การพัฒนารูปแบบจิตศึกษาเพื่อส่งเสริมภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมของนิสิตปริญญาโท สาขาการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยนเรศวร

Main Article Content

พิทยา แสงสว่าง
ณัฎฐ์ รัตนศิรินิชกุล
อนุชา กอนพ่วง
นรินทิพย์ กอนพ่วง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบของภาวะผู้นำเชิงจริยธรรม ความต้องการจำเป็นและแนวทางการใช้จิตศึกษาเพื่อส่งเสริมภาวะผู้นำเชิงจริยธรรม 2) สร้างรูปแบบจิตศึกษาเพื่อส่งเสริมภาวะผู้นำเชิงจริยธรรม 3) ทดลองใช้รูปแบบ และ 4) ประเมินผลลัพธ์ของรูปแบบจิตศึกษาเพื่อส่งเสริมภาวะผู้นำเชิงจริยธรรม เป็นการวิจัยและพัฒนา กลุ่มประชากร ได้แก่ นิสิตปริญญาโท สาขาการบริหารการศึกษา ชั้นปีที่ 1 ปีการศึกษา 2566 จำนวน 150 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แบบประเมิน และแบบบันทึกการสังเกต วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ การวิเคราะห์สถิต หาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าดัชนีลำดับความสำคัญของความต้องการจำเป็น (PNI modified) และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1. ภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมมี 3 องค์ประกอบ คือ ค่านิยม การตัดสินใจ และการเข้าอกเข้าใจผู้อื่น โดยความต้องการจำเป็นในการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมมีค่า PNI modified = 0.47 แนวทางการใช้จิตศึกษาแบ่งออกเป็น 2 ด้าน ได้แก่ ความเป็นชุมชนสนามพลังบวก และกิจกรรมจิตศึกษาเพื่อฝึกฝน
2. รูปแบบจิตศึกษาที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย หลักการ วัตถุประสงค์ กลไก วิธีดำเนินงาน การวัดผล และเงื่อนไขความสำเร็จ โดยเน้นการใช้จิตวิทยาเชิงบวกและกิจกรรมจิตศึกษา ผลการประเมินรูปแบบโดยผู้เชี่ยวชาญพบว่ามีความถูกต้อง ครอบคลุม และเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด (equation = 4.76, S.D. = 0.43)
3. การทดลองใช้รูปแบบจิตศึกษาเพื่อส่งเสริมภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมของนิสิตปริญญาโทสาขาการบริหารการศึกษาประกอบด้วย การประเมินปฏิกิริยา พบว่า นิสิตมีปฏิกิริยาเชิงบวกต่อการเรียนรู้ทุกด้าน มีความเข้าใจเพิ่มขึ้นและพัฒนาทักษะการใช้จิตศึกษาอย่างชัดเจน พฤติกรรมในภาพรวมอยู่ในระดับมาก (equation = 4.06, S.D. = 0.58)
4. ผลการประเมินผลลัพธ์ (Results) ของรูปแบบจิตศึกษาเพื่อส่งเสริมภาวะผู้นำเชิงจริยธรรม พบว่าผลลัพธ์ในภาพรวมทุกด้าน อยู่ในระดับมาก (equation = 3.71, S.D. = 0.55)

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
แสงสว่าง พ., รัตนศิรินิชกุล ณ., กอนพ่วง อ., & กอนพ่วง น. (2025). การพัฒนารูปแบบจิตศึกษาเพื่อส่งเสริมภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมของนิสิตปริญญาโท สาขาการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยนเรศวร. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, 25(4), 267–284. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/dhammathas/article/view/287588
ประเภทบทความ
บทความวิจัย (Research Article)

เอกสารอ้างอิง

กมลทิพย์ ทองกำแหง. (2562). กลยุทธ์การพัฒนาภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมสำหรับผู้บริหารโรงเรียนเอกชน. (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ณัฐริดา นิพนธ์, โสภนา สุดสมบูรณ์ และกุลชลีจงเจริญ. (2563). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมกับบทบาทของผู้บริหารสถานศึกษาในการพัฒนาคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้เรียนในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครสวรรค์ เขต 1. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 7(5), 158-171.

เพ็ญศิริ สมเรือน. (2560). ภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตราด. (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). ชลบุรี: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยบูรพา.

รัตนะ บัวสนธ์. (2565). การวิจัยและพัฒนานวัตกรรมการศึกษา. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

วิจารณ์ พานิช. (2555). วิถีสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์ในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ: ตถาตาพับลิเคชั่น.

วิเชียร ไชยบัง. (2562). จิตศึกษาพัฒนาปัญญาภายใน. (พิมพ์ครั้งที่ 7). บุรีรัมย์: โรงเรียนลำปลายมาศพัฒนา.

สุทัด จันทะสินธุ์. (2560). รูปแบบภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมแบบบูรณาการของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่.

สุวิมล ว่องวาณิช. (2558). การวิจัยประเมินความต้องการจำเป็น. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

Brown, M. E., & Treviño, L. K. (2006). Ethical leadership: A review and future directions. The Leadership Quarterly, 17(6), 595-616. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2006.10.004

Burns, J. M. (1978). Leadership. New York: Harper & Row.

Grace, B. (2006). Ethical Leadership: In Pursuit of the Common Good. Seattle, WA: Center for Ethical Leadership.

Kohlberg, L. (1976). Moral stages and the idea of justice. In T. Lickona (Ed.), Moral development and behavior: Theory, research, and social issues (pp. 31-53). New York, NY: Holt, Rinehart & Winston.

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610. https://doi.org/10.1177/001316447003000308

Northouse, P. G. (2003). Leadership: Theory and Practice. (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Starratt, R. J. (2004). Ethical Leadership. San Francisco CA: Jossey-Bass.