การประยุกต์ใช้แนวคิดการเสริมสร้างพลังอำนาจของ Gibson ต่อความสำเร็จในการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในทารกแรกเกิดป่วย
คำสำคัญ:
การเสริมสร้างพลังอำนาจ , ทารกแรกเกิดป่วย, การเลี้ยงลูกด้วยน้ำนมแม่บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประยุกต์ใช้แนวคิดการเสริมสร้างพลังอำนาจของGibsonต่อความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในทารกแรกเกิดป่วย ซึ่งประกอบด้วยการเสริมสร้างพลังอำนาจ 4 ขั้นตอนคือ 1) การค้นพบสภาพการณ์จริง 2) การสะท้อนความคิดอย่างมีวิจารณญาณ 3) การตัดสินใจเลือกวิธีปฏิบัติกิจกรรมที่เหมาะสมและลงมือปฏิบัติ และ 4)การคงไว้ในการปฏิบัติที่มีประสิทธิภาพ โดยเน้นการค้นพบสภาพการณ์จริง ได้แก่ การประเมินความรู้และพลังอำนาจ เพื่อให้มารดาเกิดการสะท้อนคิดด้วยวิจารณญาณ และเลือกวิธีปฏิบัติที่หมาะสมกับตนเองในบริบทต่าง ๆ ให้มีความยั่งยืนที่จะปฏิบัติการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในทารกแรกเกิดป่วย โดยทดลองใช้กับกรณีศึกษาจำนวน 2 ราย พบว่าแนวคิดการเสริมสร้างพลังอำนาจของGibsonที่นำมาประยุกต์ใช้ส่งผลให้มารดาเกิดความรู้ ทัศนคติที่ดี มีพฤติกรรมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ รับรู้พลังอำนาจในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในทารกแรกเกิดป่วย
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Breastfeeding [Internet]. 2023 [Cited 2025 Apr 3]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infant-and-young-child-feeding
UNICEF. Infant and young child feeding [Internet]. 2023 [Cited 2025 Apr 3]. Available from: https://www.data.unicef.org/topic/nutrition/infant–and–young–child–feeding/
UNICEF. Infant and young child feeding [Internet]. 2023 [Cited 2025 Apr 3]. Available from: https://www.unicef.org/thailand/th/press-releases/ผลสำรวจระดับชาติล่าสุดชี้ไทยมีอัตราการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพิ่มขึ้น
UNICEF.การสำรวจสถานการณ์เด็กและสตรีในประเทศไทย [Internet]. 2024 [Cited 2025 Apr 3]. Available from: https://www.unicef.org/thailand/media/11361/file/Thailand%20MICS%202022%20full%20report%20(Thai). pdf
สุกฤตา สวนแก้ว, ศิวพร อึ้งวัฒนา และจิรานันท์ วงศ์สุวรรณ. การศึกษาความรู้และทัศนคติเกี่ยวกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของสมาชิกในกลุ่มแม่และเด็กอำเภอสูงเม่นจังหวัดแพร่. วารสารพยาบาลสงขลานครินทร์ 2562; 39:116-127
Sawasdivorn S. The specificity of breast milk and effects on babies’ health. In: Voramonkol N. editor. Training manual for breastfeeding specialists. Bangkok: The war veterans organization of Thailand; 2010; p. 31-43. Thai.
Breastfeeding center of Thailand. Breastfeeding promotion plan. Paper presented at Thai Health Promotion Foundation; 2014; Bangkok, Thailand
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่สิบสาม [อินเตอร์เน็ต]. 2024 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ษ. 68]. เข้าถึงจาก: https://www.nesdc.go.th/download/Plan13/Doc/Plan13_DraftFinal.pdf
Gibson CH. The process of empowerment in mothers of chronically ill children. J Adv Nurs 1995;21(6):1201-10.
กระทรวงสาธารณสุข. ตัวชี้วัดที่ 033: อัตราตายทารกแรกเกิดอายุน้อยกว่าหรือเท่ากับ 28 วัน [อินเตอร์เน็ต]. 2568 [สืบค้นเมื่อ 22 เม.ย. 68] เข้าถึงจาก: https://healthkpi.moph.go.th/kpi2/kpi/index/?id=1601#
สุเนตรา แก้ววิเชียร, ศิริลักษณ์ ถาวรวัฒนะ, วรรณี จันทร์มาศ, สุกัญญา แสงตุ่น และสุพัตรา ทาอ้อ. การพัฒนารูปแบบการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในทารกแรกเกิด คลอดก่อนกำหนดที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดภาวะวิกฤตใน สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี. วารสารพยาบาลโรคหัวใจและทรวงอก 2562; 30(2):141-158
Diane L. Spatz. Ten Steps for Promoting and Protecting Breastfeeding for Vulnerable Infants.J Perinat Neonatal Nurs 2004;18:385–96.
