การวิเคราะห์สารัตถะมังคลัตถทีปนีตามกรอบอาศรม 4

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสารัตถะของอาศรม 4 2) ศึกษาสารัตถะของมังคลัตถทีปนี 3) วิเคราะห์สารัตถะมังคลัตถทีปนีตามกรอบอาศรม 4 เป็นวิจัยเชิงเอกสาร เก็บรวบรวมจากเอกสารปฐมภูมิ และทุติยภูมิ วิเคราะห์ด้วยวิธีพรรณนาตามหลักอุปนัยวิธี
ผลการวิจัยพบว่า
1. อาศรมเป็นข้อปฏิบัติในแต่ละช่วงวัยของศาสนาพราหมณ์ ประกอบด้วย 1) พรหมจารี 2) คฤหัสถ์ 3) วานปรัศถ์ 4) สันยาสี เป็นแนวทางการดำเนินชีวิตที่คนในสังคมอินเดียถือปฏิบัติในแต่ละช่วงวัยของชีวิตข้อปฏิบัตินี้บุคคลในวรรณะพราหมณ์จะต้องยึดถือปฏิบัติอย่างเคร่งครัดให้ครบถ้วนสมบูรณ์ทุกอาศรม ส่วนผู้อยู่ในวรรณะกษัตริย์ และวรรณะไวศยะ จะยึดถือปฏิบัติเพียง 2 อาศรมแรกเท่านั้น
2. มังคลัตถทีปนีเป็นคัมภีร์ชั้นปกรณ์วิเสสภาษาบาลีที่พระสิริมังคลาจารย์ได้รจนาได้แต่งขึ้นเมื่อปีวอก จ.ศ. 886 (พ.ศ. 2097) เพื่ออธิบายมงคลสูตร ในขุททกปาฐะสุตตนิบาตพระสุตตันตปิฎก ที่มีอ้างอิงเนื้อหาจากอรรถกถา ฎีกา อนุฎีกา และมีการยกนิทานชาดกมาประกอบคำอธิบาย มีจำนวน 11 พระคาถา มีเนื้อหามงคลจำนวน 38 ประการ ที่ใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาคุณภาพชีวิต
3. การสังเคราะห์สารัตถะมังคลัตถทีปนีตามกรอบอาศรม 4 ทำได้ดังนี้ 1) มงคลที่ 1-11 สังเคราะห์เข้าในอาศรมพรหมจารี ได้แก่ การไม่คบคนพาล - การบำรุงมารดาบิดา เพราะเป็นวัยเริ่มต้นในการดำเนินชีวิตจะต้องเรียนรู้ด้านทฤษฎีอย่างถูกต้องมีนิทานชาดก จำนวน 94 เรื่อง 2) มงคลที่ 12-23 สังเคราะห์เข้าในอาศรมคฤหัสถ์ ได้แก่ การสงเคราะห์บุตร-ความอ่อนน้อมมีนิทานชาดก จำนวน 43 เรื่อง 3) มงคลที่ 24-30 สังเคราะห์เข้าในอาศรมวานปรัศถ์ ได้แก่ ความสันโดษ-การสนทนาธรรมตามกาล มีการนำนิทานชาดก จำนวน 42 เรื่อง และ 4) มงคลที่ 31-38 สังเคราะห์เข้าในอาศรมสันยาสี ได้แก่ การบำเพ็ญตบะ-จิตเกษม และมงคล 38 ข้อนี้เหมาะสมต่อช่วงอายุที่จะนำไปใช้ในการดำเนินชีวิต