สัญญาณกลองท้วง: คุณค่าทางจริยธรรมและการดำรงอยู่ในชุมชนอีสานของ ตำบลพังขว้าง อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาความสำคัญของสัญญาณกลองท้วง 2) ศึกษาคุณค่าทางจริยธรรมของสัญญาณกลองท้วง และ 3) ศึกษาสถานการณ์การดำรงอยู่ของสัญญาณกลองท้วงในชุมชนอีสานตำบลพังขว้าง อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพที่ใช้วิธีวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม กลุ่มเป้าหมายคือ ชาวตำบลพังขว้าง อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ ผู้ให้สัมภาษณ์จำนวน 36 รูป/คน และผู้เข้าร่วมสนทนากลุ่มจำนวน 250 รูป/คน เลือกกลุ่มเป้าหมายทั้งหมดแบบแนะนำและแบบเจาะจง เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่ม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างและแบบสนทนากลุ่ม และใช้การวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า 1) สัญญาณกลองท้วงมีความสำคัญต่อวิธีชุมชนอีสาน คือ สามารถสร้างองค์ความรู้ต่าง ๆ สร้างคุณธรรมที่ดีงาม สร้างความภาคภูมิใจ สร้างเสถียรภาพและแบบอย่างที่ดี และสร้างความสัมพันธ์ที่ดี 2) สัญญาณกลองท้วงสามารถเสริมสร้างคุณค่าทางจริยธรรมภายใน อันได้แก่ จิตสำนึกที่ดี และคุณค่าทางจริยธรรมภายนอก อันได้แก่ พฤติกรรมหรือลักษณะนิสัยที่ดีและสังคมที่ดีให้กับคนในพื้นที่ชุมชนได้ และ 3) สถานกาณ์การดำรงอยู่ของสัญญาณกลองท้วงในปัจจุบันได้มีการเปลี่ยนแปลงไปเป็นอย่างมาก กล่าวคือ ไม่มีวัดใดเลยในพื้นที่ตำบลพังขว้างที่ได้ตีกลองท้วง ทั้งนี้เพราะว่ามีสาเหตุสำคัญมาจากการใช้เครื่องขยายเสียงแทนสัญญาณกลองท้วงตามสมัยนิยม