อาณาจักรล้านช้าง: ปรัชญา ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณีและวิถีชีวิตคนลุ่มน้ำโขง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาอาณาจักรล้านช้างและการล่มสลายของอาณาจักรล้านช้าง 2) ศึกษาปรัชญา ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตของคนล้านช้าง 3) ศึกษาอิทธิพลของอาณาจักรล้านช้างที่มีต่อวิถีชีวิตคนลุ่มน้ำโขง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และแบบสังเกตพฤติกรรม ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 30 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า
1. อาณาจักรล้านช้าง ตั้งอยู่กึ่งกลางระหว่างลุ่มแม่น้ำโขงกับเทือกเขาอันหนำ เริ่มก่อตั้งขึ้นในสมัยขุนลอ โดยเมืองชวาเป็นราชธานีแล้วเปลี่ยนชื่อเมืองชวาเป็นเมืองเชียงดง-เชียงทอง ในสมัยเจ้าฟ้างุ้ม พระองค์ได้รับพุทธศาสนาจากเขมรมาเป็นศาสนาประจำชาติ และได้อัญเชิญพระบางจากเขมรมายังล้านช้าง หลังจากนั้นเจ้าฟ้างุ้มได้เปลี่ยนชื่อเมืองเชียงดง-เชียงทอง เป็นเมืองหลวงพระบาง ตามชื่อพระพุทธรูปอาณาจักรล้านช้างมีพื้นที่คือ ลาวทั้งหมด และภาคอีสานของประเทศไทย
2. ปรัชญาอาณาจักรล้านช้างเป็นปรัชญาพหุนิยม คือ เป็นการผสมผสานระหว่าง 3 แนวคิดได้แก่ แนวคิดเรื่องผี พราหมณ์ และพุทธ ศิลปะ คือ งานสร้างสรรค์ที่รับใช้พุทธศาสนา วัฒนธรรมล้านช้างแบ่งเป็น 4 ด้าน คือ วัฒนธรรมด้านวัตถุ วัฒนธรรมด้านคติธรรม วัฒนธรรมด้านเนติธรรม และวัฒนธรรมด้านสังคมประเพณี คือสิ่งดีงามที่คนล้านช้างถือปฏิบัติสืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ
3. อิทธิพลของอาณาจักรล้านช้างที่มีต่อวิถีชีวิตคนลุ่มน้ำโขงคือ 1) ความเชื่อเรื่องผี ตามความเชื่อดั่งเดิมของบรรพบุรุษล้านช้าง 2) ความเชื่อตามหลักศาสนาพราหมณ์ และ 3) ความเชื่อตามหลักพระพุทธศาสนา ทั้งสามความเชื่อนั้นยังมีอิทธิพลต่อคนลุ่มน้ำโขง คือ อิทธิพลด้านปรัชญา ความคิด ความเชื่อ ศิลปะ วัฒนธรรมประเพณี และการสร้างความสามัคคีให้กับคนลุ่มน้ำโขง