การพัฒนาระบบการดูแลและส่งเสริมสุขภาพผู้ป่วยเบาหวาน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ที่ถ่ายโอนไปสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดกาญจนบุรี

บทคัดย่อ

     การพัฒนาระบบการดูแลและส่งเสริมสุขภาพผู้ป่วยเบาหวาน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ที่ถ่ายโอนไปสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดกาญจนบุรี มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระบบการดูแลและส่งเสริมสุขภาพผู้ป่วยเบาหวาน และพัฒนาระบบการดูแลและส่งเสริมสุขภาพผู้ป่วยเบาหวาน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ที่ถ่ายโอนไปสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดกาญจนบุรี เป็นการวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) แบ่งเป็น 2 ระยะ คือ ระยะที่ 1 ระยะวิจัย เป็นการศึกษาตั้งแต่ผู้ป่วยโรคเบาหวานเข้าสู่ระบบการดูแลและส่งเสริมสุขภาพผู้ป่วยเบาหวาน ในกลุ่มทดลอง และในกลุ่มเปรียบเทียบที่ไม่ได้เข้าสู่ระบบที่ได้พัฒนาขึ้น ซึ่งใช้เวลาในการศึกษา 3 เดือน ตั้งแต่วันที่ 7 ตุลาคม 2567– เดือนมกราคม 2568 และระยะที่ 2 ระยะพัฒนา เป็นการขยายผลจากระยะที่ 1 ไปศึกษาต่อในพื้นที่อำเภอท่ามะกา ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลที่สมัครใจเข้าร่วมโครงการ จำนวน 14 แห่ง ตั้งแต่วันที่ ระหว่างเดือนมกราคม – เดือนมีนาคม 2568 จำนวน 3 เดือน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา (ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน) Chi-square test, Independent t-test, paired simple t-test และ F-test ด้วยเทคนิค One way ANOVA เปรียบเทียบรายคู่โดย Scheffe

     ผลการศึกษา

     ระยะที่ 1 ระยะวิจัย พบว่า ระบบการดูแลและส่งเสริมสุขภาพผู้ป่วยเบาหวานที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย 1) การแจ้งเตือนให้มารักษาตามนัด 2) ประเมินการปฏิบัติตัวของผู้ป่วยในการดูแลตนเอง 3) ให้การรักษาพยาบาลและคำแนะนำในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม 4) ติดตาม ให้กำลังใจ 5) แลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างผู้ป่วย และ 6) ให้การสนับสนุน รพ.สต. โดยโรงพยาบาลในพื้นที่ ผลการใช้ระบบ พบว่า ผู้ป่วยโรคเบาหวานมีความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวาน พฤติกรรมการดูแลตนเองโดยรวม และด้านต่างๆ (ยกเว้นด้านการควบคุมปัจจัยเสี่ยง และการเฝ้าระวังโรค) ดีขึ้น ระดับน้ำตาลในเลือด ลดลง และดีกว่าระบบการดูแลแบบเดิมในเรื่องความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวาน พฤติกรรมการดูแลตนเองโดยรวมและด้านต่างๆ (ยกเว้นด้านการรับประทานยา) และระดับน้ำตาลในเลือด อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.05) ทั้งนี้ ระบบที่พัฒนานี้ทำให้ผู้ป่วยมีความพึงพอใจมากกว่าระบบเดิม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.001)

     ระยะที่ 2 ระยะพัฒนา พบว่า 1) การเปรียบเทียบความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวาน ระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวาน และ พฤติกรรมการดูแลตนเอง ก่อนและหลังดำเนินการ พบว่า มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ ระดับ 0.05 โดยที่หลังดำเนินการความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวาน ระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวาน และ พฤติกรรมการดูแลตนเอง ดีกว่าก่อนการดำเนินการ 5) การเปรียบเทียบความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวาน ระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวาน และ พฤติกรรมการดูแลตนเอง หลังการดำเนินงาน ระหว่างโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล พบว่า ไม่แตกต่างกัน