กระบวนการนิเทศภายในของผู้บริหารสถานศึกษาที่มีประสิทธิผล สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชลบุรี เขต 3

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาระดับกระบวนการนิเทศภายในของผู้บริหารที่มีประสิทธิผลสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชลบุรีเขต 3 และ 2)เพื่อเสนอกระบวนการนิเทศภายในของผู้บริหารสถานศึกษาที่มีประสิทธิผลสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชลบุรี เขต 3 ซึ่งมีกลุ่มตัวอย่างเป็นผู้บริหารสถานศึกษา หัวหน้าฝ่ายบริหารงานวิชาการ และครูสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชลบุรี เขต 3 จำนวน 280 ได้มาโดยวิธีหาขนาดของกลุ่มตัวอย่างโดยใช้ตารางการประมาณการขนาดกลุ่มตัวอย่างของเครจซี่และมอร์แกน ผู้เชี่ยวชาญเป็นผู้ทรงคุณวุฒิเป็นผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ประกอบด้วย ผู้บริหารสถานศึกษา มีประสบการณ์ปฏิบัติหน้าที่อย่างน้อย 3 ปี และผู้มีความรู้ความสามารถด้านกระบวนการนิเทศภายในสถานศึกษา จำนวน 5 คน ได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถาม และแบบสัมภาษณ์ โดยเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบสอบถาม มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.978 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ยส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สำหรับข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) ระดับกระบวนการนิเทศภายในของผู้บริหารสถานศึกษาที่มีประสิทธิผล สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชลบุรี เขต 3 พบว่าค่าเฉลี่ยและค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก และเมื่อพิจารณาเป็นรายด้านพบว่า อยู่ในระดับมากทุกด้าน ได้แก่ ด้านการวางแผนการนิเทศ  ด้านการปฏิบัติการนิเทศภายในสถานศึกษา ด้านการประเมินผล ด้านการศึกษาสภาพปัญหา และด้านการสร้างสื่อและเครื่องมือการนิเทศ 2)การศึกษากระบวนการนิเทศภายในของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชลบุรี เขต 3 มี 5 ด้าน ดังนี้ 1) ด้านการวางแผนการนิเทศ ผู้บริหาร ผู้นิเทศ และผู้รับการนิเทศ ประชุมปรึกษาหารือร่วมกันเกี่ยวกับการวางแผนการนิเทศ เพื่อให้ได้มาซึ่งปัญหาและความต้องการจำเป็นต้องมีการนิเทศรวมทั้งมีการวางแผนถึงขั้นตอนการปฏิบัติงานเกี่ยวกับการนิเทศ 2) ด้านการปฏิบัติการนิเทศภายในสถานศึกษา การดำเนินการนิเทศตามกิจกรรมที่กำหนดในโครงการนิเทศภายในสถานศึกษา การปฏิบัติการนิเทศภายในสถานศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษาหรือผู้นิเทศจะต้องนำหลักการนิเทศ เทคนิค ทักษะ สื่อ กิจกรรม และเครื่องมือการนิเทศไปใช้ให้เหมาะสมกับบริบทของสถานศึกษา และบุคลากรภายในสถานศึกษา 3) ด้านการประเมินผล ผู้บริหารให้ครูทุกคนมีส่วนเกี่ยวข้องร่วมกันสร้างข้อตกลงในการกำหนดเกณฑ์การประเมินการนิเทศ เพื่อตระหนักถึงแนวทางในการนิเทศภายใน และจัดทำหนังสือคำสั่งให้ชัดเจน มีการดำเนินการนิเทศภายในสถานศึกษาตามแผนที่กำหนดไว้ มีความยืดหยุ่นต่อการนิเทศ และมีการแจ้งผลการนิเทศต่อผู้รับการนิเทศเป็นรายบุคคล 4) ด้านการศึกษาสภาพปัจจุบัน ผู้บริหารสถานศึกษามีการแต่งตั้งคณะการทำงาน มาจากหน้าฝ่ายทั้ง 4 ฝ่าย หัวหน้าระดับสายชั้นเข้ามามีส่วนร่วมกันวิเคราะห์สภาพปัจจุบันของสถานศึกษา ในการหาจุดเด่น – จุดด้อยของสถานศึกษาตามบริบทที่เหมาะสมของสถานศึกษา และ 5) ด้านการสร้างสื่อและเครื่องมือการนิเทศ ผู้บริหารจัดประชุมครูทุกคนให้ทราบถึงปัญหา และความต้องการ มีการจัดประชุมหารือถึงปัญหาและความต้องการของครูแต่ละสายชั้นและนำปัญหาของแต่ละคนมาสรุป ร่วมกันวิเคราะห์หาจุดเด่น - จุดด้อย ของแต่ละระดับสายชั้น และร่วมกันวิเคราะห์กำหนดแนวทางและวางแผนการนิเทศภายในสถานศึกษา โดยต้องคำนึงถึงนโยบายของ สพฐ. และบริบทของสถานศึกษา เพราะแต่ละสถานศึกษาย่อมมีความต้องการแตกต่างกันตามสภาพแวดล้อม มีการวางแผนเบื้องต้นและจัดรูปแบบเครื่องมือที่มีความหลากหลายและอาจจะนำเอาเทคโนโลยีเข้ามาช่วย เช่นการทำแบบสอบถามครูทุกคนเกี่ยวกับปัญหา หรือความต้องการ เพื่อที่ผู้บริหารและคณะทำงานมาวิเคราะห์และจัดรูปแบบที่เหมาะสม ใช้กระบวนการ PDCA เข้ามามีส่วนในการนิเทศ