การพัฒนาโครงสร้างเครื่องแต่งกายอัตลักษณ์ไทย สู่บริบทร่วมสมัย

ผู้แต่ง

  • ธนาคม สิทธิอัฐกร สาขาวิชาการออกแบบ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
  • ศุภชัย อารีรุ่งเรือง สาขาวิชาการออกแบบ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

DOI:

https://doi.org/10.14456/tiat.2025.10

คำสำคัญ:

อัตลักษณ์ไทย , เครื่องแต่งกายไทย, เครื่องแต่งกายร่วมสมัย , ชุดไทยประจำชาติ , การออกแบบเครื่องแต่งกาย

บทคัดย่อ

การพัฒนาโครงสร้างเครื่องแต่งกายอัตลักษณ์ไทยสู่บริบทร่วมสมัย มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างองค์ความรู้ทางด้านการออกแบบเครื่องแต่งกายร่วมสมัยโดยใช้โครงสร้างเครื่องแต่งกายไทยเป็นองค์ประกอบหลัก และสามารถพัฒนาเป็นเครื่องแต่งกายที่สอดคล้องกับบริบทของปัจจุบัน งานวิจัยชิ้นแบ่งเนื้อหาออกเป็น 2 ส่วนด้วยกันคือ การศึกษาข้อมูลเชิงเอกสารที่เกี่ยวกับประวัติศาสตร์เครื่องแต่งกายไทย ประกอบกับประวัติศาสตร์เครื่องแต่งกายประจำชาติอื่น ๆ ในภูมิภาคเอเชีย เพื่อสืบค้นอัตลักษณ์ความเป็นไทยในโครงสร้างเครื่องแต่งกาย ประกอบกับค้นหาแนวคิดด้านการออกแบบเพื่อนำมาปรับใช้เป็นกรณีศึกษาควบคู่กับการทำวิจัยเชิงคุณภาพผ่านการสัมภาษณ์ความคิดเห็น มีกลุ่มประชากรแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มหลัก ได้แก่ กลุ่มผู้เชี่ยวชาญในสาขาที่เกี่ยวข้องจำนวน 5 ท่าน และกลุ่มเป้าหมาย จำนวน 5 ท่าน โดยกลุ่มเป้าหมายนี้ต้องมีอายุในช่วง 25– 35 ปี ประกอบด้วยผู้ชาย 1 ท่าน และผู้หญิงอีก 4 ท่าน ซึ่งในส่วนของกลุ่มเป้าหมายนั้นจะมีการเก็บตัวอย่างรูปถ่ายสำหรับการวิเคราะห์เพิ่มเติม จากการศึกษาเชิงเอกสาร และการวิจัยเชิงคุณภาพส่งผลให้ผู้วิจัยสามารถสรุปทฤษฎีในการพัฒนาเครื่องแต่งกายร่วมสมัยที่มีรากฐานจากเครื่องแต่งกายประจำชาตินั้นต้องการการผสมผสานจาก 2 ส่วนเข้าด้วยกัน ได้แก่อัตลักษณ์เชิงโครงสร้างเครื่องแต่งกายประจำชาติ ประกอบกับบริบทความเป็นปัจจุบัน จึงจะบรรลุวัตถุประสงค์การวิจัยที่ตั้งไว้ ส่งผลให้เกิดเป็นต้นแบบเครื่องแต่งกายไทยร่วมสมัยที่สามารถใช้งานได้จริง ผลการประเมินผ่านการสัมภาษณ์กลุ่มประชากรชี้ให้เห็นว่าทฤษฎีดังกล่าวเป็นทฤษฎีที่ใช้งานได้จริง สามารถต่อยอดอัตลักษณ์เครื่องแต่งกายไทยให้อยู่ในบริบทร่วมสมัยได้ โดยผู้วิจัยพบว่าผลลัพธ์สามารถเปลี่ยนไปได้ตามบริบท หรือกลุ่มเป้าหมายที่มีความแตกต่างกัน

เอกสารอ้างอิง

กันยาพร เก่งรุ่งเรืองชัย. (2562). ฮันบก:การเปลี่ยนแปลงความหมายจากอดีตถึงปัจจุบัน. สืบค้นเมื่อ 29 มกราคม 2566, จาก http://isas.arts.su.ac.th/wp-content/uploads/2562/history/05590556.pdf

กิตติกรณ์ นพอุดมพันธุ์. (2554). ประวัติเครื่องแต่งกายไทย (เอกสารประกอบการสอนรายวิชา ศก 372 สาขาวิชาศิลปะการแสดง). กรุงเทพฯ : คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

คณะทำงานพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ. (2555). ราชศิลป์พัสตราภรณ์. กรุงเทพฯ : พิพิธภัณฑ์ผ้า ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ.

