การบริหารจัดการขยะรีไซเคิลแบบมีส่วนร่วมของประชาชน ในพื้นที่อำเภอเมืองภูเก็ต จังหวัดภูเก็ต

ผู้แต่ง

  • สลิลทิพย์ กิตติธรกุล มหาวิทยาลัยกรุงเทพธนบุรี
  • กมลพร กัลยาณมิตร มหาวิทยาลัยกรุงเทพธนบุรี
  • สถิตย์ นิยมญาติ มหาวิทยาลัยกรุงเทพธนบุรี
  • ชูชีพ เบียดนอก มหาวิทยาลัยกรุงเทพธนบุรี

คำสำคัญ:

การบริหารจัดการ, ขยะรีไซเคิล, การมีส่วนร่วม

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์การบริหารจัดการขยะรีไซเคิล 2) ประเมินปัญหาและอุปสรรคของการบริหารจัดการขยะรีไซเคิล และ (3) เสนอแนะเกี่ยวกับการบริหารจัดการขยะรีไซเคิลแบบมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่อำเภอเมืองภูเก็ต จังหวัดภูเก็ต เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญในการศึกษาครั้งนี้ ได้แก่  ผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น บุคลากรองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และประชาชนทั่วไปที่อาศัยอยู่ในพื้นที่อำเภอเมืองภูเก็ต จังหวัดภูเก็ต โดยการคัดเลือกแบบเจาะจง จำนวน 22 คน  เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง  ทำการวิเคราะห์ตีความ นำเสนอผลการวิจัยในลักษณะการพรรณนา

          ผลการวิจัยพบว่า 1) การบริหารจัดการขยะรีไซเคิลแบบมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่อำเภอเมืองภูเก็ต จังหวัดภูเก็ต มีผลมาจากการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วของจังหวัดภูเก็ต ก่อให้เกิดปัญหาขยะล้นเมือง ส่งผลต่อภาพลักษณ์ของจังหวัดที่เป็นเมืองท่องเที่ยวนานาชาติ จึงเกิดการสร้างการมีส่วนร่วมของประชาชนในการบริหารจัดการขยะรีไซเคิลอย่างเป็นระบบในพื้นที่ โดยการให้ความรู้ในหลักการ 3Rs การรณรงค์ประชาสัมพันธ์ การสร้างสิ่งจูงใจในรูปแบบของตัวเงินและมิใช่ตัวเงินเพื่อให้ประชาชนร่วมกันคัดแยกขยะจากครัวเรือน จากนั้นยกระดับสู่การสร้างเครือข่ายชุมชนในการบริหารจัดการขยะรีไซเคิล 2) ปัญหาและอุปสรรคของการบริหารจัดการขยะรีไซเคิลแบบมีส่วนร่วมของประชาชน พบว่า ประชาชนและผู้ประกอบการในพื้นที่ยังขาดวินัยและขาดจิตสำนึกในการคัดแยกขยะก่อนทิ้ง ขาดงบประมาณในการบริหารจัดการ ถังขยะในชุมชนยังไม่เพียงพอจนก่อให้เกิดแหล่งเพาะเชื้อโรคที่มีผลกระทบทั้งสุขภาพของประชาชนและสิ่งแวดล้อมในชุมชน และ 3) ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการบริหารจัดการขยะรีไซเคิลแบบมีส่วนร่วมของประชาชน พบว่า ต้องทำให้ประชาชนในชุมชนต่าง ๆ เกิดจิตสำนึกในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้ความร่วมมือต่อการจัดการขยะมูลในที่อยู่อาศัยของตนเองให้เหลือน้อยที่สุดหรือสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับขยะ แทนที่จะรอรับแต่การพึ่งพาการจัดขยะมูลฝอยจากภาครัฐเพียงฝ่ายเดียว จึงจะทำให้การจัดการปัญหาขยะในพื้นที่อำเภอเมืองภูเก็ต จังหวัดภูเก็ต เป็นไปอย่างยั่งยืน

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมมลพิษ. (2547). การจัดการขยะมูลฝอยชุมชนอย่างครบวงจร. กรุงเทพฯ: คุรุสภาลาดพร้าว.

