การศึกษาภาวะโพแทสเซียมต่ำเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการติดเชื้อเยื่อบุผนังช่องท้องในผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้อง
คำสำคัญ:
ภาวะโพแทสเซียมต่ำ, ภาวะโพแทสเซียมปกติ, การติดเชื้อเยื่อบุผนังช่องท้องบทคัดย่อ
การศึกษาแบบย้อนหลัง (retrospective cohort study)นี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างภาวะโพแทสเซียมต่ำกับการติดเชื้อเยื่อบุผนังช่องท้องในผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้อง จากเวชระเบียนผู้ป่วยไตวายเรื้อรังที่ได้รับการล้างไตทางช่องท้องในโรงพยาบาลกระบี่ ระหว่างปี พ.ศ. 2557-2567 จำนวน 79 ราย แบ่งเป็นกลุ่มที่มีภาวะโพแทสเซียมต่ำ 37 ราย และกลุ่มที่มีระดับโพแทสเซียมปกติ 42 ราย วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา Fisher's exact test และ Independent t-test รวมถึงการวิเคราะห์ระยะเวลาปลอดเหตุการณ์ด้วยวิธี Kaplan-Meier และ Cox's proportional hazard model
ผลการศึกษา: ผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นเพศชาย (55.7%) มีอายุเฉลี่ย 56.15 ปี ในกลุ่มที่มีภาวะโพแทสเซียมต่ำพบการเกิด peritonitis ร้อยละ 43.2 (16 จาก 37 ราย) ขณะที่กลุ่มที่มีระดับโพแทสเซียมปกติพบเพียงร้อยละ 28.6 (12 จาก 42 ราย) การวิเคราะห์ความเสี่ยงพบว่าผู้ป่วยที่มีภาวะโพแทสเซียมต่ำมีความเสี่ยงต่อการเกิด peritonitis เพิ่มขึ้น 2.05 เท่า (Crude HR 2.05, 95%CI 1.03-3.63, p=0.040) และเมื่อปรับปัจจัยกวนใจแล้วพบความเสี่ยงเพิ่มขึ้นเป็น 2.52 เท่า (Adjusted HR 2.52, 95%CI 1.08-5.88, p=0.032) อุบัติการณ์ของ peritonitis ในกลุ่มที่มีภาวะโพแทสเซียมต่ำสูงกว่า (16.0 ต่อ 1,000 person-months เทียบกับ 9.09 ต่อ 1,000 person-months)
เอกสารอ้างอิง
Andreoli MCC, Totoli C. Peritoneal dialysis. Revista da Associação Médica Brasileira 2020;66(Suppl 1):s37-s44.
วัทธิกร พิชิตพร, เถลิงศักดิ์ กาญจนบุษย์. ภาวะโพแทสเซียมในเลือดต่ำในผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้อง. วารสารสมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย 2565;28(2):30-40.
Tziviskou E, Musso C, Bellizzi V, Khandelwal M, Wang T, Savaj S, et al. Prevalence and pathogenesis of hypokalemia in patients on chronic peritoneal dialysis: one center's experience and review of the literature. International urology and nephrology 2003;35(3):429-34.
เนาวนิตย์ นาทา, อรพันธ์ จิตประภาวัลย์, อำนาจ ชัยประเสริฐ. ปริมาณโพแทสเซียมที่สูญเสียในน้ำล้างไตทางช่องท้องกับชนิดของในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย. เวชสํารแพทย์ทหํารบก 2564;74(4):303-9.
Chuang Y-W, Shu K-H, Yu T-M, Cheng C-H, Chen C-H. Hypokalaemia: an independent risk factor of Enterobacteriaceae peritonitis in CAPD patients. Nephrology Dialysis Transplantation 2009;24(5):1603-8.
Ribeiro SC, Figueiredo AE, Barretti P, Pecoits-Filho R, de Moraes TP, study actcttBI. Low serum potassium levels increase the infectious-caused mortality in peritoneal dialysis patients: a propensity-matched score study. PLoS One 2015;10(6):e0127453.
Fan X, Huang R, Wang J, Ye H, Guo Q, Yi C, et al. Risk factors for the first episode of peritonitis in Southern Chinese continuous ambulatory peritoneal dialysis patients. PloS one 2014;9(9):e107485.
Goncalves FA, de Jesus JS, Cordeiro L, Piraciaba MCT, de Araujo LK, Steller Wagner Martins C, et al. Hypokalemia and hyperkalemia in patients on peritoneal dialysis: incidence and associated factors. International Urology and Nephrology 2020;52:393-8.
Krejcie RV, Morgan DW. Determining sample size for research activities. Educational and psychological measurement 1970;30(3):607-10.
Chuang YW, Shu KH, Yu TM, Cheng CH, Chen CH. Hypokalaemia: an independent risk factor of Enterobacteriaceae peritonitis in CAPD patients. Nephrology, dialysis, transplantation : official publication of the European Dialysis and Transplant Association - European Renal Association 2009;24(5):1603-8. doi:10.1093/ndt/gfn709.
ชยุตพงศ์ ใจใส, พงศ์อาชว์ พลอยชิตกุล, สุรพล โนชัยวงศ์, ชิดชนก เรือนก้อน, เศรษฐพล ปัญญาทอง, ยุรภรณ์ ข่ายสุวรรณ. ความเสี่ยงของภาวะโพแทสเซียมในเลือดต่ำต่อการเกิดภาวะอักเสบจากการติดเชื้อครั้งแรกในผู้ป่วยที่ ได้รับการล้างไตทางช่องท้อง. สงขลานครินทร์เวชสาร 2559;34(4):187-99.
Liu D, Lin Y, Gong N, Xiao Z, Zhang F, Zhong X, et al. Degree and duration of hypokalemia associated with peritonitis in patients undergoing peritoneal dialysis. International Journal of Clinical Practice 2021;75(8):e14188.
Shu K-H, Chang C-S, Chuang Y-W, Chen C-H, Cheng C-H, Wu M-J, et al. Intestinal bacterial overgrowth in CAPD patients with hypokalaemia. Nephrology Dialysis Transplantation 2009;24(4):1289-92.
เฉลิมพล ณ เพ็ชรวิจารณ์. ระบาดวิทยาของการติดเชื้อแบคทีเรียใน ในผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้องอย่างต่อเนื่อง โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช. นครศรีธรมราช 2563;4(1):84-96.
ลัดดาพร วงษ์ลือชัย, จิรยุพา แผ้วพลสง. ปัจจัยที่ส่งผลอัตราการเสียชีวิตและภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วยที่ได้รับการล้างไตทางช่องท้องที่มีภาวะโพแทสเซียมในเลือดต่ำ. วารสารสมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย 2564;24(7):66-74.
Torlén K, Kalantar-Zadeh K, Molnar MZ, Vashistha T, Mehrotra R. Serum potassium and cause-specific mortality in a large peritoneal dialysis cohort. Clinical journal of the American Society of Nephrology : CJASN 2012;7(8):1272-84. doi:10.2215/cjn.00960112. pmcid:PMC3408121.
