การพัฒนารูปแบบการจัดการภัยพิบัติโดยอาศัยชุมชนเป็นฐานในเขตนครชัยบุรินทร์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัญหาและผลกระทบของภัยพิบัติ 2) ศึกษาการจัดการภัยพิบัติ 3) พัฒนารูปแบบการจัดการภัยพิบัติ และ 4) จัดทำข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการจัดการภัยพิบัติโดยอาศัยชุมชนเป็นฐาน ในเขตนครชัยบุรินทร์ ใช้วิธีการวิจัยแบบผสมผสาน กลุ่มตัวอย่างคือประชาชน 439 คน และกลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลักของเทศบาลเมือง ในเขตนครชัยบุรินทร์ 48 คน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถาม แบบบันทึกการสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยจำนวนร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1. สภาพปัญหาและผลกระทบของภัยพิบัติภาพรวมอยู่ในระดับมาก ( = 4.14, S.D. = 0.18)
2. การจัดการภัยพิบัติภาพรวม อยู่ในระดับมาก ( = 56, S.D. = 0.30) โดยด้านการเตรียมการก่อนเกิดภัยพิบัติอยู่ในระดับมาก (
= 4.33, S.D. = 0.18) ด้านการบริหารจัดการในระหว่างเกิดภัยพิบัติอยู่ในระดับมาก (
= 3.82, S.D. = 0.28) และด้านการฟื้นฟูบูรณะหลังประสบภัยพิบัติอยู่ในระดับปานกลาง (
= 3.00, S.D. = 0.30)
3. รูปแบบการจัดการภัยพิบัติโดยอาศัยชุมชนเป็นฐาน พบว่า 1) การเตรียมการ โดยการวางแผนงบประมาณในการบริหารจัดการที่เพียงพอสร้างความตระหนัก ให้ความรู้และซ้อมแนวปฏิบัติเมื่อเกิดภัยพิบัติอย่างสม่ำเสมอ 2) การจัดการระหว่างเกิดภัยพิบัติ โดยการดำเนินงานตามระบบการสั่งการที่มีประสิทธิภาพ และ 3) การฟื้นฟูบูรณะ โดยการดำเนินงานซ่อมแซมบูรณะและดูแลด้านจิตใจให้ผู้ประสบภัย
4. ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการจัดการภัยพิบัติ ได้แก่ 1) จัดหาอัตรากำลังและเครื่องมือที่จำเป็นในการจัดการภัยพิบัติ 2) จัดทำแนวปฏิบัติเมื่อเกิดภัยพิบัติโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน 3) สร้างจิตสำนึกและตระหนักต่อภัยพิบัติในทุกภาคส่วน และ 4) ดำเนินงานร่วมกับภาคีเครือข่ายอย่างมีประสิทธิภาพ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เพื่อให้เป็นไปตามกฎหมายลิขสิทธิ์ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องลงลายมือชื่อในแบบฟอร์มใบมอบลิขสิทธิ์บทความ ให้แก่วารสารฯ พร้อมกับบทความต้นฉบับที่ได้แก้ไขครั้งสุดท้าย นอกจากนี้ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องยืนยันว่าบทความ ต้นฉบับที่ส่งมาตีพิมพ์นั้น ได้ส่งมาตีพิมพ์เฉพาะในวารสาร วิชาการธรรม ทรรศน์ เพียงแห่งเดียวเท่านั้น หากมีการใช้ ภาพหรือตารางของผู้นิพนธ์อื่นที่ปรากฏในสิ่งตีพิมพ์อื่นมาแล้ว ผู้นิพนธ์ต้องขออนุญาตเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน พร้อมทั้ง แสดงหนังสือที่ได้รับการยินยอมต่อบรรณาธิการ ก่อนที่บทความจะได้รับการตีพิมพ์เอกสารอ้างอิง
กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย. (2562). สถานการณ์ภัยพิบัติในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: กระทรวงมหาดไทย.
