การวิเคราะห์ปรัชญาในวรรณกรรมจักกวาฬทีปนี

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดจักรวาลในพระไตรปิฎก 2) ศึกษาแนวคิดปรัชญาและวรรณกรรมจักกวาฬทีปนี 3) วิเคราะห์ปรัชญาในวรรณกรรมจักกวาฬทีปนี เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร โดยการเก็บข้อมูลจากเอกสารปฐมภูมิและทุติยภูมิ ได้วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีพรรณนาตามหลักอุปนัยวิธี
ผลการวิจัยพบว่า
1. แนวคิดจักรวาลในพระไตรปิฎกเกี่ยวข้องกับธรรมชาติของโลกธาตุมีความสัมพันธ์กับแนวคิดเรื่อง จิต กรรม สุคติ และทุคติ จักรวาลยังเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์มีสัตว์นรก เปรต อสุรกาย สัตว์ดิรัจฉาน มนุษย์ เทวดา และพรหม มีการแบ่งภพภูมิเป็น 3 คือ 1) กามภพ (กามาวจรภูมิ) 2) รูปภพ (รูปาวจรภูมิ) และ 3) อรูปภพ (อรูปาวจรภูมิ) ซึ่งเป็นสถานที่กำเนิดของสัตว์ตามผลกรรมที่ตนได้กระทำไว้
2. แนวคิดทางปรัชญาเกี่ยวข้องกับการดำรงอยู่ของมนุษย์ที่มีความสงสัยแล้วตั้งคำถามเพื่อหาคำตอบจากสิ่งที่ตนเองสงสัยนั้น ด้วยการแสวงหาเหตุผลหรือหลักความจริงตามวิธีการของปรัชญาที่แบ่งเป็น 5 สาขาหลัก ได้แก่ อภิปรัชญา ญาณวิทยา จริยศาสตร์ สุนทรียศาสตร์ และตรรกศาสตร์ วรรณกรรมจักกวาฬทีปนี พระสิริมังคลาจารย์เป็นผู้แต่งเพื่ออธิบายจักรวาล มีเนื้อหาแบ่งเป็น 6 กัณฑ์ คือ 1) จักกวาฬ สรูปาทินิทฺเทส 2) ปัพฺพตนิทฺเทส 3) ชลาสยนิทฺเทส 4) ทีปนิทฺเทส 5) ภูมินิทฺเทส 6) ปกิณฺณกวินิจฺฉัย
3. วรรณกรรมจักรวาลทีปนี สังเคราะห์เข้าในอภิปรัชญาได้ 3 ทฤษฎี คือ 1) ทฤษฎีสสารนิยม 2) ทฤษฎีจิตนิยม 3) ทฤษฎีธรรมชาตินิยม ญาณวิทยา พบว่า เป็นกระบวนการการเข้าถึงเทวภูมิด้วยฌานสมาบัติ และจริยศาสตร์ พบว่า การที่สัตว์ไปเกิดในภูมิทั้ง 2 นั้น เป็นเพราะผลกรรมโดยมีที่ไป 2 ทาง คือ อบายภูมิ และเทวภูมิ และวรรณกรรมจักกวาฬทีปนีไม่ได้เน้นปัญหาในอภิปรัชญาแต่จะเน้นญาณวิทยาเพราะเป็นเครื่องมือนำไปสู่โลกุตตรปัญญา และเน้นจริยศาสตร์เพราะเป็นสาเหตุทำให้สัตว์ไปเกิดในภพภูมิต่างๆ ตามผลกรรมที่ได้ทำไว้