สายสินธ์ กอมณี, เยาวเรศ เอออารเลศ, เกียรติกุล เพียงจันทร์, ธนันพร ตรีบุตดี, กัญจน์รัตน์ สุวรรณโกฏ และดรุยาลักษม์ สายแวว. ผลการใช้ Ten Steps ต่อการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ในทารกป่วย กลุ่มงานการพยาบาลผู้ป่วยกุมารเวชกรรมสาย 2 โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์: การศึกษาวิจัยนำร่อง. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ 2561; 1:82-98.
ขวัญหทัย กัณฑะโรจน์. ปัจจัยทำนายความตั้งใจของมารดาในการให้นมมารดาแก่ทารก เกิดก่อนกำหนด. วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชากุมารเวชศาสตร์, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 2549.
ศศิกานต์ กาละ และรังสินันท์ ขาวนาค. การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในมารดาหลังคลอดที่ทารกป่วย. วารสารพยาบาลสงขลานครินทร์ [อินเตอร์เน็ต]. 2559 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 68]; 36: 196-208. เข้าถึงจาก: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/nur-psu/article/download/73583/59360
มยุรา เรืองเสรี. ปัจจัยที่มีผลต่อระยะเวลาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวอย่างน้อย 6 เดือน ของ มารดาวัยรุ่นหลังคลอดในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ 2560; 6(1): 37-48.
จิรนันท์ วีรกุล. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อความสำเร็จในการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่าง เดียวนาน 6 เดือน ในโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยนเรศวร. การประชุมวิชาการระดับชาติ “นเรศวรวิจัย” ครั้งที่ 12: วิจัยและนวัตกรรมกับการพัฒนาประเทศ (กลุ่มวิทยาศาสตร์สุขภาพ). พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2559: 746-57
จิรกุล ครบสอน, งามเอก ลำมะนา และกุสุมาลี โพธิปัสสา. การส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในทารกแรกเกิดป่วย: การบูรณาการการจัด การเรียนการสอนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต. วารสารโรงพยาบาลสกลนคร 2566; 26:103-113
ทิพาวรรณ สมจิตร, วรรณา พาหุวัฒนกร และฉวีวรรณ อยู่สำราญ. ปัจจัยในระยะคลอดที่มีอิทธิพลต่อการไหลของน้ำนมมารดาหลังคลอด. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ 2562; 4:119-127
เกรียงศักดิ์ จีระแพทย์. Estabishment of Breast feeding. ใน: ศิราภรณ์ สวัสดิวร. สรุปผลการประชุมวิชาการนานาชาตินมแม่ในเด็กป่วยครั้งที่2. กรุงเทพฯ: ไตเติ้ลพริ้นติ้ง; 2558. หน้า 14-17.
Walker M. Breastfeeding the late preterm infant. Journal of Obsetrics Gynecologic & Neonatal Nursing 2008; 37: 692-701.
Healthy children. Org, Providing breastmilk for premature and Ill newborns. [database on the Internet]. 2014. [cited 2014 Sep 10]. Available from: http://www.healthychildren.org/English/ages stages/baby/breastfeeding/Pages/Providing-Breastmilk-for-Premature-and-Ill-Newborns.aspx
Aggett P, Agostoni C, Axelsson L, De Curtis M, Goulet O, Memell D, et al. Feeding preterm infants after discharge, a commentary by the ESPGHAN committee on nutrition. Journal of pediatric gastroenterology and nutrition 2006; 42: 596-603.
Ben XM. Nutritional management of newborn infants: Practical guidelines. World Journal of Gastroenterology 2008; 14(40): 5133-6139.
มณท์ธภัชรด์ สุนทรกุลวงศ์. ผลของโปรแกรมเสริมสร้างพลังอำนาจเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวในมารดาที่ได้รับการผ่าตัดคลอดบุตร [อินเตอร์เน็ต]. 2563 [สืบค้นเมื่อ 4 เม.ย. 68]; 44(2):37-48. เข้าถึงจาก: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/nah/article/view/245526/169489
ดาวรรณ แพงโพธิ์, ปัญญรัตน์ ลาภวงศ์วัฒนา และณัฐกมล ชาญสาธิตพร. การเสริมสร้างพลังอำนาจของมารดาครรภ์แรกในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือน. วารสารพยาบาลสภากาชาดไทย 2561; 11(2):57-77.
Kantharot K. Predictors of breastfeeding intention among mothers of preterm infants [thesis]. Chiang Mai; Chiang Mai University; 2006. (in Thai)
Cheryl H Gibson PhD RN. The process of empowerment in mothers of chronically ill children [Internet]. 1995 [Cited 2025 Apr 3];21(6) Available from:
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1046/j.1365-2648.1995.21061201.x
