ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออก ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในอำเภอสองพี่น้อง จังหวัดสุพรรณบุรี

บทคัดย่อ

     การศึกษาวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง (Descriptive Cross-section Study) เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออก ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ในพื้นที่ระบาด อำเภอสองพี่น้อง จังหวัดสุพรรณบุรี ในช่วงเวลาหนึ่ง กลุ่มประชากรที่ใช้ในการศึกษา คือ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ซึ่งปฏิบัติงานในตำบลที่มีอัตราป่วยของโรคไข้เลือดออก พ.ศ.2566 สูงเกินค่ามัธยฐาน 5 ปี (2561-2565) ของอำเภอสองพี่น้อง จังหวัดสุพรรณบุรี จัดเก็บข้อมูลระหว่างเดือน มกราคม – กุมภาพันธ์ 2568 โดยใช้แบบสอบถามการป้องกันโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน 6 ส่วน ส่วนที่สะท้อนถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการป้องกัน ได้แก่ ปัจจัยส่วนบุคคล ความรู้เรื่องโรคไข้เลือดออก ปัจจัยการรับรู้และความคาดหวัง ปัจจัยด้านทรัพยากร ปัจจัยสิ่งชักนำให้เกิดการปฏิบัติ และส่วนที่สะท้อนด้านพฤติกรรรมการป้องกันโรคไข้เลือดออกของอาสมัครสาธารณสุข วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ การแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน (Pearson Correlation Coefficient) และการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณแบบเป็นขั้นตอน กำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ ระดับ 0.05

     ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีความรู้เกี่ยวกับโรคไข้เลือดออกในระดับปานกลาง (คะแนนเฉลี่ย 9.96 จาก 15 คะแนน) มีการรับรู้ความรุนแรงของโรคและโอกาสเสี่ยงในระดับสูง รวมถึงมีความคาดหวังในประสิทธิภาพและความสามารถของตนเองต่อการป้องกันโรคในระดับสูง ส่วนปัจจัยด้านทรัพยากรมีความเพียงพอในระดับสูง (45.00%) แต่การใช้นวัตกรรมอยู่ในระดับปานกลาง (43.93%) ด้านการปฏิบัติตามบทบาท พบว่าอยู่ในระดับปานกลาง (60.29%) โดยกิจกรรมที่ปฏิบัติมากที่สุดคือการกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ลูกน้ำยุงลาย ส่วนการจัดทำข้อมูลข่าวสารเป็นกิจกรรมที่ปฏิบัติน้อยที่สุด การวิเคราะห์ความสัมพันธ์พบว่า ปัจจัยการรับรู้และความคาดหวัง (r = 0.44) และปัจจัยด้านทรัพยากร (r = 0.11) มีความสัมพันธ์ทางบวกกับพฤติกรรมการป้องกันโรค ในขณะที่ปัจจัยแรงสนับสนุนทางสังคม (r = -0.47) มีความสัมพันธ์ทางลบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) ส่วนระดับรายได้และระยะเวลาเป็นอาสาสมัครไม่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรม ผลการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณอธิบายความแปรปรวนของพฤติกรรมได้ 59% (R² = 0.59) โดยปัจจัยที่มีอิทธิพลมากที่สุดคือ การรับรู้และความคาดหวัง (Beta = 0.44) รองลงมาคือ ทรัพยากร (Beta = 0.11) และ แรงสนับสนุนทางสังคม (Beta = -0.47)