ การประมาณในการบริโภคทำพ้นจากโรคภัยไข้เจ็บอีกด้วย