หลักพุทธธรรมในการเสริมสร้างความสุขสำหรับผู้สูงอายุ

ผู้แต่ง

  • พระสุรัศ สุรปญฺโญ (สุขขุนทด) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่
  • พระธีรพล วรคุโณ (คำสิงห์ใส) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่
  • จันทรัสม์ ตาปูลิง มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่

คำสำคัญ:

หลักพุทธธรรม, การเสริมสร้างความสุข, สังคมผู้สูงอายุ, ภาวนา 4

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอหลักพุทธธรรมในการเสริมสร้างความสุขสำหรับผู้สูงอายุ พบว่า ความสุขในทางพระพุทธศาสนา หมายถึง สภาวะที่ทนได้ง่าย เป็นภาวะที่เกิดจากความทุกข์เจือปนเล็กน้อย
มีลักษณะของการซ่อนความทุกข์ไว้เพียงชั่วขณะ จึงทำให้มีความรู้สึกว่ามีความสุข เมื่อความสุขเล็กน้อยนั้นหายไป ความทุกข์จะเข้ามาแทรกทันที จึงก่อให้เกิดความทุกข์ขึ้นมาแทน นอกจากนี้ ยังมีความสุขที่ได้จากการไม่ต้องเสพเสวยใดๆ ต่างจากความสุขอื่นๆ ที่ต้องเสพเสวยเข้าไปแล้วจึงมีความสุข ความสุขที่ว่านี้ คือนิพพานสุข ความสุขเป็นสิ่งที่มนุษย์แสวงหา ความสุขมีหลายระดับ ความสุขในระดับพื้นฐานจัดว่าเป็นโลกิยสุข และความสุขในระดับสูงจัดว่าเป็นโลกุตรสุข ผู้สูงอายุเป็นวัยแห่งความเสื่อมถอยของร่างกาย เป็นความร่วงโรยของชีวิต ควรหาวิธีในการเสริมสร้างความสุขสำหรับผู้สูงอายุ หลักพุทธธรรมในการเสริมสร้างความสุขสำหรับผู้สูงอายุ ควรเริ่มด้วยกระบวนการตามหลักภาวนา 4 ได้แก่ 1) การเสริมสร้างความสุขด้วยการพัฒนากาย 2) การเสริมสร้างความสุขด้วยการพัฒนาศีล 3) การเสริมสร้างความสุขด้วยการพัฒนาจิต 4) การเสริมสร้างความสุขด้วยการพัฒนาปัญญา เมื่อผู้สูงอายุปฏิบัติตามหลักภาวนา 4 ถือได้ว่ามีศิลปะในการดำรงชีวิตด้วยความไม่ประมาท สามารถครองชีวิตอยู่ในโลกอย่างมีความสุขทั้งทางโลกและทางธรรม

เอกสารอ้างอิง

กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2560). ชุดความรู้การดูแลตนเองและพัฒนาศักยภาพผู้สูงอายุ “สุขภาพดี”. กรมกิจการผู้สูงอายุ: กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์.

กลุ่มอนามัยผู้สูงอายุ สำนักส่งเสริมสุขภาพ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. 2556. รายงานการสำรวจสุขภาวะผู้สูงอายุไทย ปี 2556 ภายใต้แผนงานส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุและผู้พิการ. กรุงเทพมหานคร.

เกสร มุ้ยจีน. (2558). “ปัจจัยที่มีผลต่อระดับสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ”. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. 23 (2) : 308.

พุทธทาสภิกขุ. 2549. ความสุขสามระดับ. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2552). พุทธธรรมฉบับปรับปรุงและขยายความ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

(2558). พจนานุกรมพุทธศาสน์ฉบับประมวลศัพท์. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ผลิธรรม.

พระธรรมธีรราชมหามุนี (โชดก าณสิทฺธิ). (2546). วิปัสสนาญาณโสภณ. พิมพ์ครั้งที่ 3, กรุงเทพมหานคร: ศรีอนันต์การพิมพ์.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2558). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ผลิธรรม.

พระมหาสุทิตย์ อาภากโร และคณะ. (2558). “การสร้างและพัฒนาตัวชี้วัดความสุขของประชาชนตามหลักคำสอนของพระพุทธศาสนา”. รายงานวิจัย. (สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พัชรินทร์ แจ้งอิ่ม. (2556). “การพัฒนาคุณภาพชีวิตการทํางานของข้าราชการครูตามหลักภาวนา 4 ในเขตอําเภอท่าตะโก จังหวัดนครสวรรค์”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

วัชระ งามจิตรเจริญ. (2552). พระพุทธศาสนาเถรวาท. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล และมูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. (2561). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2561. นครปฐม: บริษัท พริ้นเทอรี่ จำกัด.

สุรพงษ์ มาลี. (2561). “รู้จักสังคมสูงอายุและสถานการณ์ผู้สูงอายุ (ในประเทศไทย)”. วารสารข้าราชการ. 60 (4) : 6.

Bailey, B. (2001). Dominican American ethnic/racial identities and United States social categories Int. Migrat. Rev. 35: 677- 708.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2022-06-20

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