การดูแลสุขภาพจิตในกลุ่มผู้สูงอายุ อำเภอหนองกุงศรี จังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อจัดกิจกรรมรูปแบบการดูแลสุขภาพจิตในกลุ่มผู้สูงอายุให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพจิตที่ดี สามารถใช้ชีวิตอยู่ในสังคมที่เปลี่ยนแปลงได้อย่างเหมาะสม อีกทั้งเพื่อให้ผู้สูงอายุและ ครอบครัว มีคุณภาพชีวิตที่ดีแบบพอเพียง ในกลุ่มผู้สูงอายุที่มีโรคเรื้อรังของอำเภอหนองกุงศรี จังหวัดกาฬสินธุ์ ผู้เข้าร่วมวิจัยประกอบด้วยผู้สูงอายุโรคเรื้อรัง จำนวน 2796 ราย พร้อมด้วยญาติหรือผู้ดูแล พยาบาลวิชาชีพ 12คน แพทย์1คน เภสัชกร1คน ระยะเวลาดำเนินการวิจัยตั้งแต่เดือนตุลาคม 2560 ถึง พฤษภาคม 2561 ขั้นตอนการวิจัยแบ่งเป็น 5 ระยะ คือ ระยะที่1เป็นการทบทวนวิเคราะห์สถานการณ์และสภาพปัญหาทางด้านการเจ็บป่วยแบบองค์รวมในกลุ่มเป้าหมายในปีที่ผ่านมาโดยทีมคณะวิจัย ระยะที่2 ค้นหาผู้สูงอายุที่มีปัญหาสุขภาพจิตโดยใช้เครื่องมือ2Q 9Q และ8Qตามแนวทางปฏิบัติ อีกทั้งใช้องค์ความรู้ความสุข5มิติ และความสุขแนวทางวิถีพุทธ ในการให้บริการในคลินิกผู้สูงอายุและในชุมชน ระยะที่3 ให้การดูแลและส่งเสริมสุขภาพจิตในกลุ่มที่มีปัญหาสุขภาพจิตโดยเฉพาะรายที่มีภาวะซึมเศร้า โดยรับฟังระบายความทุกข์อย่างเข้าใจ ร่วมคิดหาแนวทางการแก้ปัญหา ให้ข้อมูลเพิ่มเติมทั้งข้อดี- ข้อเสีย ในการตัดสินใจเลือกวิธีการแก้ปัญหา เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยแสดงออกถึงความต้องการและเลือกรับวิธีการแก้ปัญหาด้วยตนเอง ให้กำลังใจและกล่าวเสริมพลังอำนาจให้แก่ผู้ป่วย/ ครอบครัว ระยะที่4 ประสานหน่วยงาน ภาคีเครือข่าย องค์กรที่เกี่ยวข้อง ส่งต่อข้อมูลและร่วมติดตามเยี่ยมบ้านให้กำลังใจพร้อมสนับสนุนการใช้แหล่งประโยชน์ในชุมชนได้อย่างเหมาะสม ระยะที่5 ติดตามประเมินผล และประเมินความพึงพอใจ ทั้งในสถานบริการและที่บ้าน

ผลการศึกษาพบว่า ผู้สูงอายุโรคเรื้อรัง พร้อมด้วยญาติหรือผู้ดูแล มีความพึงพอใจระดับสูงต่อรูปแบบกิจกรรมการดูแลสุขภาพจิตร้อยละ 93.99 ผู้ป่วยซึมเศร้าเข้าถึงบริการ 434 ราย คิดเป็นร้อยละ33 และในปี2561ยังไม่พบอุบัติการณ์ การฆ่าตัวตายสำเร็จ อีกทั้งผู้ป่วยมีความประทับใจและมีการบอกต่อปากต่อปาก ทีมคณะทำงานมีความพึงพอใจระดับสูง ร้อยละ 100 เนื่องจากรูปแบบการดูแลสุขภาพจิตผู้สูงอายุ สามารถทำได้ง่าย มีประสิทธิภาพสูงที่สำคัญ มีความสุขทั้งผู้สูงอายุ ญาติหรือผู้ดูแล และทีมคณะทำงาน ดังนั้นการดูแลสุขภาพจิตในกลุ่มผู้สูงอายุ อำเภอหนองกุงศรี จังหวัดกาฬสินธุ์นี้ น่าจะเป็นต้นแบบที่เหมาะสมในการที่จะนำไปประยุกต์ใช้ในการดูแลส่งเสริมสุขภาพจิตในผู้สูงอายุป่วยโรคเรื้อรัง ทั้งในเขตอำเภอหนองกุงศรี และพื้นที่อื่นที่มีบริบทใกล้เคียงหรือคล้ายกัน