“ครูไทย” ความสัมพันธ์ระหว่างภาษากับอุดมการณ์ในสื่อใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีทางภาษาที่สื่อชุดความคิดเกี่ยวกับครูไทยในสื่อใหม่ โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยตามแนววาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์ โดยเก็บข้อมูลจากยูทูบ (Youtube) จำนวน 30 วีดิทัศน์ และเฟซบุ๊ก (Facebook) จำนวน 6 เพจ ผลการวิจัยพบอุดมการณ์ครูไทยในสื่อใหม่ แบ่งออกเป็น 4 ชุดความคิด ได้แก่ 1) ครูคือแม่พิมพ์ของชาติ 2) ครูคือผู้เสียสละ 3) ครูคือผู้มีบุญคุณ และ 4) ครูคือปุถุชน ในด้านวิถีปฏิบัติทางวาทกรรมพบว่าแบ่งออก 2 ส่วน คือ 1) กระบวนการผลิตและการกระจายตัวบท กระบวนการผลิตถ่ายทอดผ่านทัศนะของผู้กำหนดนโยบาย องค์กรอิสระ และผู้ประกอบอาชีพครู 2) กระบวนการรับและการตีความตัวบท จำแนกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ 1) กลุ่มผู้รับสารจากตัวบทโดยตรง และ 2) กลุ่มผู้รับสารจากตัวบทโดยอ้อม ในด้านวิถีปฏิบัติทางสังคมและวิถีปฏิบัติทางวัฒนธรรมพบว่า จำแนกออกเป็น 2 ประเด็น คือ 1) อิทธิพลของความคิดและวัฒนธรรมในสังคมไทยที่มีต่ออุดมการณ์ “ครูไทย” และ 2) ผลของอุดมการณ์ “ครูไทย” ที่อาจมีต่อสังคมไทย งานวิจัยนี้ ชี้ให้เห็นถึงบทบาทของภาษาในการกำหนดการรับรู้ของสังคมต่อวิชาชีพครู ซึ่งสื่อใหม่จะช่วยให้สังคมไม่ตกอยู่ภายใต้อุดมการณ์ที่ครอบงำ อีกทั้งเป็นแนวทางสำคัญในการส่งเสริมการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาศักยภาพครูไทยในอนาคต
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสาร “ภาษาไทยและวัฒนธรรมไทย” ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง กองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยหรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ใน “วารสารภาษาไทยและวัฒนธรรมไทย” ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร “ภาษาไทยและวัฒนธรรมไทย” หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจาก “วารสารภาษาไทยและวัฒนธรรมไทย” ก่อนเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
ภาษาไทย
กานต์ธีรา สมาลาวงษ์, ณัชชา ศรีลาชัย, อชิรญา หวังสวัสดิ์ปรีชา และ พรหมมินทร์ ประไพพงษ์. 2566. ความสัมพันธ์ระหว่างกลวิธีทางภาษากับชุดความคิดความเป็นครูในภาพยนตร์สั้น ชุดหนังครูของ 7-Eleven. วรรณวิทัศน์. 23(4): 33-65.
คชาธิป พาณิชตระกูล. 2556. ความสัมพันธ์ระหว่างภาษากับอุดมการณ์ว่าด้วยชายรักชายในหนังสือพิมพ์รายวันภาษาไทย ปี พ.ศ. 2555: การศึกษาวาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์. วิทยานิพนธ์ปริญญาอักษรศาสตรมหาบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จันทิมา อังคพณิชกิจ. 2561. การวิเคราะห์ข้อความ. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
เซน ร่มพฤกษ์. 2563. การพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมและจรรยาบรรณวิชาชีพของครูในโรงเรียนบ้านนาสาร อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี.
ทรัพย์สุรีย์ วงษา. 2566. การพัฒนาตัวบ่งชี้ความเป็นครูมืออาชีพของครูในโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครพนม เขต 1. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.
เทวฤทธิ์ ผลจันทร์ และ พีระศักดิ์ วรฉัตร. 2564. โปรแกรมเสริมสร้างภาวะผู้นำทางวิชาการของครู สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่ การศึกษามัธยมศึกษา เขต 27. Journal of Modern Learning Development 6 (2): 122
ธงชัย สมบูรณ์. 2561. ความเป็นครู. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
ธนัชพร ฉันทาภิสิทธิ์. 2563. วาทกรรมความเป็นครูไทยในบทเพลงประกอบพิธีไหว้ครูในสถาบันผลิตครู. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ธารารัตน์ เป้ดทิพย์ และมารศรี สอทิพย์. 2561. ภาพแทนครูในบทเพลงชุด “ครูในดวงใจ. การประชุมวิชาการระดับชาติเครือข่ายความร่วมมือวิชาการและวิจัยด้านมนุษย์ศาสตร์และสังคมศาสตร์ (23-32). สกลนคร: มหาวิทยาลัยราชภัฎสกลนคร 26 สิงหาคม 2560.
