ความสัมพันธ์เชิงอำนาจในกวีนิพนธ์รางวัลพานแว่นฟ้าประจำปี 2566

Main Article Content

ภูษิต ศรีมณี
วิริยวิศศ์ มงคลยศ
พรเพ็ญ เหล็กดีเศษ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์เชิงอำนาจในกวีนิพนธ์รางวัลพานแว่นฟ้าประจำปี 2566 จำนวน 13 เรื่อง ผลการวิจัยพบว่ากวีนำเสนอความสัมพันธ์เชิงอำนาจ 4 รูปแบบ ได้แก่ (1) ความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างผู้ปกครองกับผู้ปกครอง พบ 1 ประเด็น คือ ความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างประเทศคู่สงคราม (2) ความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างผู้ปกครองกับผู้ใต้ปกครอง พบ 2 ประเด็น ได้แก่ ความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างสมาชิกในครอบครัว และความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างครูกับนักเรียน (3) ความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างผู้ใต้ปกครองกับผู้ปกครอง พบ 1 ประเด็น คือ ความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างประชาชนกับนักการเมือง และ (4) ความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างผู้ใต้ปกครองกับผู้ใต้ปกครอง พบ 2 ประเด็น ได้แก่ ความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างประชาชนที่มีความคิดเห็นแตกต่างกัน และความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างประชาชนที่ปลูกฝังแนวคิดประชาธิปไตยให้แก่คนในชาติ ทั้งนี้ กวีใช้กลวิธีทางภาษาในการนำเสนอการใช้อำนาจ การต่อรอง การครอบงำทางความคิดผ่านความสัมพันธ์เชิงอำนาจในระดับบุคคล ครอบครัว สถาบันการศึกษา สังคม ตลอดจนความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ เพื่อสะท้อนให้ผู้ปกครองและผู้ใต้ปกครองตระหนักรู้เรื่องการใช้อำนาจอย่างชอบธรรม และกระตุ้นเตือนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดีในสังคมประชาธิปไตยไทย

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ศรีมณี ภ., มงคลยศ ว. ., & เหล็กดีเศษ พ. (2025). ความสัมพันธ์เชิงอำนาจในกวีนิพนธ์รางวัลพานแว่นฟ้าประจำปี 2566. วารสารภาษาไทยและวัฒนธรรมไทย, 11(2), 179–204. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/KUTH/article/view/289700
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

จักริน สร้อยสูงเนิน. 2566. “เปลี่ยน.” ใน วาสนา ชูรัตน์ (บรรณาธิการ), เฮือกสุดท้ายของบทผญา, (33). กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.

จันทิมา อังคพณิชกิจ. 2557. การวิเคราะห์ข้อความ. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ชญาพร นามวงศ์. “เราทุกคนคือหมากบนกระดาน.” ใน วาสนา ชูรัตน์ (บรรณาธิการ), เฮือกสุดท้ายของบทผญา, (40-41). กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.

ชำนาญ รอดเหตุภัย. 2522. สัมมนาการใช้ภาษาไทยปัจจุบัน. กรุงเทพฯ: กรุงสยามการพิมพ์.

ณัฐพร พานโพธิ์ทอง. 2556. วาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์ตามแนวภาษาศาสตร์: แนวคิดและการนำมาศึกษาวาทกรรมในภาษาไทย. กรุงเทพฯ: โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ถวิลวดี บุรีกุล และคณะ. 2566. การศึกษาอนาคตและฉากทัศน์การเมืองไทย เพื่อสร้างประชาธิปไตยที่ยั่งยืนในมิติ การเมืองภาคพลเมือง. กรุงเทพ: สถาบันพระปกเกล้า.

ไทยพีบีเอสออนไลน์. 2565. แนะปรับค่านิยมลูกเป็นสมบัติของพ่อแม่ หยุด “รักวัวให้ผูกรักลูกให้ตี”. ค้นเมื่อ 2 ตุลาคม 2568, จาก https://www.thaipbs.or.th/news/content/311355.

ธเนศ เวศร์ภาดา. 2549. หอมโลกวรรณศิลป์. กรุงเทพฯ: ปาเจรา.

บุญเกียรติ การะเวกพันธุ์. 2562. “ใครควรจะเป็นผู้ปกครอง.” วารสารรามคําแหง ฉบับรัฐประศาสนศาสตร์ 2 (2): 172-198.

