แนวทางการพัฒนาทุนทางวัฒนธรรมโดยชุมชนมีส่วนร่วมเพื่อการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ

บทคัดย่อ

งานวิจัยชิ้นนี้มุ่งนำเสนอแนวทางการพัฒนาทุนทางวัฒนธรรมเพื่อการท่องเที่ยวในจังหวัดศรีสะเกษ โดยมีหัวใจสำคัญอยู่ที่ การสร้างกระบวนการจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชนเป็นศูนย์กลางอย่างแท้จริง แทนที่จะเป็นเพียงการนำเสนอสินทรัพย์ทางวัฒนธรรมที่มีอยู่เดิม ผลการศึกษาได้สะท้อนให้เห็นถึงพิมพ์เขียว สำหรับการเปลี่ยนผ่านวัฒนธรรมท้องถิ่นให้กลายเป็นเครื่องมือในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมอย่างยั่งยืน ซึ่งประกอบด้วยมิติที่เชื่อมโยงกันอย่างเป็นระบบ ในมิติแรก คือ การวางรากฐานโครงสร้างการบริหารจัดการ งานวิจัยชี้ว่าความสำเร็จไม่ได้ขึ้นอยู่กับตัวแหล่งท่องเที่ยวเพียงอย่างเดียว แต่ต้องเริ่มจากการสร้างกลไกการทำงานที่เข้มแข็ง การจัดทำฐานข้อมูลแหล่งเรียนรู้ การประสานงานกับทุกภาคส่วน และการกำหนดยุทธศาสตร์ที่ชัดเจน ถือเป็นขั้นตอนพื้นฐานที่จำเป็นอย่างยิ่ง นอกจากนี้ การจัดตั้งหน่วยงานประสานงานและคณะกรรมการที่มาจากคนในพื้นที่โดยตรง เป็นการสร้าง "เจ้าภาพ" ที่มีความเข้าใจและเป็นเจ้าของร่วมกันอย่างแท้จริง โครงสร้างเหล่านี้ทำหน้าที่เป็นเสมือนกระดูกสันหลังที่ค้ำจุนให้กิจกรรมการท่องเที่ยวสามารถดำเนินไปได้อย่างมีทิศทางและเป็นเอกภาพ  มิติที่สอง คือ การพัฒนาทุนมนุษย์และทุนทางสังคมซึ่งเป็นมิติที่ลึกซึ้งกว่าแค่การบริหารจัดการ แต่เป็นการสร้าง "จิตวิญญาณ" ของการท่องเที่ยวโดยชุมชน การปลูกฝังจิตสำนึกให้คนในชุมชนรู้สึกรับผิดชอบร่วมกันในการดูแลรักษามรดกทางวัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อม คือการเปลี่ยนสถานะของชาวบ้านจากเพียง "ผู้พักอาศัย" ให้กลายเป็น "ผู้พิทักษ์และเจ้าของวัฒนธรรม" ยิ่งไปกว่านั้น แนวทางการเพิ่มมูลค่าโดยการสืบค้นและฟื้นฟูสิ่งที่ดีงามในอดีต รวมถึงการชูภูมิปัญญาท้องถิ่นของปราชญ์ชาวบ้านให้เป็น "จุดขาย" ถือเป็นการสร้างประสบการณ์ที่แตกต่างและมีคุณค่าสำหรับนักท่องเที่ยว เป็นการแปลงสินทรัพย์ทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวที่มีชีวิตชีวาและน่าสนใจ มิติสุดท้ายคือการสร้างความยั่งยืนผ่านการประเมินและสถาปนารูปแบบการพัฒนาที่นำเสนอนี้ไม่ใช่รูปแบบที่หยุดนิ่ง แต่เป็นกระบวนการที่ต้องมีการประเมินและปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สามารถตอบสนองต่อความต้องการของชุมชนและนักท่องเที่ยวที่เปลี่ยนแปลงไปได้เสมอ ขั้นตอนนี้สร้างกลไกการเรียนรู้และพัฒนาที่ไม่สิ้นสุด ซึ่งนำไปสู่เป้าหมายสูงสุดคือการทำให้ "ทุนทางวัฒนธรรม" กลายเป็นสิ่งที่ได้รับการ "สถาปนา" กล่าวคือ เป็นที่ยอมรับ มีรูปแบบการจัดการที่เป็นรูปธรรม และกลายเป็นส่วนหนึ่งของอัตลักษณ์และวิถีชีวิตของชุมชนอย่างถาวร ไม่ว่าชุมชนนั้นจะมีความหลากหลายทางชาติพันธุ์เพียงใดก็ตาม