การวิเคราะห์แนวคิดเรื่องพญาแถนของกลุ่มชาติพันธุ์ภูไท จังหวัดร้อยเอ็ด

Main Article Content

ไผทรัฐ มละสีวะ
จรัส ลีกา

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดเรื่องพญาแถนของกลุ่มชาติพันธุ์ภูไท 2) ศึกษาแนวคิดเรื่องพญาแถนของกลุ่มชาติพันธุ์ภูไท และ 3) วิเคราะห์อิทธิพลของพญาแถนต่อกลุ่มชาติพันธุ์ภูไท เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาข้อมูลจากเอกสาร งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกตพฤติกรรม และการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า
1. แนวคิดเรื่องพญาแถนของกลุ่มชาติพันธุ์ภูไทเป็นแนวคิดที่แสดงถึงบทบาทของพญาแถนมีต่อกลุ่มชาติพันธุ์ภูไท 3 ประการ 1) ผู้สร้างสรรพสิ่ง 2) ให้คุณและโทษ และ 3) ผู้ปกครอง ในขณะที่กลุ่มชาติพันธุ์ภูไทมีบทบาทต่อพญาแถน 3 ประการ 1) เชื่อฟังและปฏิบัติตามคำสั่ง 2) อ้อนวอน และ 3) ขอฝน
2. แนวคิดเรื่องพญาแถนของกลุ่มชาติพันธุ์ภูไท เป็นแนวคิดที่แสดงถึงบทบาทของพญาแถนมีต่อกลุ่มชาติพันธุ์ภูไท 3 ประการ 1) ผู้สร้างสรรพสิ่ง 2) ให้คุณและโทษ และ 3) ผู้ปกครอง ในขณะที่กลุ่มชาติพันธุ์ภูไท มีบทบาทต่อพญาแถน 3 ประการ 1) เชื่อฟังและปฏิบัติตามคำสั่ง 2) อ้อนวอน และ 3) ขอฝน
3. แนวคิดเรื่องพญาแถนมีอิทธิพลต่อกลุ่มชาติพันธุ์ภูไท 5 ด้าน 1) ด้านเศรษฐกิจท้องถิ่นส่งผลต่อพฤติกรรมการแสดงออกในด้านการผลิตสินค้าไว้ใช้สอยในชุมชนและการกระจายรายได้แก่ชุมชนอย่างทั่วถึง 2) ด้านสังคมท้องถิ่น ส่งผลต่อพฤติกรรมการแสดงออกในด้านความร่วมมือในการเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ ในชุมชน 3) ด้านการเมืองท้องถิ่น ส่งผลต่อพฤติกรรมการแสดงออกในด้านการมีส่วนร่วมในการคิดแก้ไขปัญหาของชุมชน 4) ด้านประเพณีและวัฒนธรรมท้องถิ่น ส่งผลต่อพฤติกรรมการแสดงออก ในด้านการจัดทำประเพณีบุญบั้งไฟ รวมทั้งส่งเสริมและอนุรักษ์ประเพณีบุญบั้งไฟ และ 5) ด้านวิถีชีวิตท้องถิ่น ส่งผลต่อพฤติกรรมการแสดงออกในด้านความเป็นอยู่ที่เรียบง่ายตามวิถีภูไทและเปิดรับวิถีชีวิตสมัยใหม่ที่สอดคล้องกับวิถีภูไทดั้งเดิม

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
มละสีวะ ไ. ., & ลีกา จ. (2025). การวิเคราะห์แนวคิดเรื่องพญาแถนของกลุ่มชาติพันธุ์ภูไท จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, 25(1), 151–164. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/dhammathas/article/view/276526
ประเภทบทความ
บทความวิจัย (Research Article)

เอกสารอ้างอิง

จีราภรณ์ จันโสม. (2562). แนวคิดผีฟ้าในเชิงปรัชญาของชุมชนบ้านนาเสียว ตำบลนาเสียว อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ. พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ประยงค์ แสนบุราณ. (2556). ความเชื่อเรื่องพระยาแถนของกลุ่มชาติพันธุ์ในสังคมกลุ่มวัฒนธรรมพื้นบ้านภาคอีสาน. วารสารมนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 29(3), 21-40. https://so01.tci-thaijo.org/index.php/HUSO/article/view/6102

พระคงศักดิ์ สิริคุตโต (หมั่นวิชา). (2559). ศึกษาความเชื่อและพิธีกรรมที่มีต่อประเพณีบุญบั้งไฟของชุมชนบ้านธาตุ ตำบลบ้านธาตุ อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี. พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาใจสิงห์ สิริธมฺโม (เถื่อนศรี), จรัส ลีกา, สุวิน ทองปั้น, พระมหาสากล สุภรเมธี และพระมหาณัฐพันธ์ สุทสฺสนวิภาณี. (2563). การพิสูจน์ความมีอยู่ของพญาแถนในสังคมล้านช้าง. วารสารบัณฑิตศึกษามหาจุฬาขอนแก่น, 7(1), 197-211. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jg-mcukk/article/view/240464/164076

มหาบุญมี เทบสีเมือง. (2545). หินดาวเล่านิทานพญาแถน. กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ.

_______. (2556). ความเป็นมาของชนชาติลาว เล่ม 1. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ.

_______. (2556). ความเป็นมาของชนชาติลาว เล่ม 2. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ.

สุเทพ ไชยขันธ์. (2556). ความเป็นมาของคนอีสาน ภาคพิเศษ ผู้ไท ลูกแถน สายสัมพันธ์เชื่อมพรมแดนอาเซียนเป็นสิ่งเดียวกัน. กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ.

_______. (2557). ความเป็นมาของคนอีสาน ภาค 2: ผู้ไท ลูกแถน. กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ.

_______. (2557). นิทานพญาแถน แก่นตำนานอาเซียน. กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ.