การออกแบบผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกจากงานศิลปะการแทงหยวกของกลุ่มชาติพันธุ์ในพื้นที่แหล่งเรียนรู้พิพิธภัณฑ์ไทยพวนบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและถอดองค์ประกอบของงานศิลปะการแทงหยวกในกลุ่มชาติพันธุ์ไทยพวนอำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี นำมาใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ของที่ระลึก และเพื่อออกแบบผลิตภัณฑ์ของ  ที่ระลึกจากศิลปะการแทงหยวกในพื้นที่แหล่งเรียนรู้พิพิธภัณฑ์ไทยพวนบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ได้แก่ การสัมภาษณ์ปราชญ์ท้องถิ่นด้านศิลปะการแทงหยวก จำนวน 1 คน สรุปองค์ประกอบศิลปะการแทงหยวก บ้านผือจำแนก 2 ประเภท ได้แก่ ประเภทลายพื้นเมืองดั้งเดิม ได้แก่ ลายฟันปลา ลายฟันสาม ลายดอกจิก ลายตีนเต่า (หรือลายผักแว่น) และ ประเภทลายประยุกต์ ซึ่งเกิดจากแรงบันดาลใจที่ได้พบเห็นจากสถาปัตยกรรมทางพระพุทธศาสนา ได้แก่ ลายโง่ (หรือสําเนียงไทยพวนเรียก “โหง่”) ลายแขนนาง (หรือลายวันแล่น) และลายนาค และจัดกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการถอดองค์ความรู้ศิลปะการแทงหยวกเพื่อบูรณาการใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์      แก่นักศึกษา 30 คน ประเมินความพึงพอใจการนำไปใช้ประโยชน์การนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในกิจกรรมอื่น ๆ ความพึงพอใจที่ระดับมาก ค่าเฉลี่ย 4.35 และทดสอบการนำความรู้มาประยุกต์ใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ของที่ระลึก จำนวน 4 ชุดผลิตภัณฑ์ ได้แก่ ถาดวางผลไม้ เสื้อยืด (แขนสั้นและแขนยาว) แม่เหล็กติดตู้เย็น และแก้วน้ำ    โดยการนำองค์ประกอบลวดลายมาใช้ในการออกแบบ 2 แบบ คือ โครงสร้างลายหรือโครงสร้างงานแทงหยวก และลายเส้นที่เกิดขึ้น มีแนวทางการผลิต 2 ลักษณะคือ การผลิตแบบงานหัตถกรรม (งานฝีมือด้วยการระบายสี ปักผ้าบนเสื้อยืด และการปั้นดินไทยแม่เหล็กติดตู้เย็น) และการผลิตแบบอุตสาหกรรม (งานช่างไม้ในทำถาดวางผลไม้ การพิมพ์แบบถ่ายโอนความร้อนบนเสื้อยืด และแก้วน้ำ) เพื่อเป็นทางเลือกให้กับชุมชนไทยพวนบ้านผือในการผลิตของที่ระลึกทางวัฒนธรรมจำหน่ายในอนาคต