พลวัตความเปราะบางของครัวเรือนไทยระหว่างปี 2556 - 2564
The dynamics of household vulnerability in Thailand from 2013 to 2021
Keywords:
ครัวเรือนเปราะบาง, ความเปราะบาง, ความปราะบางทางการเงิน, การพึ่งพิงAbstract
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อระบุปัญหาความเปราะบางของครัวเรือนไทยใน 9 มิติ โดยครอบคลุมความเปราะบางทางการเงินของครัวเรือน (เช่น การมีเงินออมต่ำ การมีหนี้เพื่ออุปโภคบริโภค การขาดแหล่งเงินกู้ในยามฉุกเฉิน) การขาดโอกาสทางการศึกษาของสมาชิกวัยเรียน รวมไปถึงภาวะพึ่งพิงของครัวเรือน ข้อมูลที่นำมาวิเคราะห์คือข้อมูลการสำรวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือนของสำนักงานสถิติแห่งชาติในช่วงปี 2556 – 2564 ข้อค้นพบที่สำคัญคือครัวเรือนไทยประมาณร้อยละ 50 มีความเปราะบางในระดับต่ำ (1 – 2 มิติ) ความเปราะบางที่พบมากเป็นสองอันดับแรกคือการออมของครัวเรือนต่ำและการมีหนี้อุปโภคบริโภคซึ่งสะท้อนถึงความไม่มั่นคงทางการเงินของครัวเรือน นอกจากนี้ ยังพบว่าภาวะพึ่งพิงระหว่างคนในครัวเรือนและคนจากภายนอกครัวเรือนในรูปเงินโอนเป็นความเปราะบางที่พบมากรองลงมาและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในช่วงปีที่ทำการศึกษา ในทางกลับกัน ความเปราะบางด้านการขาดโอกาสทางการศึกษาของเด็กวัยเรียนมีแนวโน้มลดลงอย่างชัดเจน ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงประสิทธิผลของนโยบายภาครัฐในการขยายโอกาสและการเข้าถึงบริการทางการศึกษาในระดับพื้นฐานอย่างทั่วถึง
References
Angeon, V. & Bates, S. (2015). Reviewing composite vulnerability and resilience indexes: A
sustainable approach and application. World Development, 72(C), 140-162.
Bardsley, D. K., & Wiseman, N. D. (2012). Climate change vulnerability and social development
for remote indigenous communities of South Australia. Global Environmental Change,
(3), 713-723.
Chum-in. K & Prapruit, P. (2017). The Vulnerability of Farming Households in a Watershed
Area of Ban Lo Han,Pa Bon District, Phatthalung Province [in Thai]. Thaksin Journal,
(3), 159 – 167.
Community Development Department. (2025). Criteria for vulnerable households and definition
of burden [in Thai]. Retrieved from https://www.tpmap.in.th/fragile.
Department of Older Persons. (2024). Situation of the Thai Older Persons 2023 [in Thai].
Department of Older Persons, Ministry of Social Development and Human Security.
Khunta, C. & Leknoi, U. (2021). Vulnerability assessment of households to managing the
flood relief operations centre: A case study of Moo 1 Pattana Community, Ban Phai
Municipality, Khonkaen Province [in Thai]. Journal of MCU Nakhondhat, 8(6), 314-330.
Office of the National Economic and Social Development Council. (2024). Glossary on vulnerable
Households [in Thai]. Retrieved from http://nscr.nesdc.go.th/pelcd-glossary/
Orsuwan, M., Hengpatana, S., & Patmasiriwat, D. (2023). Income distribution, poverty incidence,
social class and human capital in the time of COVID-19 crisis: Evidence from
Thailand’s household survey. Kasetsart Journal of Social Sciences, 45(1), 193 – 202.
Patmasiriwat, D., Ratchatapibhunphob, P., Puntunen, P., Kamunee, W., Pumkaew, D., & Inon,
M. (2023). Household vulnerability and child education inequality: Evidence from Thailand’s
household survey and the national educational test score [in Thai]. Economics
and Public Policy Journal, 14(28), 33-49.
Promphakping, B. (2017). Vulnerability of Undon Thani urban household in the context of urban
Growth [in Thai]. Journal of Social Development and Management Strategy, 19(2),
-92.
Thailand Development Research Institute. (2020). The impact of COVID-19 on households with
young children [in Thai]. Retrieved from https://tdri.or.th/2020/09/covid-63/.
Thai People Map and Analytics Platform. (2025). About TPMAP [in Thai]. Retrieved from https://
www.tpmap.in.th/about.
World Bank. (2021). Impact of COVID-19 on Thailand’s Households: Insights from a Rapid
Phone Survey (English). Retrieved from http://documents.worldbank.org/curated/
en/390821633313679563.
Yoo, B., Donthu, N., & Lenartowicz, T. (2011). Measuring Hofstede’s five dimensions of cultural
values at the individual level: Development and validation of CVSCALE. Journal of
International Consumer Marketing, 23(3-4), 193-210.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright to published manuscripts becomes the property of the Graduate School of Development Economics, National Institute of Development Administration. Reproduction of all or part of a Development Economic Review (DER) article by anyone, excluding author(s), is prohibited, unless receiving our permission.
Disclaimer: Opinions expressed in articles published in this journal are those of the author (s) and do nto necessarily represent opinions of the Graduate School of Development Economics, National Institute of Development Administration. Trade and proprietary names are only for identification and not constitute our endorsement.
