บทบาทด้านพลังงานในนโยบายต่างประเทศของสหพันธรัฐรัสเซีย ที่มีต่อสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน ระหว่างปี ค.ศ. 2000 – ปัจจุบัน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ดังต่อไปนี้ 1) เพื่อศึกษาบทบาทด้านพลังงานในนโยบายต่างประเทศ
ของรัสเซียที่มีต่ออิหร่าน ระหว่างปี ค.ศ. 2000 – ปัจจุบัน 2) เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการนำยุทธศาสตร์ด้านพลังงานมาใช้กำหนดนโยบายต่างประเทศของรัสเซียต่ออิหร่าน ระหว่างปี ค.ศ. 2000 – ปัจจุบัน และ 3) เพื่อศึกษาแนวโน้มการดำเนินนโยบายต่างประเทศของรัสเซียต่ออิหร่านในอนาคต โดยใช้วิธีการศึกษาแบบกรณีศึกษา ซึ่งเป็นวิธีการศึกษาที่มุ่งศึกษาเหตุการณ์เฉพาะในเรื่องที่ต้องการศึกษาในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่งด้วยการวิจัยเอกสาร และวิเคราะห์ข้อมูลจากแหล่งข้อมูลปฐมภูมิ และแหล่งข้อมูลทุติยภูมิ ทั้งในรูปแบบหนังสือ บทความ เอกสารที่เกี่ยวข้อง โดยการศึกษาวิเคราะห์ด้วยกรอบแนวคิดผลประโยขน์แห่งชาติและทฤษฎีดินแดนหัวใจ

จากการศึกษาพบว่าบทบาทด้านพลังงานเป็นเครื่องมือสำคัญในการแสวงหาผลประโยชน์แห่งชาติ ของรัสเซียผ่านการดำเนินการภายใต้กรอบนโยบายต่างประเทศของรัสเซียต่ออิหร่าน โดยเฉพาะตั้งแต่ปี
ค.ศ. 2000 เป็นต้นมา ประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน ได้ใช้พลังงานเป็นยุทธศาสตร์สำคัญในการเกี่ยวพันอย่างสร้างสรรค์กับอิหร่าน เพื่อให้บรรลุทั้งผลประโยชน์ทางการค้าและผลประโยชน์สำคัญยิ่งในด้านความมั่นคงแห่งรัฐ ซึ่งรัสเซียตระหนักดีว่าอิหร่านเป็นคู่แข่งที่สำคัญในตลาดพลังงานโลก แต่อิหร่านเป็นพันธมิตรที่จำเป็นต่อการรักษาไว้ซึ่งสันติภาพและสถานะของรัสเซียในฐานะมหาอำนาจทั้งในระดับโลกและภูมิภาค เมื่อพิจารณาจากเอกสารที่เกี่ยวข้องและบทสัมภาษณ์จากผู้เชี่ยวชาญนโยบายต่างประเทศของรัสเซียและอิหร่านจะพบว่าปัจจัยที่มีอิทธิพล
ต่อการนำยุทธศาสตร์ด้านพลังงานมาใช้ในการกำหนดนโยบายต่างประเทศของรัสเซียต่ออิหร่าน ระหว่างปี ค.ศ. 2000 – ปัจจุบัน ได้แก่ 1) การวางโครงสร้างพื้นฐานการส่งออกและนำเข้าพลังงานที่รัสเซียและอิหร่านเป็นผู้มีส่วนได้เสีย 2) การบริหารจัดการทะเลแคสเปียน และ 3) โครงการนิวเคลียร์ของอิหร่าน โดยรัสเซียต้องการขยายอิทธิพลผ่านโครงสร้างท่อขนส่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติและการลงทุนต่างประเทศในอุตสาหกรรมพลังงานทั้งในบริเวณทะเลแคสเปียนและเมดิเตอร์เรเนียนตะวันออก ทำให้รัสเซียและอิหร่านจึงเป็นทั้งพันธมิตรและคู่แข่งสำคัญ ในโลกพลังงานและภูมิรัฐศาสตร์ มีเพียงโครงการพัฒนานิวเคลียร์เท่านั้นที่อิหร่านจะต้องอาศัยสถานะสมาชิกคณะมนตรีความมั่นคงของรัสเซียในสหประชาชาติเพื่อบรรเทาอิทธิพลและมาตรคว่ำบาตรจากมหาอำนาจอื่น ๆ ซึ่งรัสเซียระมัดระวังอย่างยิ่งในการดำเนินนโยบายเกี่ยวกับนิวเคลียร์ของอิหร่าน ซึ่งอาจจะเปลี่ยนเป็นภัยคุกคามของรัสเซียได้ในอนาคต ดังนั้นแนวโน้มการดำเนินนโยบายต่างประเทศของรัสเซียต่ออิหร่าน เพื่อการรักษาไว้ซึ่งสถานะมหาอำนาจและความเป็นปึกแผ่นของอำนาจในภูมิภาคอันเป็นส่วนหนึ่งของดินแดนหัวใจผ่านบทบาทด้านพลังงานจึงสำคัญอย่างยิ่ง และรัสเซียได้พยายามปรับนโยบายต่างประเทศที่มีต่ออิหร่านให้เป็นไปตามผลประโยชน์เฉพาะหน้าในแต่ละช่วงเวลา โดยยังคงความร่วมมือและสกัดกั้นอิทธิพลของอิหร่านในเวลาเดียวกัน เพื่อผลประโยชน์สูงสุดทางภูมิรัฐศาสตร์ด้านการเมืองและความมั่นคงของรัสเซียในอนาคต