แนวทางการจัดการเรียนการสอนที่บูรณาการตามหลักไตรสิกขาในโรงเรียนวิถีพุทธ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 1

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการตามหลักไตรสิกขาในโรงเรียนวิถีพุทธ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 1 2) เพื่อศึกษาแนวทางในการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการตามหลักไตรสิกขาในโรงเรียนวิถีพุทธ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 1 กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ สถานศึกษาที่จัดการเรียนการสอนตามหลักไตรสิกขาในโรงเรียนวิถีพุทธ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 1 จำนวน 67 แห่ง จำแนกเป็นผู้บริหารสถานศึกษาและครู จำนวน 270 คน ใช้เทคนิคการสุ่มแบบแบ่งชั้น (Stratified การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการตามหลักไตรสิกขาในโรงเรียนวิถีพุทธ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 1 2) เพื่อศึกษาแนวทางในการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการตามหลักไตรสิกขาในโรงเรียนวิถีพุทธ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 1 กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ สถานศึกษาที่จัดการเรียนการสอนตามหลักไตรสิกขาในโรงเรียนวิถีพุทธ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 1 จำนวน 67 แห่ง จำแนกเป็นผู้บริหารสถานศึกษาและครู จำนวน 270 คน ใช้เทคนิคการสุ่มแบบแบ่งชั้น (Stratified Random Sampling Technique) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล เป็นแบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์ แบบสอบถาม มีค่าความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาตั้งแต่ 0.80 -1.00 ค่าอำนาจจำแนก ได้ค่าอำนาจจำแนกตั้งแต่ 0.45-0.83 ได้ค่าความเชื่อมั่น (r) ทั้งฉบับเท่ากับ 0.97 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 
ผลการวิจัยพบว่า
1. การพัฒนาแนวทางการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการตามหลักไตรสิกขาของโรงเรียนวิถีพุทธ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 1 โดยภาพรวมมีการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า ทุกด้านมีระดับการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก ตามลำดับ ได้แก่ 1) ด้านการใช้สื่อและแหล่งการเรียนรู้ 2) ด้านการวัดผลและการประเมินผล และ 3) ด้านกระบวนการจัดการเรียนรู้
2. แนวทางในการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการตามหลักไตรสิกขาในโรงเรียนวิถีพุทธ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 1 กระบวนการจัดการเรียนรู้ตามหลักไตรสิกขา ควรเริ่มจากการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาให้มีประสิทธิภาพ ผู้บริหารและครูทุกคนจะต้องศึกษาร่วมกัน มีกระบวนการจัดอบรมในการทำหลักสูตร กำหนดตัวชี้วัดให้ชัดเจน แล้วเขียนแผนการสอนให้สอดคล้องกับหลักสูตรสถานศึกษาและการบูรณาการแผนการสอนตามหลักไตรสิกขาให้ชัดเจน ลงมือสอนตามแผนการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการตามหลักไตรสิกขา มี 3 ขั้นตอน คือ 1) ขั้นศีล เป็นขั้นตอนประพฤติปฏิบัติเบื้องต้นของชีวิตที่มีความสำพันธ์อย่างถูกต้องกับสิ่งแวดล้อมและเพื่อนมนุษย์ ตั้งแต่การดู การฟัง การกิน การทำ การคิด เป็นต้น 2) ขั้นสมาธิ เป็นขั้นตอนที่ให้ความสำคัญด้วยการรักษาจิตด้วยคุณภาพ และคุณธรรม 3) ขั้นปัญญา ที่สำคัญคือหลักการและเหตุผลในการคิดพิจารณา อันเกิดจากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ และที่ความสำคัญ ควรรักษากฎระเบียบ วินัย และข้อปฏิบัติในกิจกรรม และโครงการต่างๆ เป็นไปเพื่อส่งเสริมหลักศีลธรรมและกิจกรรมตามวิถีพุทธและมีการนิเทศของผู้บริหารและครูที่ได้รับมอบหมาย นิเทศแบบกัลยาณมิตร และช่วยกันปรับปรุงให้ดียิ่งขึ้น