ปุรวิชญ์ วัฒนสุข. 2566. การเมืองหลังเลือกตั้ง 66 การเปลี่ยนแปลงกับพลังสื่อโซเชียล. ค้นเมื่อ 2 ตุลาคม 2568, จาก https://tu.ac.th/thammasat-070666-politics-after-the-election.

ร็อกเกต มีเดีย แล็บ. 2566. สำรวจปรากฏการณ์ทัวร์ลง ครึ่งปีหลัง 2022: แค่ชาวเน็ตทะเลาะกัน หรือมีอะไรมากกว่านั้น. ค้นเมื่อ 2 ตุลาคม 2568, จาก https://rocketmedialab.co/controversial-issue/?utm_source=chatgpt.com.

วรุณญา อัจฉริยบดี. 2563. “บทบาทการควบคุม: ความสัมพันธ์เชิงอำนาจในคำฉันท์ดุษฎีสังเวยกล่องช้าง.” วารสารวรรณวิทัศน์ 20 (2): 29-62.

วรุณญา อัจฉริยบดี. 2566. “ความสัมพันธ์เชิงอำนาจในกวีนิพนธ์ร่วมสมัยในคอลัมน์ “กวีกระวาด” และกวีนิพนธ์รางวัลพานแว่นฟ้าปี พ.ศ. 2559-2564.” วารสารมนุษยศาสตร์ ฉบับบัณฑิตศึกษา 12 (1): 37-57.

วันมูหะมัดนอร์ มะทา 2566. “คำนิยม.” ใน วาสนา ชูรัตน์ (บรรณาธิการ), เฮือกสุดท้ายของบทผญา, (คำนิยม). กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.

วัฒน์ ยวงแก้ว. 2566. “กำแพง.” ใน วาสนา ชูรัตน์ (บรรณาธิการ), เฮือกสุดท้ายของบทผญา, (20-21). กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.

วิชัย ตันศิริ. 2551. วัฒนธรรมพลเมือง. กรุงเทพ: สถาบันนโยบายการศึกษา.

วิฬาร์ วลี. 2566. “ไม้แขวนเสื้อ.” ใน วาสนา ชูรัตน์ (บรรณาธิการ), เฮือกสุดท้ายของบทผญา, (14-16). กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.

วิภาดา รัตนดิลก ณ ภูเก็ต. 2560. “ความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างความเป็นผู้ใหญ่-ความเป็นเด็กในหนังสือชุด เมื่อคุณตาคุณยายยังเด็ก.” วารสารอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร 39(2): 104-125.

สงกาสังข์. 2566. “อัตตาอวตาร.” ใน วาสนา ชูรัตน์ (บรรณาธิการ), เฮือกสุดท้ายของบทผญา, (17-19). กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.

สำนักราชบัณฑิตยสภา. 2561. พจนานุกรมศัพท์วรรณกรรม ฉบับราชบัณฑิตยสภา (แก้ไขเพิ่มเติม). พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สํานักราชบัณฑิตยสภา.

สุจิตรา จงสถิตย์วัฒนา. 2549. เจิมจันทน์กังสดาล: ภาษาวรรณศิลป์ในวรรณคดีไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สุปาณี พัดทอง. 2540. ศิลปะการประพันธ์ภาษาไทย: ร้อยกรอง. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

อติรุจ ดือเระ. 2565. OHCHR ระบุปี 2565 เป็นปีที่ชาวปาเลสไตน์ถูกคร่าชีวิตในเขตเวสต์แบงก์มากที่สุดในรอบ 17 ปี พร้อมประณามอิสราเอลใช้กำลังเกินกว่าเหตุ. ค้นเมื่อ 27 กันยายน 2568, จาก https://www.sdgmove.com/2022/12/29/ohchr-israeli-violence-palestinians-2022/.

อลิษา วาหับ. 2566. “จิตรกร.” ใน วาสนา ชูรัตน์ (บรรณาธิการ), เฮือกสุดท้ายของบทผญา, (26-28). กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.

ฮีดายะห์ เบ็ญโกบ. 2566. “ความทรงจำสุดท้ายของซากีนะฮ์.” ใน วาสนา ชูรัตน์ (บรรณาธิการ), เฮือกสุดท้ายของบทผญา, (22-25). กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.

THE STANDARD. 2566. อะไรที่ไม่คิดว่าจะได้เห็น ก็ได้เห็นบทสรุปการเมืองไทยปี 2566. ค้นเมื่อ 27 กันยายน 2568, จาก https://thestandard.co/thailand-politics-2566/?utm_source=chatgpt.com.