ศึกษาวิเคราะห์การประยุกต์ใช้หลักพุทธวิธีในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของผู้ประนีประนอมประจำศาลจังหวัดขอนแก่น

Main Article Content

สมศักดิ์ ศรียาภัย
ประชัน ชะชิกุล
ภัทรชัย อุทาพันธ์

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาหลักพุทธวิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในพุทธศาสนาเถรวาท 2) ศึกษาการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของผู้ประนีประนอมประจำศาลจังหวัดขอนแก่น 3) ศึกษาวิเคราะห์การประยุกต์ใช้หลักพุทธวิธีในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของ ผู้ประนีประนอมประจำศาลจังหวัดขอนแก่น เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากเอกสารต่างๆ ได้แก่ คัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา ตำรา งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้องกับกระบวนการไกล่เกลี่ย รวมทั้งผู้มีความรู้เกี่ยวกับการแก้ไขความขัดแย้ง ตามแนวพุทธ นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์และสร้างข้อสรุป
ผลการวิจัยพบว่า
1. หลักพุทธวิธีการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในพุทธศาสนาเถรวาท เน้นการแก้ไขจากเหตุปัจจัยภายในที่เป็นรากเหง้าของความขัดแย้งอันเป็นต้นเหตุของปัญหา เพื่อให้คู่พิพาทเกิดสันติภาวะและร่วมกันแก้ไขปัญหาจนเกิดสันติภาพ
2. การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของผู้ประนีประนอมประจำศาลจังหวัดขอนแก่น เน้นที่ประเด็นปัญหาและวิธีการจัดการ เพื่อให้ได้ข้อตกลงร่วมกันและยุติข้อพิพาท
3. การประยุกต์ใช้หลักพุทธวิธีในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของผู้ประนีประนอมเป็นการนำหลักพุทธวิธีปรับใช้ในขั้นตอนการไกล่เกลี่ยของผู้ประนีประนอมให้เหมาะสมกับสถานการณ์ เพื่อให้การแก้ไขข้อพิพาทมีประสิทธิภาพ แบ่งเป็น 4 ขั้นตอน คือ 1) การวิเคราะห์ปัญหาข้อพิพาท 2) การสร้างความเชื่อถือ 3) การสร้างความสงบ และ 4) การสร้างสันติโดยการประยุกต์ใช้หลักพุทธวิธีในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท ผู้ประนีประนอมเน้นสำรวจและแก้ไขจากเหตุปัจจัยภายในที่ก่อให้เกิดความขัดแย้งของคู่พิพาท โดยใช้พุทธวิธีการ ลดอกุศลมูลเพื่อลดความขัดแย้ง จนคู่พิพาทเกิดสัมมาทิฐิในระดับที่สามารถหาทางออกร่วมกันได้อย่างสร้างสรรค์

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ศรียาภัย ส., ชะชิกุล ป. ., & อุทาพันธ์ ภ. . (2022). ศึกษาวิเคราะห์การประยุกต์ใช้หลักพุทธวิธีในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของผู้ประนีประนอมประจำศาลจังหวัดขอนแก่น. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, 22(1), 139–152. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/dhammathas/article/view/250886
ประเภทบทความ
บทความวิจัย (Research Article)

เอกสารอ้างอิง

ข้อกำหนดประธานศาลฎีกา ว่าด้วยการไกล่เกลี่ยก่อนฟ้อง พ.ศ. 2563. (2563, 7 พฤศจิกายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 137 ตอนที่ 93 ก, หน้า 1-3.

จอห์น แมคคอนแนล. (2549). ศาสตร์และศิลป์แห่งการระงับความขัดแย้ง. พระไพศาล วิสาโล แปล. กรุงเทพฯ: มูลนิธิเด็ก.

โชติช่วง ทัพวงศ์. (2550). การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในศาลในการจัดการความขัดแย้งในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการระงับข้อพิพาท. กรุงเทพฯ: ธนาเพรส.

ปรัชญา อยู่ประเสริฐ. (2550). ขั้นตอนกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในเทคนิคจิตวิทยาและการสื่อสารสำหรับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท. กรุงเทพฯ: ธนาเพรส.

พระธรรมปิฏก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2546). สลายความขัดแย้ง. กรุงเทพฯ: สหธรรมิก.

พระไพศาล วิสาโล. (2552). การไกล่เกลี่ยแบบพุทธ. เข้าถึงได้จาก https://www.visalo.org/article/P_karnKlaiKlear.htm

พระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พ.ศ. 2562. (2562, 22 พฤษภาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 136 ตอนที่ 67 ก, หน้า 1-21.

พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 32) พ.ศ. 2563. (2563, 8 กันยายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 137 ตอนที่ 71 ก, หน้า 1-3.

พระอธิพันธ์ อภิปุณฺโณ (จันทรปรีชายุทธ), พระมหาหรรษา ธมฺมหาโส และพระมหาดวงเด่น ฐิตญาโณ. (2560). ศึกษาเปรียบเทียบรูปแบบการไกล่เกลี่ยเชิงพุทธกับระบบ เจ้าโคตร. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์, 5(ฉบับพิเศษ), 227-237.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหามกุฏราชวิทยาลัย. (2556). พระไตรปิฎกและอรรถกถาแปล ชุด 91 เล่ม. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย.

ศาลจังหวัดขอนแก่น. (2564). เอกสารประกอบการประชุมผู้ประนีประนอมศาลจังหวัดขอนแก่น. ขอนแก่น: ศาลจังหวัดขอนแก่น.

สำนักงานศาลยุติธรรม. (2556). ความเป็นมาและความสำคัญของการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในศาลในคู่มือศูนย์สมานฉันท์และสันติวิธี. กรุงเทพฯ: สำนักระงับข้อพิพาท.

สำนักงานศาลยุติธรรม. (2559). คู่มือการจัดระบบไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในศาลตามข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาว่าด้วยการไกล่เกลี่ย พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ: สำนักส่งเสริมงานตุลาการ.

สำนักแผนงานและงบประมาณ สำนักงานศาลยุติธรรม. (2563). แผนยุทธศาสตร์ศาลยุติธรรม พ.ศ. 2561-2564. เข้าถึงได้จาก https://oppb.coj.go.th/th/content/category/articles/id/8/cid/8255