กรมควบคุมมลพิษ. (2550). คู่มือแนวทางการลด คัดแยก และใช้ประโยชน์ขยะมูลฝอยชุมชน สำหรับอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน. กรุงเทพฯ: กรมควบคุมมลพิษ.

กรมควบคุมมลพิษ. (2565). ข้อมูลสถานการณ์ขยะมูลฝอยของประเทศ. สืบค้นเมื่อ 25 ตุลาคม 2566, จาก https://thaimsw.pcd.go.th/report_country.php?year=2565

จารุวัฒน์ ติงหงะ. (2561). แนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการขยะมูลฝอย ภายในมหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต ตำบลรัษฎา อำเภอเมือง จังหวัดภูเก็ต. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต, 14(2), 91-120.

ถวัลย์ พวงบุบผา และคณะ. (2560). การพัฒนารูปแบบการขยายผลการจัดการขยะแบบมีส่วนร่วมในเขตเทศบาลตำบลวังผาง อำเภอเวียงหนองล่อง จังหวัดลำพูน. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.

ทนงศักดิ์ ปัดสสนธุ์. (2561). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการขยะมูลฝอยของชุมชนตำบลหนองกุงสวรรค์ อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

ธราธร มีชัย. (2564). การมีส่วนร่วมของประชาชนที่มีผลต่อความสำเร็จด้านการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน กรณีศึกษา เทศบาลตำบลตะกุด อำเภอเมือง จังหวัดสระบุรี. การค้นคว้าอิสระหลักสูตรปริญญาโททางรัฐประศาสนศาสตร์และบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

นฤนาท ยืนยง และ พิชชานาถ เงินดีเจริญ. (2565). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการขยะมูลฝอยองตำบลสำพะเนียง อำเภอโนนแดง จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิชาการและวิจัย มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, 12(2), 279-297.

นุชประภา โมกข์ศาสตร์. (2565). การนำหลักธรรมาภิบาลมาใช้ในการพัฒนาคุณภาพสังคมอย่างยั่งยืนหลังวิกฤตโควิด 19 : การเสริมสร้างความเสมอภาคในชุมชน กรณีศึกษา เทศบาลตำบลบ้านแฮด จังหวัดขอนแก่น. กรุงเทพฯ: สำนักวิจัยและพัฒนา สถาบันพระปกเกล้า.

ปริญญา ตรีธัญญา. (2562). การมีส่วนร่วมในการจัดการปัญหาขยะมูลฝอยของชุมชนตำบลงิ้วราย อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม. วารสารวิชาการแสงอีสาน มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตอีสาน, 16(2), 499-513.

ไพบูลย์ แจ่มพงษ์. (2555). การใช้ประโยชน์และการจัดการขยะมูลฝอยของครัวเรือนประชาชน ตำบลสวนหลวง อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยราชภัฎสวนสุนันทา.

ภัศรา พ่วงประเสริฐ. (2563). การมีส่วนร่วมของชุมชนที่มีต่อการจัดการขยะมูลฝอย กรณีศึกษาเทศบาลเมืองลาดสวาย อำเภอลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี. การค้นคว้าอิสระรัฐศาสตรมหาบัณฑิต คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

ภัสราภรณ์ ล้อประกานต์สิทธิ์. (2564). แยกขยะก่อนทิ้ง ดีต่อใจ ดีต่อโลก. สืบค้นเมื่อ 22 กันยายน 2566, จาก https://www.seub.or.th/bloging/knowledge/waste-recycle/

ภูษิต แจ่มศรี. (2566). ปัญหา ข้อจำกัด และแนวทางการพัฒนาการจัดการขยะมูลฝอยของเทศบาลขนาดใหญ่ในเขตพื้นที่อุตสาหกรรมภาคตะวันออกของประเทศไทย. วารสารการเมือง การบริหาร และกฎหมาย , 15(1), 123-139.

มณฑลี ศาสนนันทน์. (2557). การบริหารจัดการขยะในระดับท้องถิ่น: กรณีศึกษา เทศบาลนครภูเก็ต. วิศวกรรมสารธรรมศาสตร์, 2(1), 50-57.