กัมปนาท วงษ์วัฒนพงษ์. (2560). การจัดการภัยพิบัติโดยมีชุมชนเป็นฐาน: กรณีศึกษา อำเภอบางระกา จังหวัดพิษณุโลก. รายงานสืบเนื่องการประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยขอนแก่น ครั้งที่ 4 การบริหารกิจการสาธารณะภายใต้ประเทศไทย 4.0, 4 สิงหาคม 2560, (หน้า 1718-1730). ขอนแก่น: วิทยาลัยการปกครองท้องถิ่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ชูวงศ์ อุบาลี. (2557). การบริหารจัดการภัยพิบัติ: บทบาทขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดจันทบุรี. วารสารสำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดิน, 7(2), 51-69.
ทองใบ เพ็งธรรม และคณะ. (2564). ระบบการบริหารจัดการสาธารณภัยด้านอัคคีภัยเชิงบูรณาการ. วารสารดุษฎีบัณฑิตทางสังคมศาสตร์, 11(1), 230-242.
ธิติรัตน์ เหล่าคมพฤฒาจารย์ และจุลจีรา จันทะมุงคุณ. (2563). การพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมในการจัดการภัยพิบัติในชุมชน: กรณีศึกษา บ้านบุ่งสิบสี่ ตำบลโนนทอง อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี, 10(1), 4-13.
บุญชม ศรีสะอาด. (2553). การวิจัยเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 8). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2563). รายงานสถิติรายปีประเทศไทย พ.ศ. 2563. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ.
สำนักบริหารยุทธศาสตร์กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง. (2563). แผนพัฒนากลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง 1 (นครราชสีมา ชัยภูมิ บุรีรัมย์ สุรินทร์) ระยะ 5 ปี พ.ศ. 2561-2565 ฉบับทบทวนปี พ.ศ. 2565. นครราชสีมา: สำนักบริหารยุทธศาสตร์ กลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง 1.
เอกราช บุญเริง และคณะ. (2560). การจัดการปัญหาน้ำท่วมของเทศบาลเมืองวารินชําราบโดยชุมชนเป็นศูนย์กลาง: กรณีศึกษา 14 ชุมชนที่ได้รับผลกระทบจากปัญหาน้ำท่วม. วารสารการบริหารท้องถิ่น, 10(4), 24-39.
Aleksi R., et al. (2020). Conceptualizing community in disaster risk management. International Journal of Disaster Risk Reduction, 45, 1-8.
Alrehaili, N. R., et al. (2022). A Structural review on disaster management models and their contributions. International Journal of Disaster Management, 5(2), 93-108.
Asia-Pacific Disaster Report. (2017). Disaster resilience for sustainable development. Retrieved from https://www.unescap.org/publications/asia-pacific-disaster-report-2017-leave-no-one-behind
Azad, M. A. K., et al. (2019). Community-based disaster management and its salient features: A policy approach to people-centred risk reduction in bangladesh. Asia-Pacific journal of rural development, 29(2), 135-160.
Baharmand, H., Comes, T., and Lauras, M. (2020). Supporting group decision makers to locate temporary relief distribution centres after sudden-onset disasters: A case study of the 2015 Nepal earthquake. International Journal of Disaster Risk Reduction, 45, 1-21.
Blaikie, P., et al. (2003). At risk: Natural hazard, people’s vulnerability and disaster. (2nd ed.). London: Routledge.
Coenraads, R. (2006). Natural disasters and how we cope. Rowville, Vic: Five Mile Press.
Cronbach, L. J. (1984). Essentials of psychological testing. (4th ed.). New York: Harper & Row.
Department of Disaster Prevention and Mitigation. (2014). National disaster prevention and mitigation plan (2010-2014). Bangkok: Office of National Buddhism press.
Pandey, B., and Okazaki, K. (2005). Community based disaster management: Empowering communities to cope with disaster risks. Retrieved from http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/un/unpan020698.pdf
Putnam, H. (1997). A half century of philosophy, viewed from within. Daedalus, 126, 175-208.
The United Nations office dedicated to Disaster Risk Reduction. (2019). Annual Report 2019. Switzerland: Geneva.
UNISDR. (2015). Disaster risk reduction and resilience in the 2030 agenda for sustainable development. Retrieved from http://www.unisdr.org/files/46052_disasterriskreductioninthe2030agend.pdf
Yamane, T. (1973). Statistics: an introductory analysis. (3rd ed.). New York: Harper & Row.
