รูปแบบการพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการคัดกรองภาวะสุขภาพผู้สูงอายุ 9 ด้าน อำเภอเมืองกาฬสินธุ์
คำสำคัญ:
อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน, การคัดกรองภาวะสุขภาพผู้สูงอายุ 9 ด้าน, กิจวัตรประจำวัน ตามดัชนีบาร์เธลเอดีแอล (Barthel Activities of Daily Living : ADL)บทคัดย่อ
การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความเข้าใจอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการคัดกรองภาวะสุขภาพผู้สูงอายุ 9 ด้าน และศึกษารูปแบบการพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการคัดกรองภาวะสุขภาพผู้สูงอายุ 9 ด้าน อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ มีระยะเวลาในการศึกษาระหว่าง เดือน มกราคม ถึง เดือน มีนาคม 2568 กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ตัวแทนอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการคัดกรองภาวะสุขภาพผู้สูงอายุ 9 ด้าน จำนวน 81 คน วิเคราะห์ข้อมูล โดย การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ
Dependent t – test
ผลการศึกษา พบว่า ความเข้าใจอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการคัดกรองภาวะสุขภาพผู้สูงอายุ 9 ด้าน อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ และความเข้าใจของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านเกี่ยวกับกิจวัตรประจำวัน ตามดัชนีบารเธลเอดีแอล (Barthel Activities of Daily Living : ADL) หลังดำเนินการ รายข้อและโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ความเข้าใจอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการคัดกรองภาวะสุขภาพผู้สูงอายุ 9 ด้าน อำเภอเมืองกาฬสินธุ์และความเข้าใจของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านเกี่ยวกับกิจวัตรประจําวัน ตามดัชนีบารเธลเอดีแอล (Barthel Activities of Daily Living : ADL) ก่อนและหลังการดำเนินงาน มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ ระดับ 0.05 โดยที่หลังดำเนินการความเข้าใจอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการคัดกรองภาวะสุขภาพผู้สูงอายุ 9 ด้าน อำเภอเมืองกาฬสินธุ์และความเข้าใจของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านเกี่ยวกับกิจวัตรประจําวัน ตามดัชนีบารเธลเอดีแอล (Barthel Activities of Daily Living : ADL) ดีกว่าก่อนการดำเนินการ
เอกสารอ้างอิง
กลุ่มเทคโนโลยีสารสนเทศ. (2567) คู่มือการคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุ 9 ด้านสำหรับอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน. กลุ่มเทคโนโลยีสารสนเทศ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ (2567)
คณะกรรมการพัฒนาเครื่องมือคัดกรองและประเมินสุขภาพผู้สูงอายุ (2564). คู่มือการคัดกรองและประเมินสุขภาพผู้สูงอายุ พ.ศ.2564 กระทรวงสาธารณสุข. (2564).
กรมสนับสนุนบริการ. (2554). คู่มือ อสม. ยุคใหม่. สำนักพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย มีนาคม 2554 จำนวน 200,000 เล่ม
กรมสนับสนุนบริการ. (2565). คู่มือสำหรับเจ้าหน้าที่ หลักสูตรฝึกอบรม สมาร์ท อสม. และ อสม. หมอประจำบ้านปีงบประมาณ 2565 . [อินเทอร์เน็ต]. 2667 [เข้าถึงเมื่อ 20 ตุลาคม 2567] เข้าถึงได้จาก https://hss.moph.go.th/HssDepartment/file_reference/202204252089496483.pdf
กรมสนับสนุนบริการ. (2567). แนวทางการจัดบริการ สุขภาพปฐมภูมิขั้นพื้นฐานของ อสม. ในผู้สูงอายุและหญิงตั้งครรภ์ 2567 . [อินเทอร์เน็ต]. 2667 [เข้าถึงเมื่อ 20 ตุลาคม 2567] เข้าถึงได้จาก extension://bfdogplmndidlpjfhoijckpakkdjkkil/pdf/viewer.html?file=https%3A%2F%2Fosm.hss.moph.go.th%2Fuploads%2FOIT%2FO10_3.pdf
สำนักพัฒนาสุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต. (2555). “คู่มือความสุข 5 มิติสำหรับผู้สูงอายุ,”. [อินเทอร์เน็ต]. 2667 [เข้าถึงเมื่อ 20 ตุลาคม 2567] เข้าถึงได้ https://dmh-elibrary.org/items/show/1236
ศูนย์อนามัยที่ 9 นครราชสีมา กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2560). คู่มือการตรวจประเมินสุขภาวะและสมรรถนะของผู้สูงอายุ. [อินเทอร์เน็ต]. 2667 [เข้าถึงเมื่อ 20 ตุลาคม 2567] เข้าถึงได้จาก https://hpc9.anamai.moph.go.th/th/cms-of-64/
สถาบันเวชศาสตรสมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผูสูงอายุ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข.(2564) .คู่มือมาตรฐานและการดำเนินงานคลินิกผูสูงอายุคุณภาพ. [อินเทอร์เน็ต]. 2667 [เข้าถึงเมื่อ 20 ตุลาคม 2567] เข้าถึงได้ http://agingthai.dms.go.th/agingthai/manual-guideline/manual-guideline-table/
สถาบันเวชศาสตร์สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ. (2562). แนวทางเวชปฏิบัติการป้องกันและประเมินภาวะหกล้มในผู้สูงอายุ สำนักพิมพ์สินทวีการพิมพ์ จำกัด พิมพ์ครั้งที่ 1 : กันยายน 2562 จำนวน 2,000 เล่ม
มนันญา ภู่แก้ว. (2564) .พระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ. ๒๕๔๖. [อินเทอร์เน็ต]. 2667 [เข้าถึงเมื่อ 20 ตุลาคม 2567] เข้าถึงได้ https://old.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/elaw_parcy/ewt_dl_link.php?nid=1536
วีระชัย เปียกไธสง. (2566) . การสร้างเสริมการมีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอสร้างคอม จังหวัดอุดรธานี. วารสารการพยาบาลสุขภาพและการศึกษาปีที่ 5 ฉบับที่ 1 (2566)
ถิรวัฒน์ ลาประวัติ. (2566) . การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ตำบลหนองหัวช้าง อำเภอกันทรารมย์ จังหวัดศรีสะเกษ. วารสารวิจัยและพัฒนาสุขภาพศรีสะเกษ ปีที่ 3 ฉบับที่ 1 (2567): มกราคม - มีนาคม 2567
เสาวลักษณ์ ศรีดาเกษ,สุพัตรา ศรีวณิชชากร . (2566) . การพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง. วารสารพยาบาลสาธารณสุข ปี 2562 ฉบับที่: 33(2)
สิรเศรษฐ นันทธีโร. (2566) .การพัฒนารูปแบบชุมชนที่เป็นมิตรกับผู้สูงอายุ ตำบลหนองแสง อำเภอปากพลี จังหวัดนครนายก The Development of Age - Friendly Communities Model in Nong Saeng Subdistrict, Pak Phi District, Nakhon Nayok Province. [อินเทอร์เน็ต]. 2667 [เข้าถึงเมื่อ 20 ตุลาคม 2567]. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครนายก เข้าถึงได้จาก https://nayok.moph.go.th/web/wp-content/uploads/2025/01/บทความเผยแพร่ในวารสาร-สิรเศรษฐ.pdf
จุฬารัตน์ ห้าวหาญ, นวลขนิษฐ์ ลิขิตลือชา, และ วรรณภา ศรีธัญรัตน์. (2566) .ประสิทธิผลของโปรแกรมการคัดกรองภาวะสุขภาพเบื้องต้นในผู้สูงอายุโดยอาสาสมัครประจำครอบครัว (อสค.). วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ ปี 2563 ฉบับที่: 43(4)
ประเสริฐ อัสสันตชัย, วีรศักดิ์ เมืองไพศาล และ อรวรรณ ศิลปะกิจ. (2564) .ความแม่นยำของเครื่องมือคัด กรองภาวะสมองเสื่อมฉบับภาษาไทยในผู้สูงอายุชุมชน. จดหมายเหตุทางการแพทย์ แพทย์สมาคมแห่งประเทศไทย ปี 2564 ฉบับที่: 104(2)
วรรณวิมล เมฆวิมล, รังสรรค์ มาระเพ็ญ และ นิพา ศรีชูเปี่ยม. (2563) . ผลของโปรแกรมพัฒนาสมรรถนะอาสาสมัครสาธารณสุขในการคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุ. วารสารพยาบาลสาธารณสุข ปี 2563 ฉบับที่: 34(2)
ศุภนารี วรรณพงษ์, จงรักษ์ หงษ์งาม. (2562) . ปัจจัยที่มีผลต่อความสุขในชีวิตของผู้สูงอายุ กรณีศึกษา อำเภอ เมือง จังหวัดขอนแก่น: Factors Affecting Life Happiness of Elderly People: An Empirical Study in Amphoe Muang, Khon Kaen Province. Journal of Economics and Management Strategy Vol. 5 No. 2 (2019): July-December
อรวรรณ ศรีเกิน. (2562) . การพัฒนาแนวทางอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุ (Care giver) ในการดูแลระยะยาวสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง โรงพยาบาลขอนแก่น. วารสารสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น ปีที่ 1 ฉบับที่ 2 (2562): กรกฏาคม - ธันวาคม 2562
ทัศนีย์ รวิวรกุล, สุนทรี ภิญโญมิตร และ สมพร รุ่งเรืองกลกิจ. (2562) .การพัฒนารูปแบบการคัดกรองสุขภาพ ผู้สูงอายุแบบองค์รวมโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน. วารสารวิชาการสาธารณสุข ปี 2562 ฉบับที่: 28(5)
รุจิรา ดวงสงค์, กาญจนา วงษ์สวัสดิ์ และ กันยารัตน์ อุบลวรรณ. (2561) .การพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมของ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ ตำบลสำราญ อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ ปี 2561 ฉบับที่: 11(3)
ศิริพร จิรวัฒน์กุล, สมรักษ์ วันชัย และ ปราณี พงศ์ไพบูลย์. (2561) ประสิทธิผลของรูปแบบการพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขในการคัดกรองภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ. วารสารสุขภาพจิตแห่ง ประเทศ ไทย ปี 2561 ฉบับที่: 26(3)
