Effectiveness of Pharmaceutical Care Development in the Thai Traditional Medical Cannabis Clinic at Huaikoeng Hospital Udonthani Province

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินประสิทธิผลของการพัฒนาระบบบริบาลทางเภสัชกรรมและค้นหารูปแบบของระบบบริบาลทางเภสัชกรรม ณ คลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนไทย โรงพยาบาลห้วยเกิ้ง วิธีการศึกษา:การวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed method) แบบ Explanatory sequential design โดยมีการศึกษาเชิงปริมาณในรูปแบบ Retrospective study ต่อด้วยการศึกษาเชิงคุณภาพในรูปแบบการสัมภาษณ์เชิงลึก โดยกลุ่มตัวอย่างในงานวิจัยเชิงปริมาณ (เก็บข้อมูลย้อนหลัง) คือผู้ป่วยขึ้นทะเบียนและเคยหรือกำลังได้รับน้ำมันกัญชาสูตรหมอเดชาตามข้อบ่งใช้ต่างๆคลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนไทย ในช่วงวันที่ 1 เมษายน - 30เมษายน2564 และมีการนัดติดตามผลเดือนละ 1 ครั้ง โดยมีการติดตามผลการรักษาต่อเนื่องหลังวันที่ 1 พฤษภาคม2564 อย่างน้อย1ครั้ง จำนวน 20 คน ส่วนผู้ให้ข้อมูลในการสัมภาษณ์เชิงลึกคือผู้ป่วยที่เคยได้รับน้ำมันกัญชาสูตรหมอเดชาในคลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนไทย ณ โรงพยาบาลห้วยเกิ้งอย่างน้อย2ครั้ง จำนวน 10 คน ต่อด้วยการสนทนากลุ่ม (Focus group) โดยทีมสหวิชาชีพจำนวน 5 คนประกอบด้วยแพทย์แผนไทย เภสัชกร และผู้ช่วยแพทย์แผนไทย

ผลการศึกษา พบว่าภายหลังการพัฒนาระบบบริบาลทางเภสัชกรรม ปัญหาการใช้ยาเฉลี่ยลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติโดยลดลงจาก 2 เหตุการณ์ต่อคน เป็น 0.3 เหตุการณ์ต่อคน ที่ระดับนัยสำคัญ 0.032, ผลการรักษาดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับนัยสำคัญ 0.042, คุณภาพชีวิตเฉลี่ยดีขึ้นแต่ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ และความพึงพอใจของคนไข้ต่อเภสัชกรเฉลี่ยดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับนัยสำคัญ0.021 และ พบว่าปัญหาจากการใช้ยาส่วนใหญ่เกิดจากพฤติกรรมผู้ป่วยไม่เหมาะสมถึง 32 ปัญหา(ร้อยละ80) จากการสัมภาษณ์เชิงลึกในคนไข้พบว่าพฤติกรรมในการใช้ยาไม่เหมาะสมเกิดจากสาเหตุหลายปัจจัยได้แก่ ปัจจัยด้านผู้ป่วย ด้านภาวะเจ็บป่วย ด้านผู้ดูแล ด้านเจ้าหน้าที่หรือระบบบริการ และด้านยา โดยทีมสหวิชาชีพนำข้อมูลที่ได้มาประกอบการสนทนากลุ่มโดยได้ปรับรูปแบบการให้บริการในคลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนไทยร่วมกันโดยเพิ่มพยาบาลวิชาชีพ แพทย์แผนปัจจุบัน และ เจ้าพนักงานวิทยาศาสตร์การแพทย์เข้าในทีมสหวิชาชีพ  อีกทั้งเพิ่มการใช้เทคโนโลยีในการสื่อสารติดตามการรักษาคนไข้ผ่าน Line official account และจัดทำสื่อให้ความรู้เกี่ยวกับกัญชาทางการแพทย์แก่คนไข้