การสร้างและปรับเปลี่ยนอัตลักษณ์ผู้หญิงภิกษุณีในอรรถกถาธรรมบท

บทคัดย่อ

การวิเคราะห์การสร้างและปรับเปลี่ยนอัตลักษณ์ผู้หญิงภิกษุณีที่ปรากฏในอรรถกถาธรรมบท พบการสร้างอัตลักษณ์ของผู้หญิงที่เป็นภิกษุณี ในช่วงชีวิตฆราวาส 3 ประเภท คือ ความเป็นหญิงในฐานะลูกสาว ในฐานะภรรยา และในฐานะแม่ การสร้างอัตลักษณ์ผู้หญิงในฐานะลูกสาว ประกอบกับบริบททางสังคมในสมัยนั้น พบอัตลักษณ์ทั้งในทางลบและทางบวก ความเป็นหญิงในฐานะภรรยาสร้างอัตลักษณ์ในด้านลบด้วยตนเอง เพิ่มเติมจากแนวคิดอัตลักษณ์ทางด้านลบที่มองว่ามักจะถูกสร้างโดยการนิยามจากสังคม ความเป็นหญิงในฐานะแม่เป็นอัตลักษณ์ที่สืบเนื่องเป็นจารีตมาทุกยุคสมัย แต่เป็นแม่ที่ต้องพลัดพรากจากบุตร ทั้งนี้เพื่อจะสื่อให้เห็นว่า ผู้หญิงจะมีภูมิหลังเป็นมาอย่างไร ก็สามารถบวชเป็นภิกษุณีได้
การปรับเปลี่ยนอัตลักษณ์ เปลี่ยนตามการตั้งชื่อตามลักษณะรูปร่าง พฤติกรรม กิริยาอาการชื่อของคนหนึ่งคนมีการเปลี่ยนแปลงไปตามพฤติกรรมที่เกิดขึ้นในช่วงเวลานั้นๆ การตั้งชื่อและการเปลี่ยนชื่อจากบริบททางสังคมจึงเป็นภาพตัวแทนบอกถึงอัตลักษณ์ของคนคนนั้น และการปรับเปลี่ยนอัตลักษณ์ผู้หญิงปุถุชนเป็นอริยชนจากอัตลักษณ์ของหญิงผู้ต่อสู้ในการใช้ชีวิต หญิงผู้เป็นแม่ที่พลัดพรากจากบุตร หญิงผู้มากจากวรรณะชั้นสูง และหญิงผู้มีบุญญาธิการ เมื่อถึงที่สุดแล้ว บุญกุศลที่เคยสั่งสมไว้ประกอบแรงอธิษฐานส่งผลให้ได้ออกบวชและได้บรรลุธรรมเป็นอริยชน อัตลักษณ์ของแต่ละบุคคลสามารถเปลี่ยนแปลงไปได้ตลอดเวลา