ธีระ บุษบกแก้ว. 2562. ภาพตัวแทนผู้สูงอายุไทยที่สื่อผ่านกลวิธีทางภาษาในวาทกรรมสื่อสาธารณะ. วิทยานิพนธ์ปริญญาอักษรศาสตรมหาบัณฑิต. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประเสริฐ รุนรา และ สุนทรี โชติดิลก. 2567. ความสัมพันธ์ระหว่างภาษากับอุดมการณ์การท่องเที่ยวเพื่อ “แสวงบุญ” ในบริบทสังคมพุทธศาสนาของไทย. Silpakorn University e-Journal 44 (3): 46.
พระครูสุตวรธรรมกิจ และ พระมหาพงศ์ทราทิตย์ สุธีโร. 2563. การพัฒนาครูไทยสู่ศตวรรษที่ 21. วารสารบัณฑิตสาเกตปริทรรศน์. 5 (2): 19, 25.
พระมหาสุวัฒน์ กิตฺติเมธี (คงยืน) และ สมควร นามสีฐาน. 2565. บทบาทครูในการสร้างบรรยากาศการเรียนรู้ให้ผู้เรียนมีความสุข. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์. 7 (3): 589-595.
พิชญาวี ทองกลาง. 2564. ภาษากับภาพแทนครูในวาทกรรมเพลงไทยตามแนวทางวาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์. วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยขอนแก่น
ภิญญพันธุ์ พจน์ลาวัณย์. 2567. จากพระคุณที่ 3 ถึงคศ.3 : พลวัตวิชาชีพครูว่าด้วยอำนาจและสถานภาพทางสังคมในสังคมไทย. วารสารสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยนเรศวร 20 (1): 12.
ราชบัณฑิตยสถาน. 2554. พจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: ศิริวัฒนาอินเตอร์พริ้นท์ จำกัด มหาชน.
วสันต์ เกษงาม, ประยูร แสงใส, สุรวุฒิ แสงมะโน, อัครเดช นีลโยธิน และบัญชา ธรรมบุตร. 2565. คุณธรรมจริยธรรมกับความเป็นครู. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์ 7(3): 73.
วิกานดา พรสกุลวาณิช. 2567. สื่อใหม่และการจัดการการสื่อสาร (New media and communication management). พิมพ์ครั้งที่ 4. ปทุมธานี:มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วิไลลักษณ์ เถื่อนคําแสน. 2565. บทบาทของครูไทยในยุคปกติวิถีใหม่. วารสารดุษฎีบัณฑิตทางสังคมศาสตร์. 12(3) (กันยายน - ธันวาคม 2565) : 676.
สมใจ เดชบำรุง และ สมบัติ เดชบำรุง. 2561. คุณลักษณะของครูไทยในศตวรรษที่ 21. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร 16 (1): 123.
สวนดุสิตโพล. 2563. ดัชนีครูไทย ปี2563 “ครูไทยในยุคโควิด-19” ค้นเมื่อ 10 เมษายน 2568, จาก https://dusitpoll.dusit.ac.th/UPLOAD_FILES/POLL/2564/PS-2564-1610758942.pdf
หลู ซินฮุย และ เทวากร คำสัตย์. 2565. ความสัมพันธ์ระหว่างกลวิธีทางภาษากับอุดมการณ์ในวาทกรรมโฆษณาสินค้าสุนัข. Journal of Humanities and Social Sciences University of Phayao. 10(1), 159-180.
อรวี บุนนาค. 2562. กลวิธีทางภาษาในการประกอบสร้างภาพลักษณ์องค์กรธุรกิจในภาวะวิกฤตผ่านเฟซบุ๊กองค์กร. วิทยานิพนธ์ปริญญาอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ภาษาต่างประเทศ
Fairclough, N. 1995. Media Discourse. London: Arnold.
Varkey Foundation. 2018. Global Teacher Social Status Index. Retrieved 10 April 2025, from https://www.varkeyfoundation.org/global-teacher-status
