การจัดการองค์ความรู้เกี่ยวกับเครื่องแต่งกายในวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง จังหวัดแม่ฮ่องสอน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สำรวจเก็บรวบรวมเครื่องแต่งกายของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง 2) สำรวจเก็บรวบรวมพันธุ์ไม้ที่ใช้ทำเครื่องแต่งกาย และประดับเครื่องแต่งกายของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง 3) ถอดองค์ความรู้ที่ปรากฏในเครื่องแต่งกายของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง และ 4) จัดทำฐานข้อมูลพรรณไม้ที่ใช้ทำเครื่องแต่งกายและประดับเครื่องแต่งกายของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง ใช้กลุ่มตัวอย่าง คือ กะเหรี่ยงสะกอ กะเหรี่ยงโปว์ และกะเหรี่ยงแดง จำนวน 700 คน เครื่องมือวิจัย คือ แบบสอบถาม และการสัมภาษณ์เจาะลึก
ผลการวิจัยพบว่า
1. เครื่องแต่งกายกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงส่วนใหญ่ผลิตมาจากวัตถุดิบไหมประดิษฐ์ ทอด้วยมือจากกี่เอว ใช้การย้อมสีเครื่องแต่งกายด้วยสีเคมีมากกว่าการย้อมสีจากธรรมชาติ เนื่องจากความสะดวกรวดเร็วและได้สีที่สม่ำเสมอกันในการย้อมผ้า
2. พรรณไม้ที่กลุ่มชาติพันธุ์กระเหรี่ยงนิยมนำมาทำเครื่องแต่งกาย คือ ฝ้าย และใช้เมล็ดลูกเดือยปักประดับตกแต่งเพื่อสร้างลวดลายที่สวยงาม ส่วนการย้อมสีฝ้ายนิยมนำพรรณไม้ เช่น ลูกตองก๊อ เปลือกก่อ เปลือกเพกา ใบสัก และเปลือกขนุน เป็นต้น
3. องค์ความรู้เครื่องแต่งกายในวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงสังเคราะห์ได้เป็น “KCODA Model” ประกอบด้วย การจัดการองค์ความรู้ (Knowledge Management: K) การอนุรักษ์เครื่องแต่งกาย (Conservation Clothing: CO) ฐานข้อมูล (Database: DA)
4. การบันทึกทะเบียนพรรณไม้ใช้ย้อมสี ทะเบียนวิธีการย้อมสีฝ้าย ทะเบียนลวดลายผ้าทอและทะเบียนเครื่องประดับ กลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงทั้ง 3 กลุ่มย่อยได้บันทึกตามแบบของโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) นอกจากนี้ ยังได้ทำสารคดีเครื่องแต่งกายสานสายใยอัตลักษณ์ชาติพันธุ์กะเหรี่ยงโปว์ กะเหรี่ยงสะกอและกะเหรี่ยงแดงอีกด้วย
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เพื่อให้เป็นไปตามกฎหมายลิขสิทธิ์ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องลงลายมือชื่อในแบบฟอร์มใบมอบลิขสิทธิ์บทความ ให้แก่วารสารฯ พร้อมกับบทความต้นฉบับที่ได้แก้ไขครั้งสุดท้าย นอกจากนี้ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องยืนยันว่าบทความ ต้นฉบับที่ส่งมาตีพิมพ์นั้น ได้ส่งมาตีพิมพ์เฉพาะในวารสาร วิชาการธรรม ทรรศน์ เพียงแห่งเดียวเท่านั้น หากมีการใช้ ภาพหรือตารางของผู้นิพนธ์อื่นที่ปรากฏในสิ่งตีพิมพ์อื่นมาแล้ว ผู้นิพนธ์ต้องขออนุญาตเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน พร้อมทั้ง แสดงหนังสือที่ได้รับการยินยอมต่อบรรณาธิการ ก่อนที่บทความจะได้รับการตีพิมพ์เอกสารอ้างอิง
นิ่มนวล จันทรุญ. (2561). การพัฒนาทักษะการทอผ้าด้วยกี่เอวเพื่อ OTOP. วารสารสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, 5(1), 1-8.
สุพจน์ ใหม่กันทะ. (2563). มนต์เสน่ห์ผ้าทอกะเหรี่ยง: ความสวยงามของลวดลายบนวิถีชาติพันธุ์. สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์, 20(1), 40-48.
สำนักงานสถิติจังหวัดแม่ฮ่องสอน. (2564). ข้อมูลสถิติจากการสำมะโน/สำรวจ. เข้าถึงได้จาก http://maehson.old.nso.go.th/nso/project/search/index.jsp?province_id=57
อารดา พลอาษา. (2560). การทอผ้าไหมหางกระรอกคู่ตีนแดง อำเภอนาโพธิ์ และอำเภอพุทไธสง จังหวัดบุรีรัมย์. กรุงเทพฯ: กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.
Comrey, A. L., & Lee, H. B. (1992). A first Course in Factor Analysis. Hillsdale, New Jersey: Erlbaum.
