การจัดการความรู้ด้านทุนทางสังคมเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนท้องถิ่นแบบมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคมในพื้นที่เทศบาลตำบลป่าเมี่ยง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ถอดบทเรียนการจัดการความรู้ด้านทุนทางสังคมในการพัฒนาชุมชนท้องถิ่นที่ผ่านมา 2) วิเคราะห์ทุนทางสังคมที่แสดงสถานะและศักยภาพของชุมชนในการจัดการความรู้ทุนทางสังคม 3) นำเสนอแนวทางการจัดทำยุทธศาสตร์การพัฒนาเทศบาลตำบลป่าเมี่ยง เพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนท้องถิ่นแบบมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคม เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญได้แก่ ผู้นำชุมชน ตัวแทนกลุ่มองค์กร/หน่วยงาน ประชาชนในพื้นที่ จำนวน 50 คน เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูลมีหลากหลายรูปแบบ การวิเคราะห์ข้อมูลเอกสาร การลงพื้นที่สำรวจ การสังเกต การสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่ม การจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทำการวิเคราะห์ สังเคราะห์เนื้อหาตามประเด็นที่ศึกษา เป็นการนำเสนอในรูปแบบเชิงพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า
1. พื้นที่เทศบาลตำบลป่าเมี่ยง บริบทส่วนใหญ่ล้อมรอบไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมลุ่มน้ำแม่กวง ประกอบด้วย 6 หมู่บ้าน มีวิถีในการดำรงชีวิตอยู่ในพื้นที่ต้นน้ำลำธารด้วยรูปแบบที่หลากหลายมาอย่างยาวนาน จึงมีลักษณะทางสังคมแบบพหุวัฒนธรรม โดยชุมชนท้องถิ่นมีทุนทางสังคมที่สำคัญคือ 1) ทุนบุคคล 2) ทุนแหล่งเรียนรู้ องค์กรชุมชน 3) ทุนหน่วยงาน ภาคีเครือข่าย 4) ทุนวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น 5) ทุนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 6) ทุนชุมชนจัดการตนเอง ส่งผลให้ชุมชนมีการเรียนรู้ การปรับตัว สามารถดำรงอยู่ได้ท่ามกลางกระแสการพัฒนาและการเปลี่ยนแปลงได้
2. ทุนทางสังคมและศักยภาพของชุมชนท้องถิ่นเทศบาลตำบลป่าเมี่ยง มีลักษณะโดดเด่นด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่เป็นแหล่งเรียนรู้และมีความหลากหลายของรูปแบบในการดำรงวิถีชีวิตที่สามารถบ่งบอกถึงความมั่นคงในระดับบุคคล ครัวเรือน และชุมชนท้องถิ่น โดยมีการบูรณาการและประสานงานร่วมกับทุกภาคส่วนเป็นอย่างดี
3. ผลการสังเคราะห์ศักยภาพของทุนทางสังคมในพื้นที่ โดยใช้เทคนิค SWOT Analysis นำไปสู่การกำหนดการจัดทำยุทธศาสตร์การพัฒนาเทศบาลตำบลป่าเมี่ยง เพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนท้องถิ่นแบบมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคม ประกอบด้วย 4 ยุทธศาสตร์ คือ 1) การจัดการทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนบนฐานวัฒนธรรมท้องถิ่น 2) การสืบสานวัฒนธรรม จารีต ประเพณี และภูมิปัญญา 3) การพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนอย่างพอเพียง สมดุล และยั่งยืน 4) การสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ และอยู่ดีมีสุข โดยเรียกยุทธศาสตร์นี้ว่า PA MIANG Model เป็นยุทธศาสตร์ที่ผู้ทรงคุณวุฒิ ชุมชนได้การประเมินและผ่านการรับรองโดยผ่านเวทีประชาคมแล้ว
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เพื่อให้เป็นไปตามกฎหมายลิขสิทธิ์ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องลงลายมือชื่อในแบบฟอร์มใบมอบลิขสิทธิ์บทความ ให้แก่วารสารฯ พร้อมกับบทความต้นฉบับที่ได้แก้ไขครั้งสุดท้าย นอกจากนี้ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องยืนยันว่าบทความ ต้นฉบับที่ส่งมาตีพิมพ์นั้น ได้ส่งมาตีพิมพ์เฉพาะในวารสาร วิชาการธรรม ทรรศน์ เพียงแห่งเดียวเท่านั้น หากมีการใช้ ภาพหรือตารางของผู้นิพนธ์อื่นที่ปรากฏในสิ่งตีพิมพ์อื่นมาแล้ว ผู้นิพนธ์ต้องขออนุญาตเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน พร้อมทั้ง แสดงหนังสือที่ได้รับการยินยอมต่อบรรณาธิการ ก่อนที่บทความจะได้รับการตีพิมพ์เอกสารอ้างอิง
ขวัญนภา สุขคร, เสาวธาร สมานิตย์, สิทธา พงษ์ศักดิ์, ฐิติวรฎา ใยสำลี, สิรณัฐเศรษฐ สุภาจันทรสุุข, ไผทเทพ ตุทานนท์, พ. ว. (2562). กระบวนการสร้างคุณค่าจากทุนทางสังคมวัฒนธรรม สู่การพัฒนาบนความเข้มแข็งและยั่งยืนของชุมชน ตำบลผาปัง อำเภอแม่พริก จังหวัดลำปาง. มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
ฤทัยรัตน์ รัตนสร้อย. (2552). พลวัตทุนทางสังคมกับความเข้มแข็งของชุมชน: กรณีศึกษาบ้านจำรุง ตำบลเนินฆ้อ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง. วิทยานิพนธ์หลักสูตรพัฒนาชุมชนมหาบัณฑิต,คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. วิทยานิพนธ์หลักสูตรพัฒนาชุมชนมหาบัณฑิต คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ตรงกมล สนามเขต,นิตยา กาบจันทร์. (2565). แนวทางการเสริมสร้างทุนชุมชนให้เข้มแข็งสู่การกำหนด
ปัจจัยแห่งความสำเร็จ จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารวิจัยวิชาการ, 5 (1),129-144
ประเวศ วะสี. (2542). ชุมชนเข้มแข็ง ทุนทางสังคมของไทย: หนังสือชุดชุมชนเข้มแข็ง ลำดับที่ 1, กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนเพื่อสังคม ธนาคารออมสิน
พิชชา บ้วแย้ม, ประสงค์ ตันพิชัย, สันติ ศรีสวนแตง. (2560). การดำรงอยู่ของทุนทางสังคมในชุมชนลุ่มน้ำมูลตอนล่าง : กรณีศึกษาตำบลโพธิ์ศรี อำเภอพิบูลมังสาหาร จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารมนุษย์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ, 10 (1),664-681
พระปลัดประพจน์ สุปภาโต, พระมหาประกาศิต สิริเมโธ, ทินกฤตพัชร์ รุ่งเมือง. (2563). ทุนทางสังคมกับการพัฒนาชุมชนวัดสำโรง อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร. 8 (3),828-840
มานิตตา ชาญไชย. (2563).แนวทางการพัฒนาประเทศไทยสู่ความสมดุลและยั่งยืน. ศูนย์ศึกษายุทธศาสตร์ สถาบันวิชาการป้องกันประเทศ.
ไมตรี อินเตรียะ. (2560). ทุนทางสังคม. วารสารนาคบุตรปริทรรศน์, 9 (2),14-25
วาสนา มะลินิน,สัมพันธ์ สุกใส,นิตยา ปุระชาติ. (2562). การเกิดขึ้นและดำรงอยู่ของทุนทางสังคมในชุมชน
บ้านหัวอ่าว อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม. วารสารศิลปะศาสตร์ราชมงคลสุวรรณภูมิ,1(1),53-63
วิทยา สุจริตธนารักษ์, ไพฑูรย์ บุญวัฒน์, ม.ร.ว.วุฒิเลิศ เทวกุล และเสริน ปุณณะหิตานนท์. (2560). การใช้ชุมชนเป็นฐานเพื่อพัฒนาทุนทางสังคม: กรณีศึกษา ชุมชนพื้นที่ภาคกลาง. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยปทุมธานี, 9 (2),205-211
วนิดา เสร็จกิจ. (2563). การพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืนในบริบทของการพัฒนาประเทศ. วารสารเศรษฐศาสตร์
การเมืองบูรพา, 8 (1), 81-106
สายไหม ไชยศิรินทร์. (2561). ทุนทางสังคมในกระบวนการแผนชุมชน บ้านมันแกว อำเภอกุดรัง จังหวัดมหาสารคาม. วารสารชุมชนวิจัย, 12 (ฉบับพิเศษ)
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2560). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (2560-2564). กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี
Luang-Ubol J. (2010). Effects of Social Capital on the Psychosocial Wellbeing Among Thai Adolescents in the Northeast Region of Thailand. Doctor of Philosophy (Population and Development School of Applied Statistics). National Institute of Development Administration:Bangkok
Worms, J. (2009). Evaluating Social Capital as It Affects Community Development in the Favelas of Rio de Janeiro. Master's thesis. George Washington University: Washington D.C
