ปัญหาทางกฎหมายสิทธิบัตร: กรณีการประดิษฐ์เกิดจากปัญญาประดิษฐ์

Abstract

เมื่อปัญญาประดิษฐ์ได้รับการพัฒนาเพิ่มประสิทธิภาพการประมวลผลวิเคราะห์เชิงลึกให้คล้ายความฉลาดของมนุษย์ และสามารถก่อให้เกิดผลลัพธ์ที่เป็นการกระทำ กระทั่งมีความสามารถประดิษฐ์คิดค้นนวัตกรรมใหม่ๆ ขึ้นมาได้เอง (AI-Generated Invention) โดยไม่จำเป็นต้องถูกแทรกแซง หรือควบคุมโดยมนุษย์ จึงเกิดประเด็นปัญหาทางกฎหมายว่าการประดิษฐ์ที่เกิดจากปัญญาประดิษฐ์นั้น ควรได้รับประโยชน์จากการคุ้มครองสิทธิบัตรหรือไม่ มีความสอดคล้องกับนโยบายในการให้ความคุ้มครองสิทธิบัตรอย่างไร และผู้ใดควรมีสถานะเป็นผู้ประดิษฐ์หรือผู้ทรงสิทธิบัตรในการประดิษฐ์ดังกล่าว ในการนี้ ผู้วิจัยจึงได้ศึกษานโยบายในการให้ความคุ้มครองสิทธิบัตรซึ่งปรากฏในแนวคิดทฤษฎีต่างๆ หลักเกณฑ์การคุ้มครองสิทธิบัตรที่กำหนดไว้ในความตกลงระหว่างประเทศ รวมถึงศึกษาเปรียบเทียบการตีความกฎหมายของประเทศที่เลือกศึกษาเกี่ยวเนื่องกับประเด็นการขอจดสิทธิบัตรการประดิษฐ์ที่เกิดจากปัญญาประดิษฐ์ โดยมุ่งที่จะทำความเข้าใจเกี่ยวกับสถานการณ์การพัฒนาความสามารถของปัญญาประดิษฐ์ ที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในเทคโนโลยีการประดิษฐ์คิดค้นนวัตกรรม และประเด็นปัญหาที่เกิดจากการปรับใช้กฎหมายสิทธิบัตรเพื่อคุ้มครองการประดิษฐ์ที่เกิดจากปัญญาประดิษฐ์ดังกล่าว รวมถึงแนวทางการพิจารณาเกี่ยวกับความเหมาะสมในการนำกฎหมายสิทธิบัตรมาปรับใช้เพื่อคุ้มครองการประดิษฐ์ที่เกิดจากปัญญาประดิษฐ์ในประเทศไทย ซึ่งผลการศึกษาพบว่า กฎหมายสิทธิบัตรที่มีลักษณะเป็นสากลและบังคับใช้อยู่ในปัจจุบันยังมีข้อจำกัด อาทิ ประเด็นเกี่ยวข้องกับแนวคิดในการให้ความคุ้มครองสิทธิบัตร ประเด็นเงื่อนไขในการขอรับสิทธิบัตร รวมถึงสิทธิของผู้ประดิษฐ์หรือผู้ทรงสิทธิบัตร ซึ่งอาจไม่สอดคล้องต่อการพัฒนาเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์และนวัตกรรมใหม่ๆ ที่กำลังจะเกิดขึ้น และส่งผลให้การประดิษฐ์ที่เกิดจากปัญญาประดิษฐ์ไม่ได้รับความคุ้มครองตามแนวทางของกฎหมายที่เหมาะสม