การประยุกต์ใช้ศาสตร์พระราชากับการวิเคราะห์ปัญหาชุมชนในจังหวัดนครปฐม

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เผยแพร่องค์ความรู้เกี่ยวกับศาสตร์พระราชาให้กับกลุ่มจิตอาสา 2) ศึกษาแนวทางการประยุกต์ใช้ศาสตร์พระราชาและการเสริมพลังชุมชนเพื่อวิเคราะห์ปัญหาภายในชุมชน โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ คือ กลุ่มจิตอาสาอำเภอพุทธมณฑล อำเภอนครชัยศรี และอำเภอสามพราน รวม 34 คน ซึ่งมาจากการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือในการวิจัย ได้แก่ การวิจัยเอกสาร การสนทนากลุ่ม และการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงอธิบายจากเอกสารและการสนทนากลุ่ม
ผลการวิจัยพบว่า
1. หลังการอบรมการประยุกต์ใช้ศาสตร์พระราชาโดยเฉพาะหลักการ “เข้าใจ เข้าถึงและพัฒนา” พบว่า กลุ่มจิตอาสาทั้ง 3 กลุ่ม ให้คำนิยามว่า หลักการเข้าใจ คือ เข้าใจปัญหาที่เกิดขึ้นแต่ละชุมชน เข้าใจสภาพของชุมชน มีข้อมมูลที่ชัดเจน หลักการเข้าถึง คือ เยี่ยมตามหมู่บ้าน เพื่อถามถึงสภาพปัญหา เข้าไปช่วยเหลืออย่างจริงใจ ด้วยรักแบบไม่มีเงื่อนไข และหลักการพัฒนา คือ มีจัดอบรมที่ศูนย์เรียนรู้ด้านต่างๆ
2. การวิเคราะห์ปัญหาชุมชน พบว่า กลุ่มจิตอาสาอำเภอพุทธมณฑลและอำเภอสามพรานเสียงส่วนใหญ่ลงมติให้ “ปัญหาขยะ” เป็นปัญหาสำคัญเร่งด่วนและสามารถสร้างกิจกรรมภายใต้กลุ่มจิตอาสาเพื่อแก้ไขปัญหาได้ ซึ่งปัญหาดังกล่าวมีความสอดคล้องกัน เนื่องจากทั้งสองอำเภอเป็นพื้นที่เชื่อมต่อกันและมีสภาพความเป็นปริมณฑลติดกับกรุงเทพมหานคร และกลุ่มจิตอาสาอำเภอนครชัยศรี เสียงส่วนใหญ่ลงมติให้ “ปัญหาการรุกล้ำแม่น้ำท่าจีน” เป็นปัญหาสำคัญเร่งด่วนและสามารถสร้างกิจกรรมภายใต้กลุ่มจิตอาสาเพื่อแก้ไขปัญหาได้สุดท้ายพบว่ากลุ่มจิตอาสาเป็นกลุ่มคนที่มีจุดแข็งในด้านทุนทางสังคม เมื่อจัดกิจกรรมเพื่อเพิ่มศักยภาพชุมชนหรือเพื่อแก้ไขปัญหาในชุมชนในอนาคตมักจะได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานรัฐเป็นอย่างดี