ฆัสราขมะวรรณ มุกดาวิจิตร. (2560). 50 เรื่อง แบบไทย ๆ. กรุงเทพฯ : บริษัท เฟิสท์ ออฟเซท (1993) จำกัด.

ชานันท์ ยอดหงษ์. (2561). เพศสภาวะและชนชั้นใน ‘ชุดไทย’ ตามไทยนิยม. สืบค้นเมื่อ 22 กุมภาพันธ์ 2565, จาก https://thematter.co/thinkers/gender-and-classs-in-chood-thai-ka/49687

ดารารัตน์ เมตตาริกานนท์. (2555). ชุด “อาเซียน” ในมิติประวัติศาสตร์ ประวัติศาสตร์ลาวในหลายมิติ. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ.

ปภัสรา นัฏสถาพร. (2562). ชุดไทยที่น่ารักที่สุด! Sretsis (สเรทซิส) เปิดตัวชุดไทยปักลายสุดคิวท์ จากผ้าไหมไทยภาคอีสาน. สืบค้นเมื่อ 5 พฤษภาคม 2564. จาก https://www.vogue.co.th/vogue-shopping/article/sretsissawasdeepimaicapsule

ปุณญนุช คูบุญญอารักษ์. (2566). ถอดรหัสกี่เพ้า จากเครื่องแต่งกายของชนชั้นสูง สู่สัญลักษณ์ยุคศักดินากับแฟชั่นต้องห้ามแห่งทศวรรษที่ 19. สืบค้นเมื่อ 13 มกราคม 2566, จาก https://www.harpersbazaar.co.th/FASHION/STYLE-FILE/historyofqipaofbclid=IwAR1bQC3gtsSGGqq2fF2QhJ0_6wT2bK4XfwKjc75MgY8BghF_vJRkj0YWFc

รัตนา จันทรสารโสภณ และกิติกา กรชาลกุล. (2564). ชุดกี่เพ้ากับวิวัฒนาการการแต่งกายของชาวจีน. วารสารวิชาการภาษาและวัฒนธรรมจีน. 8(1) : 73-85.

สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ. (2553). การแต่งกายไทย วิวัฒนาการจากอดีตสู่ปัจจุบัน 1. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลัชชิ่ง จำกัด (มหาชน).

สุจิตต์ วงษ์เทศ. (2561). อยุธยามาจากไหน?. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์นาตาแฮก.

อาณัติ อนันตภาค. (2558). ประวัติศาสตร์ลาวดินแดนแห่งหุบเขาและความเปลี่ยนแปลง. กรุงเทพฯ : ยิปซีกรุ๊ป.

Chew, M. (2007). Contemporary re-emergence of the Qipao: political nationalism, cultural Production and popular consumption of a traditional Chinese dress. China: An International Journal.. 5(2) : 361–376. Retrieved January 18, 2023, from https://www.jstor.org/stable/20192740

Han, H. K. (2017). Couture Korea. Korea : Asian Art Museum.

Mutual. (2567). Story of 14 ชุดแต่งงาน: เราต้องการให้โลกหันมาดูหรือรู้กันแค่สองคน ‘ฌอน Poem’ ชวนล ไคสิริ. สืบค้นเมื่อ 8 มกราคม 2568, จาก https://url.in.th/QJgAd

Pattarat. (2561, 2 พฤษภาคม). หยิบยุคทองแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ สู่ spring / summer 2018. แนวหน้า. จาก https://www.naewna.com/lady/336230

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-08-21

รูปแบบการอ้างอิง

สิทธิอัฐกร ธ., & อารีรุ่งเรือง ศ. (2025). การพัฒนาโครงสร้างเครื่องแต่งกายอัตลักษณ์ไทย สู่บริบทร่วมสมัย. Asian Journal of Traditional and Innovative Arts and Textiles, 4(2), 137–153. https://doi.org/10.14456/tiat.2025.10

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย