รูปแบบการเสริมสร้างความสุขของเกษตรกรผู้เลี้ยงควายงาม เชิงพุทธบูรณาการ

บทคัดย่อ

ดุษฎีนิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาสภาพการเสริมสร้างความสุขของเกษตรกรผู้เลี้ยงควายงาม 2) เพื่อศึกษาหลักพุทธธรรมที่ส่งเสริมการเสริมสร้างความสุขของเกษตรกรผู้เลี้ยงควายงาม และ 3) เพื่อเสนอรูปแบบการเสริมสร้างความสุขของเกษตรกรผู้เลี้ยงควายงามเชิงพุทธบูรณาการ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ แบบภาคสนาม สัมภาษณ์เชิงลึก ผลการวิจัยพบว่า สภาพการเสริมสร้างความสุขของเกษตรกรผู้เลี้ยงควายงาม ด้านร่างกาย ด้านจิตใจ ด้านสังคม และด้านปัญญา ด้านร่างกาย มีอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านดูแลสุขภาพเบื้องต้น เป็นผู้ให้ความรู้แก่ประชาชน ด้านสังคมในชุมชนจัดกิจกรรมร่วมกันเพื่อส่งเสริมความรักสามัคคี ด้านจิตใจ วัดมีส่วนสำคัญในการส่งเสริมสุขภาพจิตโดยตรง ด้วยการแนะนำให้คำปรึกษาหรือว่าสาธยายธรรมให้ฟัง มีรูปแบบการปฏิบัติธรรม กิจกรรมบำเพ็ญบุญวันสำคัญทางศาสนา หลักพุทธธรรมที่เสริมสร้างความสุขของเกษตรกรผู้เลี้ยงควายงามประกอบด้วยกายภาวนา ศีลภาวนา จิตภาวนา และปัญญาภาวนา เป็นแนวคิดหรือหลักปฏิบัติที่เชื่อมโยงวิถีการดำเนินชีวิตที่ดีงามและถูกต้อง นำมาซึ่งประโยชน์สุขอันเป็น จุดมุ่งหมายสูงสุดของชีวิต รูปแบบการพัฒนาตามหลักภาวนา 4 สำหรับเกษตรกรผู้เลี้ยงควายงามสามารถนำมาบูรณาการกับรูปแบบกิจกรรมเสริมสร้างความสุขของเกษตรกรผู้เลี้ยงควายงาม โดยเกษตรกรมีการพัฒนาร่างกายให้สัมพันธ์กับทางกายภาพ การรู้จักใช้อินทรีย์อย่างมีสติ เลือกที่จะดูเป็น ฟังเป็น กินด้วยปัญญา เสพปัจจัย 4 และสิ่งของเครื่องใช้อย่างฉลาด ไม่มัวเมาหรือลุ่มหลง จะส่งผลให้เกษตรกรมีสุขภาพแข็งแรง ส่วนศีลภาวนาเป็นการพัฒนาความสัมพันธ์ทางสังคมที่สามารถแสดงออกทางร่างกาย มีความสัมพันธ์เกื้อกูลกับสิ่งแวดล้อมทางสังคม มีพฤติกรรมงดงามในความสัมพันธ์กับผู้อื่น ด้านจิตใจ จิตตภาวนาคือการทำจิตให้เจริญงอกงาม ดีงาม เข้มแข็ง ให้เกษตรกรมีความสุข เบิกบาน ส่งเสริมให้มีการเจริญเมตตาและปฏิบัติสมาธิตามมา ทั้งการเจริญเมตตาและปฏิบัติสมาธิจะช่วยให้เกษตรกรมีจิตใจที่สงบมากยิ่งขึ้น ส่วนปัญญาภาวนาคือการพัฒนาปัญญาสำหรับเกษตรกรจะเกิดได้นั้นต้องอาศัยปัจจัยสองตัวคือปรโตโฆสะ ซึ่งเป็นปัจจัยภายนอก และโยนิโสมนสิการซึ่งเป็นปัจจัยภายใน ปัจจัยทั้งสองเชื่อมโยงสัมพันธ์ก่อให้เกิดสัมมาทิฏฐิ ซึ่งเป็นปัญญาช่วยให้เกษตรกรเข้าใจความจริง และอยู่กับความจริงได้อย่างมีความสุข ได้รูปแบบ “บวร” (BVRF-Model): B= Boundary of Community (ชุมชน) V= Valuable Monastery (วัด) R= Regulated Services of Government (งานบริการทางหน่วยงานราชการ) F=Farmer (เกษตรกรผู้เลี้ยงควายงาม)