วชิรวัชร งามละม่อม. (2557). ทฤษฎีการมีส่วนร่วม. สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2566, จาก http://www. trdm.co.th.

วิรุฬหกกลับ. (2553). รีไซเคิลในชีวิตประจำวัน. สืบค้นเมื่อ 12 มกราคม 2566, จาก http://www. vcharkarn.com/varticle/38383

ศาลิมาร์ เกิดกลิ่นหอม. (2562). แนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน : เทศบาลนครนครศรีธรรมราช. วิทยานิพนธ์หลักสูตรวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (การจัดการสิ่งแวดล้อม) คณะบริหารการพัฒนาสิ่งแวดล้อม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.

ศรัญญา รามเกียรติศักดิ์. (2556). แนวทางการส่งเสริมให้มีการคัดแยกและนําขยะกลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. รายงานวิชาการส่วนบุคคลนี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษา หลักสูตรประกาศนียบัตรชั้นสูง การบริหารเศรษฐกิจสาธารณะสําหรับนักบริหารระดับสูง รุ่นที่ 12 สถาบันพระปกเกล้า.

สุปราณี ศิริอาภานนท์. (2561). แนวทางการบริหารจัดการขยะรีไซเคิล:ประสบการณ์ต่างประเทศกับการประยุกต์ใช้ในประเทศไทย. วารรัฏฐาภิรักษ์, 60(1), 103-114.

สุภาณี ศรีมงคล และพระครูพิสุทธิธรรมาภรณ์. (2565). การมีส่วนร่วมของประชาชนต่อการจัดการขยะมูลฝอยของเทศบาลตําบลนาอ้อ จังหวัดเลย. วารสารสังคมศาสตร์บูรณาการ, 2(5), 17-23.

สำนักงบประมาณของรัฐสภา. (2560). การบริหารจัดการขยะมูลฝอยภายใต้งบประมาณแผนงานบูรณาการ. กรุงเทพฯ: สำนักงบประมาณของรัฐสภา สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.

สํานักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดปทุมธานี. (2553). คู่มือการจัดการขยะมูลฝอยและวัสดุรีไซเคิลจังหวัดปทุมธานี. ปทุมธานี: สํานักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดปทุมธานี.

สำนักงานจังหวัดภูเก็ต. (2560). จังหวัดภูเก็ต. สืบค้นเมื่อ 1 กันยายน 2560, จาก http://www.phuket. go.th/webpk/file_data/intropk/dataPK59.pdf.

สำนักงานจังหวัดภูเก็ต. (2566). เป้าหมายการพัฒนาจังหวัดภูเก็ต 20 ปี (พ.ศ. 2566 – 2585). สืบค้นเมื่อ 5 ตุลาคม 2566, จาก https://www.phuket.go.th/

สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 15. (2565). โครงการส่งเสริมและพัฒนาประสิทธิภาพการบริหารจัดการสถานที่กำจัดขยะมูลฝอยให้ถูกต้องเป็นไปตามหลักวิชาการ ประจำปี งบประมาณ พ.ศ. 2565. ภูเก็ต: สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 15.

สำนักข่าว Voice TV. (2557). ครั้งแรกของไทย..เปิดวิจัยอัตรา Recycle. สืบค้นเมื่อ 12 มกราคม 2566, จาก https://www.voicetv.co.th/read/114199.

อนุศรา สาวังชัย. (2556). ยุทธศาสตร์การจัดการขยะเกาะภูเก็ต. วารสารสมาคมนักวิจัย, 18(2), 114-127.

Green Network. (2562). Upcycle และ Recycle วิถีแห่งความยั่งยืน. สืบค้นเมื่อ 22 มีนาคม 2566, จาก https://www.greennetworkthailand.com/

Cohen, J. M. & Uphoff, N. T. (1981). Rural Development Participation: Concept and Measure for Project Design Implementation and Evaluation: Rural Development Committee Center for international Studies. New York: Cornell University Press.

Kasperson R. E. & Breitbank. (1974). Participation, Decentralization and Advocacy Planning. Resource Paper No.25. Washington D.C: Association of American Geographers.

United Nations. (1981). Yearbook of International Trade Statistics. United Nations: UN Press.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-02-03

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย